Trong không khí nhộn nhịp giao thương ở các cửa khẩu như Tân Thanh, Cốc Nam, Hữu Nghị... (Lạng Sơn), hàng đoàn xe nối dài ngược xuôi theo đường chính ngạch thì tại các đường mòn, lối mở, đường tiểu ngạch mịt mù khu vực các cửa khẩu, lực lượng hải quan và biên phòng phải căng mình những tháng cuối năm tuần tra, chốt trực buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Theo Ban Chỉ đạo 389 Lạng Sơn, đây luôn là “mảnh đất màu mỡ” của đủ các loại mặt hàng lậu khác nhau từ hàng may mặc, đồ điện gia dụng, điện tử, mỹ phẩm, thực phẩm công nghệ, gia cầm giống và các sản phẩm từ gia súc gia cầm...
Dịp này, lực lượng hải quan - biên phòng phải đi tuần tra dọc đường mòn, đặc biệt là những điểm nóng của tình trạng cõng, vác hàng lậu khu vực cửa khẩu Tân Thanh lúc nào cũng duy trì 3 - 4 cán bộ, chiến sĩ cùng 1 chó nghiệp vụ thay phiên nhau ứng trực.
Các chủ nậu thường xuyên tận dụng những người dân biên giới thất nghiệp hoặc khó khăn tham gia vận chuyển. Gần đây, chúng còn thuê cả nhà dân làm kho chứa hàng “dã chiến”, tập kết gom hàng rồi mới chia nhỏ vận chuyển sâu vào trong nội địa.
Ông Nguyễn Văn Trường - quyền Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Lạng Sơn cho biết, các chủ nậu còn bố trí cài cả một mạng lưới “chim lợn” làm ra-đa dày đặc để theo dõi hoạt động của lực lượng chức năng, rồi cản trở hoặc bắn tin cho đồng bọn lẩn trốn.
Một “nguồn hàng” khác mà lực lượng chức năng khó có thể bao quát hết là các đối tượng buôn nhỏ, họ tự mua hàng không hóa đơn chứng từ ở quanh khu vực thị trấn Đồng Đăng, cửa khẩu Tân Thanh rồi vận chuyển bằng xe khách đưa về các tỉnh nội địa.
Theo ông Nguyễn Công Trưởng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Lạng Sơn thì tình hình “buôn lậu trên giấy” tại khu vực biên giới cũng tiềm ẩn diễn biến phức tạp về một số hành vi lợi dụng kẽ hở về thủ tục hải quan để khai báo sai về số lượng, chủng loại để thực hiện các hành vi nhập lậu, gian lận thương mại hàng hóa.
Thống kê từ Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Lạng Sơn, 9 tháng đầu năm 2018, các lực lượng trong toàn tỉnh đã kiểm tra 4.845 vụ (bằng 133,76% so với cùng kỳ năm 2017); xử phạt vi phạm hành chính 3.429 vụ với tổng số tiền phạt vi phạm gần 20 tỷ đồng; tổng số tiền truy thu thuế, tiền nộp ngân sách do buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính, tiền bán hàng tịch thu đạt gần 29 tỷ đồng; tổng giá trị hàng hóa tịch thu đạt trên 41 tỷ đồng. Đặc biệt, đã khởi tố 319 vụ với 468 đối tượng.
Một trong những mặt hàng lậu được dân buôn “khoái khẩu” là pháo lậu, bởi vốn không lớn nhưng giá trị lợi nhuận lại cao.
Năm nay, các đầu nậu pháo lậu có “chiêu” mới là lợi dụng những người giao hàng để vận chuyển pháo lậu. Chúng đánh cược số hàng vào sự may rủi khi bị lực lượng chức năng phát hiện, nhưng lại có lợi thế không phải ra mặt, khi có sự cố, chúng có cơ hội chối bay chối biến khiến lực lượng chức năng rất khó khăn trong truy nguồn gốc.
Ngày 5/11, tại khu vực đường An Dương Vương, phường Trường Thi, TP. Vinh, Công an Nghệ An phát hiện và bắt giữ một vụ vận chuyển 9 khối pháo hình chữ nhật của nước ngoài bằng hình thức giao hàng. Điều đặc biệt là gói hàng được bọc kỹ và còn có cả mã vạch. Lực lượng này phát hiện nhân viên của một công ty chuyển phát hàng hóa trên địa bàn TP. Vinh đang tiến hành giao một gói hàng lớn có nhiều dấu hiệu khả nghi.
Tại cơ quan công an, nhân viên giao hàng cho biết gói hàng trên được nhận và giao theo địa chỉ được ghi trên gói hàng. Nhân viên giao hàng liên hệ với người nhận bằng điện thoại.
Một địa bàn khác cũng tương đối nóng về hàng lậu là các vùng biên tỉnh Quảng Ninh. Hàng lậu qua đây liền được vận chuyển vào sâu các tỉnh phía Bắc để tiêu thụ. Ngày 2/11, Công an tỉnh Thái Bình đã bắt giữ số lượng lớn hàng hóa ngoại nhập lậu trị giá hơn 200 triệu đồng được vận chuyển trên một xe container Quảng Ninh qua Thái Bình. Tiến hành kiểm tra, lực lượng công an phát hiện trên xe nhiều hàng hóa gồm: 1.015kg mỹ phẩm các loại, 455kg đồ chơi bạo lực trẻ em, 75kg đồ chơi K*ch d*c... đều do Trung Quốc sản xuất.Tại cơ quan công an, lái xe Nguyễn Xuân Ninh khai nhận vận chuyển số hàng trên từ Quảng Ninh về các tỉnh phía Nam để tiêu thụ.
Đáng chú ý, có một loại hàng nhập lậu gây nguy hiểm cho người và môi trường là Thu*c bảo vệ thực vật. Theo Ban Chỉ đạo 389 Lạng Sơn, mặt hàng này nhập lậu qua địa bàn chủ yếu là các loại Thu*c trừ cỏ, trừ sâu, diệt côn trùng, diệt chuột và Thu*c kích thích tăng trưởng mang các nhãn hiệu: ANVADO 100WP, KARO 72 WP, HOGAM 665 EC, COMPATT 555WDG, EAG2E 50WDG, MEGAMECTIN 56 EC... Đây là các loại Thu*c hóa học có độc tố mạnh nên khi sử dụng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe con người và nguy hại cho môi trường.
Chủ động nắm tình hình nên ngay từ tháng 11, Ban Chỉ đạo 389 của các tỉnh đã xây dựng kế hoạch, phối hợp với lực lượng chức năng phòng chống buôn lậu. Với lực lượng tại chỗ, tăng cường nắm bắt địa bàn, phân loại đối tượng, nắm bắt phương thức hoạt động, thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu, từ đó có kế hoạch, phương án kiểm tra phù hợp, hiệu quả.