Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có hơn 2 triệu trường hợp bị và cứ 5 phút trôi qua thì có 3 người phụ nữ qua đời vì bệnh lý này. Theo Globocan 2018, tại Việt Nam, cũng là loại ung thư có tỷ lệ mắc phải và Tu vong hàng đầu ở phụ nữ. Thống kê cũng cho thấy, tỷ lệ này đang ngày càng gia tăng ở nước ta như năm 2013, tỉ lệ mắc phải ở mức 24,4/100.000 phụ nữ, đến năm 2018 đã tăng lên tới 26,2, tương đương 15.000 ca mắc mới, trong đó có hơn 6.000 ca Tu vong. Đáng lưu ý, dù trước đây, thường gặp ở nữ giới ở độ tuổi trên 40 nhưng bệnh lý này đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa và đặc biệt nhóm từ 30-34 tuổi cũng đang ngày càng nhiều và tăng nhanh. Tuy nhiên hiện nay, với sự phát triển của y khoa, không ít bệnh lý ung thư đã được “phòng ngừa” và xử lý thành công. Theo các chuyên gia y tế, một trong những giải pháp được đánh giá tối ưu hiện nay là tầm soát sức khỏe định kỳ.
Theo Bác sĩ CKII Cao Thị Hồng, Phụ trách Trung tâm Kiểm tra sức khỏe Chợ Rẫy Việt - Nhật (HECI), ung thư vú là một trong những bệnh lý phổ biến và diễn ra khá âm thầm. Vì vậy, khi phát hiện bệnh, khoảng 80% các bệnh nhân ung thư đã ở giai đoạn muộn, điều trị rất khó khăn và tốn kém. “Mục tiêu của tầm soát sức khỏe định kỳ là và phát hiện sớm bệnh hoặc ung thư ở giai đoạn sớm. Nhờ vậy, nếu phát hiện được thư ở giai đoạn sớm thì kết quả điều trị sẽ rất khả quan, có thể chữa lành tương tự như một căn bệnh bình thường. Chi phí điều trị thấp, không để lại di chứng cho bản thân, gia đình và xã hội,” BS. Cao Thị Hồng chia sẻ.
Nhiều loại có thể điều trị hết khi được phát hiện ở giai đoạn đầu, giảm thiểu nguy cơ Tu vong do ung thư. Điều trị cần thiết sau khi phát hiện sớm ở giai đoạn đầu thường ít xâm lấn. Theo các chuyên gia y khoa hàng đầu của trường Đại học Quốc tế Y tế và Phúc lợi Nhật Bản (IUHW), muốn thăm khám, chúng ta cần phải thực hiện hàng loạt các xét nghiệm từ xét nghiệm máu, phân, nước tiểu, siêu âm, Xquang và kể cả chụp CTscan.
Sàng lọc được xem là đặc biệt hiệu quả đối với phổi, dạ dày, đại trực tràng, vú, tuyến tiền liệt, cổ tử cung và tử cung. Ví dụ, kiểm tra nội soi định kỳ đại trực tràng đều đặn sẽ giúp phát hiện sớm các bệnh này, do đó sẽ làm giảm khả năng Tu vong. Xét nghiệm máu, siêu âm tuyến vú, chụp nhũ ảnh có thể giúp phát hiện sớm các tổn thương bất thường ở vú.
Ngoài yếu tố di truyền, tuổi, giới, tiền sử sinh sản, tuổi mãn kinh, tuổi hành kinh, sử dụng liệu pháp hormone thay thế, béo phì, hút Thu*c lá, ít vận động, các bệnh lành tính tuyến vú là các yếu tố nguy cơ cao gây bệnh vú.
“Điều quan trọng là về lâu dài tạo ra một kế hoạch kiểm tra này. Đặc biệt là từng thời điểm tương ứng phải thực hiện những xét nghiệm cần thiết. Tại HECI, một kế hoạch kiểm tra có thể được tối ưu hóa bằng cách xem xét nguy cơ của từng người (mức độ dễ mắc ung thư), đặc điểm của việc kiểm tra (ưu điểm, nhược điểm) và yêu cầu cá nhân,” BS. Hồng giải thích.
Từ tháng 10/2018 đến nay, HECI đã phát hiện khoảng 5% khối u và các tổn thương nghi ngờ ở vú. Các bác sĩ ở đây đã giới thiệu khách hàng đến các bác sĩ chuyên khoa tuyến vú để xác định khối u lành hay ác? Cần phẫu thuật hay không? Ngoài ra, kết quả các tầm soát cũng phát hiện khoảng 10% các khối u nghi ngờ ở những bộ phận như gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tụy, tuyến giáp và cả thận. Có những khối u mới chỉ có đường kính 1 - 2mm.
Trước đây, độ tuổi thường được khuyên đi khám sức khỏe định kỳ là từ 40. Tuy nhiên, với sự thay đổi của nhiều yếu tố, không ít tác động khách quan và chủ quan lên từng con người, mô hình bệnh tật đang trẻ hóa dần… Trước sự biến đổi đó, tại Nhật Bản, việc tầm soát sức khỏe được khuyến cáo thực hiện từ 20 tuổi và tốt nhất nên được thực hiện mỗi năm một lần. Và sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ quyết định bệnh gì sẽ tái khám mỗi năm hoặc bệnh nào phải tái khám mỗi tháng, 3 tháng hay 6 tháng.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, từ tuổi 20, sau 5 ngày kết thúc một chu kỳ kinh nguyệt, phụ nữ nên tự kiểm tra vú với các bước sau:- Bước 1: Để tư thế xuôi 2 tay, thấy đứng trước gương để quan sát: hai bên vú có đối xứng không, da vùng ngực có bị nhăn nheo, sần sùi hay thay đổi màu sắc không, núm vú có bị lõm xuống, tiết dịch bất thường không?- Bước 2: Dùng ngón tay kiểm tra đầu vú: Đưa 1 tay lên đầu, dùng 3 ngón tay trỏ, giữa, áp út của tay còn lại để xoa nắn vú, bắt đầu từ trong quầng vú, vừa ấn nhẹ vừa di chuyển "bước theo nhau" lần ra ngoài theo đường xoắn ốc hoặc thẳng hàng từ trên xuống dưới. Nếu có vùng bất thường ở 1 bên, nên đối chiếu với bên còn lại xem có giống nhau không.Tiếp tục đưa tay di chuyển, ấn nhẹ lên vùng hõm nách xem có hạch hoặc bất thường gì không.Sau đó nắn nhẹ núm vú xem có chảy dịch bất thường không.- Bước 3: Tự kiểm tra tương tự như bước 2 ở tư thế nằm có đệm gối hoặc khăn dưới vai.Trong trường hợp có phát hiện những bất thường thì đến ngay cơ sở y tế để được khám và xác định chính xác.