Ghẻ xốn là một dạng nhiễm trùng da có khả năng lây lan mạnh mẽ. Đặc trưng của bệnh là những nốt mẩn đỏ có hình dạng như nốt muỗi chích kèm theo cảm giác ngứa ngáy nghiêm trọng. Tình trạng này thường có xu hướng lan rộng khi người bệnh gãi hoặc chà xát mạnh lên vùng da bệnh. Ghẻ xốn xảy ra do sự xâm nhập của ký sinh trùng. Do đó bệnh có khả năng lây nhiễm cao và dễ tái diễn nhiều lần.
Ghẻ xốn là một dạng nhiễm trùng da. Bệnh xuất hiện do sự xâm nhập và phát triển của cái ghẻ ( ký sinh trùng ghẻ, tên tiếng Anh Sarcoptes scabiei). Kích thước của cái ghẻ rất nhỏ, chỉ khoảng 1/4mm. Chính vì thế người bệnh không thể nhìn thấy chúng bằng mắt thường mà phải thực hiện một số xét nghiệm hay quan sát trên kính hiển vi. Do các hoạt động của cái ghẻ thường diễn ra vào ban đêm nên cảm giác ngứa ngáy nghiêm trọng sẽ tăng lên trong giờ đi ngủ.
Bệnh ghẻ xốn thường không gây nguy hiểm. tuy nhiên những triệu chứng của bệnh khiến bệnh nhân khó chịu, ngứa ngáy liên tục, làm giảm chất lượng đời sống và dễ lây lan sang vùng da lành. bên cạnh đó cái ghẻ thường hoạt động mạnh và sinh sản rất nhanh. vì thế quá trình điều trị bệnh thường gặp nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian và dễ tái đi tái lại nhiều lần khi trứng ghẻ không được tiêu diệt hoàn toàn.
Ký sinh trùng ghẻ chính là nguyên nhân gây ra bệnh ghẻ xốn. Bệnh xuất hiện khi loại ký sinh trùng này bám lên da, sinh sôi và gây tổn thương trên diện rộng.
Những yếu tố được liệt kê dưới đây có thể thúc đẩy sự xâm nhập của ký sinh trùng, khiến bệnh hình thành và tiến triển nhanh. Cụ thể:
Những triệu chứng cơ bản của bệnh ghẻ xốn tương tự như các bệnh viêm da thông thường. Vì thế bệnh nhân thường khó xác định chính xác bệnh lý, dễ nhầm lẫn với những tổn thương ngoài da khác và áp dụng sai phương pháp điều trị.
Để nhận biết bệnh ghẻ xốn bạn cần chú ý quan sát kỹ và dựa vào những triệu chứng sau:
Bệnh ghẻ xốn thường không gây nguy hiểm do bệnh chỉ tạo ra những tổn thương ngoài da. tuy nhiên nếu quá trình điều trị không sớm diễn ra hoặc bệnh nhân điều trị sai cách, bệnh ghẻ xốn cùng các triệu chứng sẽ nhanh chóng lan rộng ra toàn thân, gây tổn thương và hình thành sẹo vĩnh viễn.
Bên cạnh đó nếu bệnh nhân thường xuyên cào hoặc gãi ngứa, vùng da bị ghẻ sẽ trở nên khô ráp và nứt nẻ. đồng thời tổn thương, lở loét và dễ bị nhiễm khuẩn. khi đó mụn mủ sẽ xuất hiện, bệnh nhân có nguy cơ cao đối mặt với biến chứng chàm eczema và viêm cầu thận cấp làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
Bệnh ghẻ xốn được chẩn đoán thông qua những tổn thương thực thể, triệu chứng lâm sàng và tiền sử mắc bệnh. Ngoài ra bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm cần thiết như sinh thiết da, xét nghiệm dịch tiết và xét nghiệm máu để tìm kiếm nguyên nhân và xác định chính xác bệnh lý.
Sau khi có kết quả chẩn đoán bệnh ghẻ xốn, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị với một số nguyên tắc và phương pháp sau:
Trước khi áp dụng các phương pháp điều trị bệnh ghẻ xốn, bạn cần lưu ý những nguyên tắc sau để đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả chữa trị:
Tùy thuộc vào độ tuổi mắc bệnh, mức độ nghiêm trọng và diện tích vùng da bệnh, người bị ghẻ xốn sẽ được chữa bệnh bằng nhiều phương pháp khác nhau. trong đó sử dụng Thu*c tây là phương pháp điều trị được ưu tiên.
Thông thường đối với trường hợp nhẹ, bệnh nhân sẽ được điều trị với Thu*c bôi ngoài da hoặc Thu*c. đối với những trường hợp nặng hơn, triệu chứng lan rộng ra toàn thân, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị toàn thân với Thu*c uống.
Dưới đây là những loại Thu*c thường được sử dụng trong điều trị ghẻ xốn:
Thu*c pyréthrinoide (sprégal) được vào chế dưới dạng Thu*c xịt. Thu*c này có tác dụng điều trị tại chỗ cho những trường hợp bị ghẻ và có cơn ngứa lan rộng.
Sau khi đã vệ sinh cơ thể sạch sẽ và lau khô, người bệnh sử dụng loại Thu*c này để xịt vào những khu vực có da bệnh. Nên đặt chai xịt cách bề mặt da khoảng 20cm.
Liều dùng Thu*c: Sử dụng Thu*c 2 lần/ ngày, mỗi lần cách nhau 12 tiếng.
Lưu ý: Không xịt Thu*c vào niêm mạc, mắt và vết thương hở bởi Thu*c có thể làm ảnh hưởng xấu đến những vị trí này.
Thu*c Lindane là Thu*c trị ghẻ xốn được bào chế dưới dạng xịt. Trước khi sử dụng Thu*c, người bệnh cần tắm rửa sạch sẽ và thấm khô nước trên da.
Liều dùng Thu*c: Sử dụng Thu*c 2 lần/ ngày, mỗi lần cách nhau 12 tiếng. Thời gian sử dụng Thu*c kéo dài từ 1 đến 2 tuần.
Lưu ý: Không sử dụng Lindane cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do nhóm Thu*c này có độc tính.
Thu*c DEP được bào chế dưới dạng kem bôi và được sử dụng phổ biến cho những trường hợp bị ghẻ, trong đó có ghẻ nước, ghẻ xốn, ghẻ phỏng. Do chứa thành phần kháng khuẩn mạnh nên loại Thu*c này có khả năng khắc phục nhanh triệu chứng, làm lành tổn thương và tiêu diệt cái ghẻ.
Khi sử dụng Thu*c dep để điều trị bệnh ghẻ xốn, người bệnh chỉ nên sử dụng Thu*c với lượng vừa đủ, không bôi Thu*c lên những vùng da nhạy cảm. ngoài ra người bệnh cần tắm rửa sạch sẽ trước khi sử dụng Thu*c.
Liều dùng Thu*c: Bôi Thu*c từ 2 – 3 lần/ ngày. Thời gian sử dụng Thu*c kéo dài khoảng 7 ngày.
Lưu ý: Không sử dụng Thu*c cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú.
Thu*c Benzoat de benzyl được bào chế dưới dạng Thu*c bôi ngoài. Loại Thu*c này có tác dụng kháng viêm mạnh, giúp giảm ngứa và tiêu diệt nhanh cái ghẻ cùng các loại ký sinh trùng khác.
Tương tự như những loại Thu*c bôi ngoài da khác, Thu*c Benzoat de benzyl được sử dụng bằng cách bôi trực tiếp lên vùng da bệnh sau khi tắm rửa sạch sẽ và lau khô da.
Liều dùng Thu*c: Sử dụng Thu*c 2 lần/ ngày, mỗi lần cách nhau ít nhất 8 tiếng. Thời gian sử dụng Thu*c kéo dài từ 1 đến 2 tuần.
Thu*c ivermectine được bào chế dưới dạng viên uống. Thu*c được sử dụng để điều trị toàn thân đối với những trường hợp nặng, bệnh ghẻ xốn lan rông toàn thân gây tổn thương da và ngứa ngáy nghiêm trọng. việc sử dụng Thu*c ivermectine sẽ giúp người bệnh tiêu diệt cái ghẻ, làm lành tổn thương trên diện rộng, ức chế cơn ngứa và những triệu chứng khó chịu khác.
Tuy nhiên trong quá trình điều trị với Thu*c ivermectine, người bệnh có thể mắc phải một số tác dụng phụ không mong muốn. chính vì thế loại Thu*c này chỉ được chỉ định khi cần thiết. bên cạnh đó người bệnh cần sử dụng Thu*c đúng liều theo hướng dẫn của bác sĩ.
Thu*c Spregal (esdepallethrin) là Thu*c xịt thường được chỉ định cho những trẻ em mắc bệnh ghẻ xốn. Thu*c này có tác dụng làm dịu cơn ngứa và giúp tổn thương mau lành. Trước khi dùng Thu*c, trẻ cần được tắm rửa sạch sẽ và lau khô da. Mặc quần áo cho trẻ sau khi dùng Thu*c.
Liều dùng Thu*c: Xịt Thu*c từ 1 – 2 lần/ ngày tùy theo độ tuổi mắc bệnh và chỉ định của bác sĩ.
Thu*c permethrin cream 5% (elimite) được dùng cho những trẻ bị ghẻ ngứa, ghẻ xốn, nấm da hoặc những bệnh ngoài da khác liên quan đến ký sinh trùng. Thu*c được bào chế dưới dạng dung dịch bôi ngoài da, có thể sử dụng an toàn cho cả trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
Liều dùng Thu*c: Dùng Thu*c mỗi ngày 1 lần. Cần vệ sinh da sạch sẽ trước khi bôi Thu*c.
Thu*c eurax (crotamintan) 10% mang đến hiệu quả cao trong việc tiêu diệt cái ghẻ, giảm ngứa và điều trị ghẻ xốn ở trẻ em.
Liều dùng Thu*c: Bôi Thu*c từ 2 – 3 lần/ ngày. Mỗi lần cách nhau từ 6 đến 10 giờ.
Thu*c Cephalexine là Thu*c kháng sinh được bào chế dưới dạng bột pha uống. Loại Thu*c này phù hợp cho những trẻ nhỏ mắc bệnh ghẻ kèm theo biểu hiện bội nhiễm. Tuy nhiên Thu*c Cephalexine chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
Liều dùng Thu*c: Uống 50mg/ kg trọng lượng/ lần x 3 lần/ ngày, mỗi lần cách nhau ít nhất 8 tiếng. Thời gian sử dụng Thu*c kéo dài từ 7 đến 10 ngày.
Thu*c phenergan 0,1% là kháng sinh dạng Thu*c. Thu*c được chỉ định cho những trẻ trên 2 tuổi có biểu hiện ngứa nhiều.
Liều dùng Thu*c: Uống 0,5mg/ kg trọng lượng/ lần/ ngày.
Người bệnh có thể sử dụng thảo dược thiên nhiên để làm Thu*c đắp hoặc dung dịch rửa vết thương để cải thiện bệnh ghẻ xốn và các triệu chứng. phương pháp điều trị bệnh ghẻ xốn theo dân gian tương đối lành tính và an toàn, có thể dùng cho trẻ nhỏ. tuy nhiên phương pháp điều trị này chỉ phù hợp với những trường hợp nhẹ hoặc muốn kiểm soát triệu chứng.
Dưới đây là những biện pháp có thể giúp bạn phòng ngừa bệnh ghẻ xốn hình thành và tái phát:
Bệnh ghẻ xốn có khả năng lây lan và làm phát sinh những triệu chứng nghiêm trọng, khiến bệnh nhân khó chịu, giảm chất lượng cuộc sống. Vì thế, ngay khi nhận thấy da đỏ, nổi mụn nước và ngứa ngáy bất thường, người bệnh cần tìm đến chuyên khoa da liễu để được được thăm khám và chữa trị kịp thời, phòng ngừa bệnh lan rộng.