Trẻ còn phải được học tập, trau dồi tri thức và văn hoá để phát triểntoàn diện cả thể chất lẫn tinh thần. Vì vậy, thời điểm sau khi điều trị bệnh chínhlà cột mốc đánh dấu một khởi đầu mới trong đời trẻ: tiến trình trở lại hoà nhậptoàn diện với xã hội.
Bệnh tim bẩm sinh là các dị tật của buồng tim, van tim, vách tim và cácmạch máu lớn, xảy ra từ trong bào thai. tần suất bệnh là 8/1.000 trẻ ra đời còn sống.bệnh sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến quá trình phát triển của trẻ nhưng nhìn chung, phầnlớn trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh có thể phát triển như bình thường.
Tuỳ thuộc vào loại dị tật, mức độ nặng nhẹ, thời điểm điều trị sớm haymuộn mà có ảnh hưởng khác nhau: tổn thương nhẹ gần như không gây tác hại gì hoặc khôngảnh hưởng đến trẻ ở giai đoạn đầu của bệnh; tổn thương nặng thường gây ra triệu chứngsớm - trẻ dễ mệt mỏi, hạn chế trong sinh hoạt, chậm lớn, khó khăn trong quá trìnhtrưởng thành về thể chất, tinh thần... đặc biệt, trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh có tím daniêm, bệnh nặng và kéo dài sẽ ảnh hưởng rõ rệt đến sự phát triển thể chất và tríthông minh do tình trạng thiếu mãn tính oxy cung cấp cho não và cơ thể.
Sau phẫu thuật, chỉ một số ít trẻ lớn có thể gặp những vấn đề vềvận động, hành vi, ngôn ngữ, sự tập trung, trí nhớ… Nếu được phẫu thuật ở tuổi cònrất nhỏ thì khi lớn lên, trẻ gần như không có dấu ấn gì về cuộc phẫu thuật. Thêm nữa,nếu giải quyết được triệt để bệnh, trẻ gần như sẽ phát triển bình thường.
Thường thì phần lớn tuổi thơ của một đứa trẻ là gắn bó với trườnghọc. tại đây, trẻ sẽ học được các kỹ năng, kiến thức về đọc, viết, toán học, vănhoá, tiếp xúc với bạn bè… vì vậy, nếu có thể, nên cho trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh tớitrường, nhất là sau khi trẻ đã được điều trị, có sức khoẻ để tham gia học tập. tiếntrình điều trị cho trẻ sẽ không hoàn hảo nếu chỉ giúp trẻ khoẻ mạnh mà không có đượctri thức, văn hoá. kiến thức sẽ là chiếc chìa khoá giúp trẻ mở toang mọi cánh cửatrong cuộc sống sau này.
Một số cha mẹ thường e ngại rằng đi học hay vận động sẽ khiến trẻmệt, không tốt cho sức khoẻ và tim (ngay cả khi bệnh đã được điều trị). điều này khôngđúng! dĩ nhiên, mỗi trẻ có sức khoẻ, tình trạng bệnh lý khác nhau, phương pháp điềutrị khác nhau, điều trị khỏi hẳn hay tạm thời… nhưng nhìn chung, mọi trẻ đều có thểtham gia học tập. bác sĩ điều trị sẽ cho lời khuyên về những hoạt động, mức độ vậnđộng trẻ có thể tham gia, những vấn đề sức khoẻ cần theo dõi… khi học tập tại trườngcũng như trong sinh hoạt hàng ngày.
Nếu trẻ được phẫu thuật lúc còn nhỏ, khi lớn lên, đi học, trẻ thườngdễ dàng hoà nhập với trường lớp như những trẻ khác. Với trẻ đang ở lứa tuổi đi học,sau phẫu thuật khoảng hai tuần đến một tháng là phần lớn đã có thể trở lại trường.Những trẻ này, có thể vì đã nghỉ học một thời gian dài để chữa bệnh, hoặc do việchọc bị ảnh hưởng bởi sức khoẻ không tốt trước phẫu thuật nên khi học lại có thể khóthích nghi, tiến chậm hơn bạn cùng lớp... khiến một số trẻ trở nên lo lắng, căngthẳng, không hài lòng, chán nản... Khi ấy, cha mẹ và thầy cô có vai trò rất quan trọngtrong việc giúp đỡ trẻ học tập, hội nhập với trường lớp, vượt qua những khó khăn. Tuynhiên, thầy cô cũng nên đối xử với trẻ bình đẳng như những trẻ khác để tránh gây chotrẻ mặc cảm bệnh tật khiến trẻ kém tự tin.
Trẻ được điều trị khỏi hẳn bệnh tim thường có thể sinh hoạt bìnhthường, không bị giới hạn về hoạt động thể lực. khoẻ mạnh trong người, tự nhiên trẻsẽ trở nên hoạt bát, năng động, lanh lợi, vui giỡn, nô đùa… đúng với bản tính trẻ con.tuy nhiên, trẻ có thể e dè trước những hoạt động chưa từng trải nghiệm hoặc không đượcphép thực hiện khi bị bệnh nên cha mẹ cần hỗ trợ và khuyến khích trẻ mạnh dạn thamgia các hoạt động thể thao, các sinh hoạt trong gia đình, xã hội.
Với trẻ mắc bệnh tim nặng, chỉ được phẫu thuật sửa chữa tạm thờihoặc không thể điều trị khỏi hẳn bệnh, để tim không phải gắng sức quá mức, có thểtrẻ cần giới hạn phần nào hoạt động thể lực trong sinh hoạt hàng ngày, không được chơinhững môn thể thao đối kháng hoặc vận động mạnh. bác sĩ điều trị sẽ cho biết môn thểthao và mức độ hoạt động thể lực nào phù hợp với tình trạng trẻ. sẽ thật khó khăn,nhất là với những trẻ lớn, khi trẻ không thể tham gia hết mình vào các môn thể thaocũng như khi vui chơi với bạn bè. trẻ sẽ có cảm giác "đứng ngoài lề" cuộc chơi, cảmthấy thất vọng, đặc biệt là với những trẻ đã từng yêu thích và chơi tốt một môn thểthao nào đó. cha mẹ cần giải thích cho trẻ hiểu song song với việc động viên trẻ.
Trẻ cần được khuyến khích kết bạn, tham gia các hoạt động trong giađình và cộng đồng để từng bước hoà nhập xã hội. Trẻ cũng cần được định hướng pháttriển những kỹ năng trong nhiều lĩnh vực để khi lớn lên, trẻ có thể kiếm được côngviệc phù hợp với khả năng và sức khoẻ.