Táo bón là một bệnh phải chữa trị tích cực, có khi phải cấp cứu. Để trị táo bón, người ta dùng nhiều phương pháp và nhiều loại Thuốc, trong đó có Thuốc tẩy (xổ) trị táo bón.
Táo bón là một bệnh phải chữa
trị tích cực, có khi phải cấp cứu. Để
trị táo bón, người ta dùng nhiều phương pháp và nhiều loại Thuốc, trong đó có Thuốc
tẩy (xổ)
trị táo bón.
Bình thường, mỗi người đại
tiện 1-2 lần/ngày hoặc 2 ngày/lần; phân mềm và thành khuôn, màu vàng là tốt.
Khi phân cứng, đi ngoài khó, gọi là táo bón. Phân cứng là do đại tràng tăng hấp
thu nước (và cả chất độc) trong phân vào máu, làm cho người sinh mệt mỏi, khó
chịu, dễ cáu gắt.
Các loại Thuốc tẩy trị táo
bón trước đây thường dùng natri sulfat, magie sulfat, dầu thầu dầu, lô hội.
Ngày nay thường dùng natri picosulfat, sorbitol, bisacodyl.
Natri sulfat: dạng Thuốc bột
gói, vị mặn mát, hơi đắng; dễ tan trong nước có tác dụng nhuận tràng và tẩy.
Nhuận tràng thì uống liều thấp, tẩy (xổ) thì uống liều cao. Hòa tan natri
sulfat trong nước, uống buổi sáng lúc đói. Nhược điểm của natri sulfat là sau
khi tẩy hay bị táo bón trở lại.
Magie sulfat: dạng Thuốc bột
gói, vị hơi chát đắng; dễ tan trong nước. Có tác dụng nhuận tràng, thông mật;
tẩy (xổ). Nhuận tràng, thông mật uống liều thấp. Tẩy (xổ) uống liều cao. Hòa
tan trong nước uống một lần vào buổi sáng lúc đói. Magie sulfat gây kích ứng
mạnh hơn natri sulfat. Nếu dùng Thuốc nhiều lần hoặc quá liều có thể gây tiêu
chảy, làm cho cơ thể mất nhiều nước, kali, gây rối loạn chất điện giải và liệt
đại tràng.
Dầu thầu dầu: Lọ 30ml, chất
lỏng, sánh, không màu hoặc vàng nhạt. Vị nhạt, dễ buồn nôn. Có tác dụng nhuận
tràng khi dùng liều thấp. Tẩy dùng liều cao. Uống vào lúc đói. Sau khi uống 3 -
4 giờ đi ngoài mà không đau quặn bụng. Co bóp ruột mà không ảnh hưởng đến tử
cung. Vì vậy, nó là Thuốc
trị táo bón tốt cho phụ nữ có thai. Nhược điểm của
dầu thầu dầu là khó uống do dễ gây buồn nôn.
Lô hội: là nhựa lá lô hội đã
cô đặc, màu nâu hoặc nâu đen, vị rất đắng, tan trong nước sôi. Liều thấp có tác
dụng nhuận tràng; liều cao có tác dụng tẩy mạnh. Không dùng cho phụ nữ có thai,
trẻ em, người cao tuổi.
Natri picosulfat: viên ngậm
5mg là loại Thuốc nhuận tràng kích thích nhu động ruột, chống táo bón. Thuốc có
tác dụng chống tái hấp thu nước từ phân nên chống phân khô; kích thích tăng nhu
động ruột xuất hiện sau khi dùng Thuốc 10 - 14 giờ (ngậm Thuốc vào buổi tối
trước khi ngủ hoặc sáng sớm). Thuốc không hấp thu vào cơ thể mà đào thải qua
phân. Tuy nhiên, natri picosulfat có thể gây mất kali nên tránh dùng cho người
có rối loạn nhịp tim đang dùng Thuốc chống rối loạn nhịp tim. Không dùng cho
người táo bón kéo dài, không dùng cho trẻ dưới 12 tuổi.
Sorbitol: gói 5g, uống.
Sorbitol có vị ngọt bằng nửa đường mía. Sorbitol kích thích tiết
cholecystokinin - pancrezymin, tăng nhu động ruột nhờ tác dụng nhuận tràng thẩm
thấu. Có tác dụng
trị táo bón, tắc đường dẫn mật.
trị táo bón: uống lúc đói,
trước bữa ăn 10 phút (dùng sorbitol chỉ để hỗ trợ cho cách chữa táo bón bằng
chế độ ăn uống). Sorbitol có thể gây tiêu chảy, đau bụng ở người có bệnh đại tràng
kích thích. Làm giảm hấp thu các Thuốc dùng cùng lúc.
Bisacodyl: là loại Thuốc
nhuận tràng kích thích, dùng cho mọi lứa tuổi.
Dạng Thuốc: viên nén bao đường, viên nén bao
phim 5mg (viên nén bao phim bisacodyl bền vững với dịch vị và dịch ruột non; khi
đến ruột già mới tan ra, nhờ vậy tránh được lưu chuyển Thuốc ở gan ruột), viên
đặt hậu môn 5 hoặc 10mg.
Bisacodyl tác dụng trực tiếp
lên cơ trơn ruột, kích thích đám rối thần kinh trong thành ruột làm tăng nhu
động ruột, tăng dịch thể trong đại tràng, làm mềm phân. Dùng đường uống sẽ thải
trừ sau khi uống từ 6 - 8 giờ. Khi uống phải nuốt cả viên. Muốn tái tạo lại
thói quen đại tiện buổi sáng, nên uống Thuốc vào trước khi ngủ tối. Viên đặt
hậu môn có tác dụng sau 15 - 60 phút.
Kinh nghiệm dùng bisacodyl uống
trị táo bón có hiệu quả nhất với người lớn: uống 10mg Thuốc vào lúc bụng rỗng,
trước khi ăn 30 - 60 phút. Sau khi uống
3 giờ thấy lâm râm đau bụng rồi đi ngoài khá dễ.
Khi dùng bisacodyl liên tục
kéo dài quá một tuần sẽ làm cho đại tràng mất trương lực không hoạt động. Hiện
nay, bisacodyl là loại Thuốc được các bác sĩ ưa thích hay kê đơn cho người bệnh
mà không ghi vào đơn Thuốc “cấm dùng Thuốc quá 7 ngày”.
Vì là loại Thuốc OTC (bán
không cần đơn bác sĩ) nên người bệnh khi cần là đến nhà Thuốc mua để dùng, hậu
quả là nhiều người
lạm dụng Thuốc sinh bệnh “đại tràng mất trương lực” nên táo
bón nặng thường xuyên.
Muốn dùng các loại Thuốc tẩy
(xổ) để chống táo bón được an toàn, hiệu quả thì không được dùng Thuốc liên tục
nhiều ngày sẽ mang vạ vào thân. Thuốc chỉ có tác dụng cấp cứu khi táo bón.
Muốn chữa táo bón tận gốc
phải chữa nguyên nhân sinh táo bón là: lười vận động (ngồi nhiều, nằm nhiều);
chế độ ăn thiếu chất xơ (ít ăn rau quả); cơ thể thiếu nước (do cứ chờ khi nào
khát mới uống); trực tràng của người già thường bị khô (cần bổ sung chất bôi
trơn: uống 10ml dầu ăn lúc bụng rỗng, trước khi ăn 30 phút; ngày 1 lần); do
Thuốc như: Thuốc chứa sắt; Thuốc giảm nhu động ruột (Thuốc chống trầm
cảm, Thuốc chống động kinh, Thuốc chẹn kênh calci); do bệnh: suy tuyến giáp; có
khối u, polýp ở đại tràng; do stress (lo
lắng nhiều); sau phẫu thuật ổ bụng...
DS. Trần Xuân Thuyết