Hiện đang có trào lưu sử dụng liệu pháp cam (complementary and alternative medicine - y học hỗ trợ và thay thế) gồm dinh dưỡng, y học cổ truyền, các bài tập vận động, đặc biệt là sử dụng thảo dược công nghệ cao để kiểm soát đường huyết, ngăn ngừa được biến chứng tiểu đường.
Trên thế giới, xu hướng sử dụng liệu pháp cam trong bệnh tiểu đường đã tăng lên 30%-57%. tại hoa kỳ có gần 3,6 triệu bệnh nhân, còn ở úc và anh ghi nhận 46% bệnh nhân tiểu đường có sử dụng liệu pháp cam.
Tại Việt Nam, tuy CAM chưa phổ biến, nhưng tìm kiếm từ khóa “thảo dược cho người tiểu đường” trên google cũng cho tới hơn 17 triệu kết quả với hàng trăm website và hàng ngàn topic trên các diễn đàn, mạng xã hội.
Vậy hiệu quả của phương pháp này ra sao và ứng dụng thực tế tại Việt Nam như nào? Chúng tôi đã trò chuyện ThS.Bá Thị Châm, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, để làm rõ vấn đề này.
- thưa thạc sĩ, bà có thể phân tích kĩ hơn về liệu pháp cam sử dụng thảo dược cho bệnh nhân tiểu đường?
Thảo dược nằm trong liệu pháp cam đã được công nhận trên thế giới, không chỉ dành cho các bệnh nhân tiểu đường mà cả các bệnh mạn tính khác. như ở ấn độ, một quốc gia có truyền thống y học cổ truyền lâu đời thì ghi nhận tỷ lệ sử dụng cam rất cao, tới 67% trong tổng số bệnh nhân tiểu đường, trong đó 97% bệnh nhân chọn dùng thảo dược. lý do là vì thảo dược an toàn, không gây mệt mỏi, ít nguy cơ gây tụt đường huyết, nhưng vẫn mang lại hiệu quả tốt. bằng chứng là metformin, một loại Thu*c đang được coi là lựa chọn đầu tay cho tất cả các bệnh nhân mắc tiểu đường type 2, cũng có nguồn gốc thực vật từ một loại cam có tên khoa học là galega officinalis.
- được biết bà có tới 20 năm nghiên cứu thảo dược hạ đường huyết. vậy bà có lời khuyên nào về cách lựa chọn thảo dược cho bệnh nhân tiểu đường?
Việt nam có kho tàng dược liệu đồ sộ nên các thảo dược được nghiên cứu để kiểm soát bệnh tiểu đường trên thế giới thì ở việt nam cũng đều có.
Để lựa chọn thảo dược cho bệnh nhân tiểu đường cần có các tiêu chí: là cây phải dễ trồng, bộ phận sử dụng là lá thì càng tốt, tác dụng hạ đường huyết phải được chứng minh bằng các nghiên cứu khoa học và phải hấp thu tốt qua đường uống, không có chất gây độc để an toàn khi sử dụng lâu dài.
Vì thảo dược an toàn hơn các hợp chất tổng hợp hóa học, nhưng không có nghĩa là không có độc tính nếu sử dụng sai cách. trong 1 số thảo dược có chứa cả những nhóm chất gây độc, tồn tại nguy cơ nhiễm kim loại nặng, có thể gây bệnh nếu dùng lâu dài, nên cần phải dùng công nghệ chiết xuất để loại bỏ tạp chất trước khi sử dụng.
Rồi nguy cơ dùng phải dược liệu giả, kém chất lượng lại khiến người dùng tiền mất mà tật mang. đặc biệt với bệnh tiểu đường thì bào chế thảo dược để loại bỏ tinh bột và đường là rất cần thiết, trừ hoài sơn thì cần giữ lại tinh bột vì đây là tinh bột đối kháng.
Một số hoạt chất trong thảo dược thô hàm lượng thấp lại rất khó hấp thu hoặc nhanh mất tác dụng trong cơ thể. như acid gymnemic, có tác dụng hạ đường huyết trong dây thìa canh bị thải trừ nhanh chóng, thời gian bán thảichỉ khoảng 7 phút sau khi uống, sinh khả dụng chỉ 14% nên nếu dùng dạng cao khô, không ứng dụng công nghệ cao vào bào chế thì khó mang lại hiệu quả tối ưu, hoặc phải dùng với lượng rất nhiều mới đem lại hiệu quả.
Thảo dược Việt nhiều tiềm năng nhưng chưa phát huy được hết vai trò chính là nỗi trăn trở của tôi trong suốt 20 năm làm nghiên cứu. Khi học tập và làm việc tại Bỉ, Italia rồi Nhật Bản, Hàn Quốc, tôi thấy các nước phát triển họ rất trân quý những hoạt chất từ thiên nhiên, và cách tốt nhất để họ đánh thức giá trị dược liệu là ứng dụng các công nghệ hiện đại vào bào chế.
Thực tế, sau khi về nước, tôi đã học tập họ, dùng phương pháp chiết xuất chọn lọc để chắt lọc tinh chất, hay sử dụng linh hoạt các enzym lên men, thủy phân để chuyển hóa công thức hóa học, làm tăng hàm lượng và hoạt tính của các hoạt chất có trong dược liệu.
Và đặc biệt là công nghệ tạo hạt nano sinh học, bằng vỏ bọc Chitosan, lấy từ vỏ tôm cua, dựa trên cơ chế liên kết dạng ái lực khá linh hoạt giữa vỏ bọc và hoạt chất chiết xuất từ thảo dược, liên kết đủ chặt để bao bọc hoặc hấp phụ các hoạt chất, giúp cải thiện độ tan, nhưng đủ lỏng lẻo để giải phóng hoạt chất từ từ qua đó nâng cao hiệu quả và kéo dài tác dụng của các hoạt chất.
- được biết năm 2017, với ứng dụng bộ 3 công nghệ hiện đại để bào chế viên tiểu đường công nghệ cao mpsuno, bà đã vinh dự là 1 trong 5 nhà khoa học nữ đoạt giải thưởng phụ nữ sáng tạo. vậy bà có thể chia sẻ câu chuyện đằng sau thành tựu này?
Căn bệnh tiểu đường đã lấy đi sức khỏe, niềm vui tuổi già của mẹ sau cả đời tần tảo nuôi chị em tôi khôn lớn. đó là động lực thôi thúc tôi ngày đêm nghiên cứu với mong muốn mang công nghệ hiện đại được tiếp cận khi tu nghiệp tại châu âu, nhật, hàn quốc để bào chế thành công viên tiểu đường công nghệ cao từ tinh hoa kho tàng dược liệu việt, giúp mẹ chiến thắng bệnh tật.
Để rồi sau gần 20 năm nghiên cứu, viên tiểu đường công nghệ cao mpsuno đã ra đời với phức hợp 3 nano thảo dược lànano dây thìa canh, nano cam thảo đất và nano curcumin. đó không chỉ là đề tài giúp tôi được nhận giải thưởng cao quý, mà quan trọn hơn đó là món quà hiếu thuận tôi gửi tặng mẹ và chứa đựng tình cảm tôi dành cho các bệnh nhân tiểu đường. hy vọng đây như một món quà sức khỏe, chung tay cùng cộng đồng, để tiểu đường không mãi là kẻ Gi*t người thầm lặng.
Độc giả quan tâm vui lòng liên hệ tổng đài 1800.2004 hoặc điền form tư vấn sau để được thạc sĩ Bá Thị Châm giải đáp tại https://mpsuno.vn/hoi-dap-chuyen-gia/