Lễ cúng giao thừa (còn gọi là lễ Trừ tịch) là một nghi thức quan trọng không thể thiếu đối với mỗi gia đình Việt trong thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
Đây là thời điểm vô cùng thiêng liêng khi năm cũ kết thúc và nhường chỗ cho năm mới, là lúc mọi người cùng nhau cầu nguyện những điều tốt lành, may mắn sẽ đến với gia đình mình.
Theo tín ngưỡng dân gian, mỗi năm lại có một vị quan hành khiển cai trị hạ giới khác nhau và thời khắc chính là lúc chuyển giao công việc cai trị của các vị quan hành khiển theo chu kỳ 12 con giáp.
Năm nào hạ giới có được vị quan tài giỏi, thanh liêm thì người dân được nhờ. Đó sẽ là một năm được mùa, ít thiên tai, bệnh tật, không chiến tranh, người người sống một cuộc sống yên bình, hạnh phúc…
Vì vậy, người dân sẽ tiến hành làm mâm cỗ cúng để tiễn đưa vị thần năm cũ và chào đón vị thần mới trong năm tới.
Theo phong tục truyền thống, một lễ đầy đủ sẽ gồm 2 lễ: trong nhà và ngoài trời.
Ngoài ra, sở dĩ còn được gọi là lễ trừ tịch bởi nghi thức này còn có ý nghĩa “trừ khử ma quỷ”, loại bỏ hết vận xui và đón chào những điều mới mẻ sẽ đến vào thời điểm giao thừa.
Vì vậy, đối với dân tộc việt, mang tính chất thiêng liêng và nhiều ý nghĩa đặc biệt đối với mọi gia đình.
xem thêm: 10 việc nên làm để cả năm tiêu tiền không phải nghĩ
Trong ngày cúng giao thừa, gia chủ sẽ chuẩn bị một mâm cúng đầy đủ để thực hiện việc cúng bái với ý nghĩa “nghênh mới, tiễn cũ”.
Một vấn đề khiến nhiều người thắc mắc trong lễ cúng giao thừa năm nay là liệu có không?
Câu trả lời là ngoài trời không thể thiếu 2 thứ, đó chính là gạo và muối. bởi vì việc có gạo và muối trên mâm cỗ có ý nghĩa vô cùng thiêng liêng.
Sở dĩ là việc làm cần thiết bởi theo quan niệm của nhiều vùng miền và địa phương khác nhau, gạo muối sẽ có tác dụng xua đuổi tà ma và nghênh đón những điều tốt đẹp nhất trong năm mới.
Gạo và muối là hai loại thực phẩm gắn liền với cuộc sống của con người. Nếu như gạo là lương thực mà con người dùng để ăn hàng ngày, thì muối là một trong các gia vị cơ bản không thể thiếu khi chế biến các món ăn.
Dân gian ta có câu “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”. Câu nói này xuất phát từ quan niệm của người xưa rằng muối có thể xua đuổi tà ma, đem lại nhiều may mắn cho gia đình trong năm mới.
Thêm nữa, gạo và muối còn có ý nghĩa tốt lành trong phong thủy. Hai thứ này mang tới may mắn về tài lộc và sức khỏe cho con người. Đó là lý do chúng thường được sử dụng trong các nghi thức cúng lễ.
Theo tâm linh, ở thế giới ngạ quỷ, các vong linh chỉ ăn bằng hương hoặc bằng tâm tưởng, việc con người cúng gạo và muối là để thể hiện sự tôn kính tới các vong linh bởi đó là hai thứ căn bản trong sự sống của con người.
Do đó, trong lễ cúng thí thực, các Phật tử thường bày gạo muối trên mâm cúng chúng sinh để các vong linh được no đủ, không quấy phá người phàm trần.
Cho nên khi cúng cơm buổi trưa, các thầy chỉ cần một ít cơm rồi sau đó vận tưởng và chú quán lấy công đức tu hành của mình nguyện cho họ được no đủ chứ không phải là họ ăn gạo, muối như con người.
Ngoài 2 ý nghĩa bên trên, cúng gạo muối còn là cách thể hiện lòng biết ơn những người đi trước đã khai sinh ra nền văn minh lúa nước.
Nghi thức rải gạo muối trong lễ cúng có 2 cách hiểu: có người cho rằng là để chia cho các cô hồn, các thụ bác hưởng; cũng có ý kiến cho rằng đó là động tác gieo mùa truyền thống của nền văn minh lúa nước.
giao thừa là thời khắc quan trọng, ý nghĩa và đặc biệt, là thời điểm chuyển giao giữa đất và trời, giữa năm cũ và năm mới. do đó, người người nhà nhà đều những mâm cỗ cúng thần linh, ông bà, tổ tiên để mong cầu một năm mới hạnh phúc và may mắn.
Mâm cỗ được chia thành 2 hình thức: ngoài trời và trong nhà.
Theo quan niệm dân gian, gia chủ cần thực hiện việc cúng bái bên ngoài trời trước rồi mới đến làm lễ cúng giao thừa trong nhà.
Mỗi hình thức lại có những lễ vật cần chuẩn bị riêng như sau:
Trong đó, gia chủ cần đặc biệt chú ý đến lễ vật là con gà trống luộc. Bạn nên chọn gà trống mới bắt đầu tập gáy, khỏe mạnh, chưa đạp mái, mỏ vàng, mào cờ, chân màu vàng.
Tuy nhiên, với những gia đình không có nhiều điều kiệ để sắm đủ các lễ vật như trên thì dù chuẩn bị đơn giản, nhưng chỉ cần thể hiện lòng thành với các bậc thần linh, ông bà gia tiên là đủ.
Với mâm cỗ trong nhà, tùy thuộc vào điều kiện và ý muốn của mỗi gia đình, gia chủ có thể làm mâm cỗ mặn, cỗ ngọt hoặc cỗ chay đều được.
Gà luộc
Ngoài những lễ vật trên, gia chủ có thể thêm những món ăn gần gũi và thân thuộc với cuộc sống hằng ngày của mình.
Ngoài ra, tùy thuộc vào mỗi vùng miền, những món mặn được bày cúng trên bàn thờ cũng mang những nét đặc trưng riêng.
Hương, đèn/nến.
Đừng bỏ lỡ những thông tin về Cúng rằm tháng Chạp 2020 như ngày nào tốt, giờ nào tốt, có những nghi lễ nào không thể thiếu...
Con kính lạy ngài đương niên thiên quan Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán quan.
Chúng con là: ..., sinh năm: ..., hành canh: ... tuổi, cư ngụ tại số nhà:..., ấp/khu phố:..., xã/phường ..., quận/huyện/ thành phố ..., tỉnh/thành phố ...
nhân phút thiêng liêng vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. nay ngài thái tuế tôn thần trên vâng lệnh ngọc hoàng thượng-đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt.
Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cái Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Trước khi trong nhà, gia chủ sắp xếp các vật phẩm trên bàn cúng ngay ngắn, các thành viên đứng nghiêm trang, ăn mặc lịch sự trước bàn thờ.
Đầu tiên là khấn thần Thổ – vị thần có nhiệm vụ cai quản trong nhà, xin phép cho Tổ tiên, ông bà được về ăn Tết cùng gia đình.
Tiếp theo gia chủ khấn xin tổ tiên, mong được ông bà, các cụ phù hộ cho các thành viên trong gia đình năm mới được bình an, sức khỏe dồi dào.
Chúng con là :...sinh năm: ..., hành canh: ...tuổi, ngụ tại số nhà ..., ấp/khu phố ..., xã/phường..., quận/huyện/thành phố ..., tỉnh/thành phố ...
phút vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ tý đầu xuân, đón mừng nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng phật- thánh, dâng hiến tôn thần, tiến cúng tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Ngoài ra, với những gia đình sống ở chung cư, do không gian chật hẹp lại không có diện tích riêng dưới mặt đất, nên gia chủ có thể chỉ cần tập trung ở trong nhà mà không nhất thiết phải cúng ngoài trời.
Nếu vẫn muốn cúng ngoài trời thì nên xuống dưới sân sinh hoạt chung của tòa nhà chung cư chứ không phải ở trên tầng.
Nguyên do là bởi, việc ngoài trời cần có khoảng không gian có cả trời và đất, cho nên lễ vật cúng bái cần được đặt gần mặt đất. nếu cúng ở khoảng không tầng lầu chung cư thì không gian bày lễ cách nhau quá xa, như vậy không thể gọi là cúng ngoài trời được.
bạn có thể tìm hiểu thêm về: những kiêng kỵ đêm giao thừa phải tuân theo để năm mới ngập tràn may mắn
Chủ đề liên quan:
chuẩn bị cúng gạo muối đêm giao thừa 2020 cúng giao thừa đêm giao thừa giao thừa Tết Canh Tý 2020