viêm họng mạn tính quá phát là tình trạng nghiêm trọng do nhiễm trùng tái phát nhiều lần. lúc này, tổn thương ở niêm mạc họng tiến triển nặng, bị phù nề và có dấu hiệu tăng sản. cần chú ý nghiêm túc điều trị y tế kết hợp với chăm sóc tốt để tránh các biến chứng phát sinh.
Viêm họng mạn tính quá phát là thuật ngữ đề cập đến một thể thường gặp của bệnh viêm họng ở giai đoạn mãn tính. ở giai đoạn mãn tính, bệnh viêm họng phát triển qua ba thể chính, bao gồm thể xuất tiết, thể quá phát và thể teo.
Thể quá phát đặc trưng bởi hiện tượng niêm mạc họng bị sưng nề và dày lên tạo thành các trụ giả. Lúc này, các nang lympho đã phát triển mạnh, tăng sản lành tính và dẫn đến hình thành các hạt nhỏ phù nề ở thành họng.
Thể quá phát của bệnh viêm họng mãn tính có thể đơn phát. tuy nhiên hầu hết các trường hợp đều đi kèm với một số bệnh hô hấp mãn tính khác. điển hình như viêm mũi, viêm xoang hay viêm thanh khí phế quản.
So với giai đoạn cấp thì giai đoạn viêm họng quá phát thường xảy ra do rất nhiều nguyên nhân cộng hưởng. bệnh có xu hướng tiến triển dai dẳng, dễ tái phát nhiều lần và rất khó điều trị dứt điểm.
Bệnh viêm họng mãn tính thường không tiến triển quá phức tạp và gây ra các biến chứng nguy hiểm. tuy nhiên nếu không chú ý can thiệp điều trị kịp thời thì bệnh sẽ tiến triển nặng. từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp và sức khỏe tổng thể.
Ngoài những triệu chứng cơ năng thì bệnh viêm họng mạn tính quá phát còn gây ra các biểu hiện thực thể tương đối điển hình. để nhận biết bệnh thì cần dựa vào cả triệu chứng cơ năng và biểu hiện thực thể.
Dưới đây là một số triệu chứng cơ năng thường gặp:
Ngoài ra, bệnh còn điển hình bởi một số đặc điểm thực thể như:
Như đã đề cập, bệnh viêm họng mãn tính xảy ra do rất nhiều các nguyên nhân khác nhau cộng hưởng. các nguyên nhân chính thường gặp là:
Đây được cho là nguyên nhân trực tiếp khiến cho bệnh viêm họng mãn tính chuyển sang thể quá phát. các hạch lympho nằm ở thành sau họng có tác dụng ngăn chặn vi khuẩn, virus tấn công thành họng. trường hợp nhiễm trùng tái phát nhiều lần sẽ khiến cho tổ chức lympho này bị phù nề và phát triển mạnh. nhiều trường hợp còn dẫn đến quá sản và làm xuất hiện các hạt ở thành họng.
Thường xuyên duy trì các thói quen xấu sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể nói chung và niêm mạc họng nói riêng. Niêm mạc họng có thể bị kích thích, sưng viêm mãn tính nếu người bệnh thường xuyên hút Thu*c lá, lạm dụng rượu hay tiếp xúc với các yếu tố dị nguyên, hóa chất độc hại.
Trường hợp không cách ly với các yếu tố gây hại nói trên thì niêm mạc họng sẽ bị tổn thương và dẫn đến sưng viêm nặng. lâu ngày sẽ phát triển thành viêm họng mạn tính quá phát hay viêm họng mạn tính thể teo.
Ngạt tắc mũi là triệu chứng hô hấp thường gặp do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Tình trạng này có thể kéo dài do polyp mũi, viêm xoang sau hay dị hình vách ngăn…
Đây cũng được cho là một trong những nguyên nhân khiến viêm họng kéo dài và nhanh chóng chuyển sang giai đoạn quá phát. ngạt mũi kéo dài sẽ khiến người bệnh hình thành thói quen thở bằng miệng. từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các hại khuẩn và virus tấn công gây nhiễm trùng, tổn thương hầu họng.
Số liệu thống kê ghi nhận rằng, đa phần các trường hợp bị viêm họng quá phát đều có cơ địa dị ứng và đặc biệt là dị ứng gần như quanh năm. ngoài ra, việc mắc các bệnh lý khiến chức năng miễn dịch suy giảm như suy gan, tiểu đường… cũng được cho là yếu tố liên quan.
Ngoài những nguyên nhân chính nêu trên thì có một số yếu tố khác cũng được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm họng mạn tính quá phát. bao gồm:
So với giai đoạn cấp tính thì các triệu chứng của viêm họng mạn tính quá phát thường có xu hướng khởi phát chậm, tiến triển thầm lặng và dai dẳng. điều này khiến cho nhiều người bệnh có tư tưởng chủ quan, lơ là khi gặp phải các dấu hiệu cảnh báo bệnh.
Trường hợp không chú ý thăm khám và điều trị sớm thì bệnh viêm họng quá phát có thể dẫn đến nguy hiểm. đặc biệt là dễ làm phát sinh các ảnh hưởng hay biến chứng nặng nề như:
Tình trạng viêm họng mãn tính quá phát sẽ có xu hướng chuyển sang thể teo. lúc này các nang tân và tuyến nhầy sẽ bị xơ hóa. đây là thể bệnh rất phổ biến ở những người cao tuổi – nhất là những người mắc bệnh trĩ mũi.
Tình trạng viêm nhiễm quá phát kéo dài sẽ gây ảnh hưởng tới các cơ quan hô hấp khác ở lân cận. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc phải các bệnh lý như viêm thanh quản, phế quản mãn tính, viêm amidan, áp xe amidan…
Các triệu chứng của bệnh viêm họng mạn tính quá phát thường kéo dài dai dẳng và bùng phát mạnh vào ban đêm. điều này ảnh hưởng rất nhiều tới chất lượng giấc ngủ. ngoài ra còn tác động xấu đến hệ thần kinh và làm tăng nguy cơ suy nhược cơ thể.
Bệnh viêm họng mạn tính quá phát thường kéo dài dai dẳng và rất khó để điều trị triệt để. hơn nữa bệnh còn có xu hướng dễ tái phát nhiều lần sau điều trị. nguyên tắc của điều trị là cần kết hợp điều trị nguyên nhân với điều trị triệu chứng.
Dưới đây là một số giải pháp có khả năng đáp ứng:
Trước hết, khi phát hiện các dấu hiệu cảnh báo bệnh thì bạn nên chú ý thăm khám càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và chẩn đoán nguyên nhân cùng các yếu tố nguy cơ liên quan.
Tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán mà bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp điều trị phù hợp. Bao gồm:
Như đã đề cập, nghẹt tắc mũi kéo dài chính là yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn và virus xâm nhập vào niêm mạc họng và gây nhiễm trùng. Đối với từng trường hợp mà bác sĩ có thể chỉ định giải pháp thích hợp. Điển hình như chỉnh vách ngăn, cắt polyp mũi hay điều trị dứt điểm viêm xoang sau để đảm bảo sự lưu thông của mũi.
Một số trường hợp, viêm họng mạn tính quá phát có thể xảy ra do ảnh hưởng từ các bệnh hô hấp. lúc này cần áp dụng các biện pháp để điều trị triệt để các bệnh lý nguyên nhân. sau khi các bệnh lý nguyên nhân được kiểm soát thì triệu chứng viêm họng quá phát sẽ có xu hướng thuyên giảm nhanh. đồng thời có khả năng đáp ứng tốt hơn với phác đồ điều trị.
Trường hợp nguyên nhân gây bệnh có liên quan đến các yếu tố kích thích thì cần loại bỏ và cách ly với các chất dị nguyên như phấn hoa hya hóa chất. đồng thời từ bỏ thói quen hút Thu*c lá và uống rượu bia ngay. tiếp xúc với các yếu tố này không chỉ khiến bệnh viêm họng trở nặng mà còn tăng nguy cơ mắc các bệnh về thực quản và phổi.
Rất nhiều trường hợp viêm họng quá phát xảy ra do ảnh hưởng từ các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản. lúc này cần chú ý dùng Thu*c theo chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. cùng với đó là xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học để hạn chế tình trạng acid dịch vị trào ngược lên thực quản và vòm họng.
Điều trị bằng Thu*c không phải là giải pháp đặc hiệu đối với bệnh viêm họng mạn tính quá phát. giải pháp này phù hợp hơn trong trường hợp viêm họng cấp và viêm họng mạn tính ở thể xuất tiết.
Tuy nhiên với các trường hợp chưa thể can thiệp điều trị bằng thủ thuật xâm lấn thì bác sĩ sẽ chỉ định dùng Thu*c để khắc phục triệu chứng. Một số Thu*c được dùng có thể là:
Súc miệng 2 lần/ ngày có khả năng cải thiện một số triệu chứng viêm họng quá phát thường gặp. điển hình nhất là đau rát cổ họng, ứ đờm hay ho khan. bbm hay nước muối S*nh l* nacl 0.9% là các dung dịch kiềm được dùng phổ biến.
Giải pháp này được áp dụng với mục đích làm giảm viêm. Đồng thời cải thiện tình trạng đau rát và ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên hydrocortisone có thể gây kích thích niêm mạc và khô họng. Chính vì vậy tuyệt đối không sử dụng Thu*c trong thời gian dài.
Nhiều trường hợp, dịch nhầy xuất hiện quá mức ở thành sau họng thì nên sử dụng dung dịch rơ miệng Natri Borat 1% nhằm loại bỏ dịch nhầy. Sau đó mới tiến hành dùng Thu*c dạng khí dung hay Thu*c bôi họng.
Các loại Thu*c này được sử dụng bằng cách thoa hoặc chấm trực tiếp lên niêm mạc hầu họng đang bị đau rát. Thu*c có công dụng làm mát, giảm viêm và khắc phục tình trạng đau cổ họng. SMC và Glycerin borat 3% là các Thu*c bôi/ chấm họng được dùng phổ biến nhất.
Bên cạnh việc dùng Thu*c thì áp dụng một số mẹo tự nhiên tại nhà cũng sẽ giúp cải thiện triệu chứng viêm họng mạn tính quá phát. đây là giải pháp đơn giản, lành tính và rất dễ thực hiện.
Lựa chọn điều trị bao gồm:
Gừng tươi còn được gọi là sinh khương – dược liệu có vị cay nồng và tính ấm. Sử dụng gừng sẽ giúp làm giảm ho và ấm phế. Ngoài ra, hoạt chất Cineol trong gừng còn giúp ức chế các loại virus, hại khuẩn và ký sinh trùng. Còn hàm lượng Gingerol và Zingerol dồi dào có tác dụng làm loãng dịch đờm và chống viêm hiệu quả.
Mật ong là thực phẩm quen thuộc trong đời sống thường ngày. nó chứa hàm lượng dưỡng chất cao giúp bồi bổ sức khỏe và nâng cao miễn dịch. dùng mật ong đúng cách có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng viêm họng quá phát. điển hình như đau rát họng, ngứa ngáy, làm giảm ho và loãng dịch đờm. từ đó giúp rút ngắn thời gian điều trị bệnh viêm họng.
Bạc hà cũng là thảo dược mà bạn có thể tận dụng để khắc phục các triệu chứng viêm họng quá phát. hoạt chất acid rosmarinic trong bạc hà có tác dụng chống viêm và giúp làm giảm ngứa cổ họng. ngoài ra, thành phần menthol còn hỗ trợ làm loãng dịch đờm ứ đọng trong cổ họng và loại bỏ mùi hôi khó chịu trong khoang miệng.
Vỏ quýt hay còn gọi là trần bì – vị thuộc được dùng phổ biến với công dụng long đờm, làm giảm ho và giữ ấm phổi. dùng vỏ quýt đúng cách có thể hỗ trợ cải thiện một số triệu chứng viêm họng mạn tính quá phát. điển hình như ho, khàn tiếng, sưng đau và vướng cổ họng. ngoài ra còn giúp làm thông thoáng đường thở, cải thiện chức năng tiêu hóa và nâng cao khả năng miễn dịch.
Trường hợp các tổ chức lympho tăng sản làm xuất hiện các hạt/ đám phù nề tại thành sau họng thì điều trị nội khoa sẽ không thể đáp ứng. Hạt lympho mặc dù không gây đau nhưng lại gây vướng víu, trở ngại khi ăn uống và giao tiếp. Lúc này bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định việc thực hiện các thủ thuật xâm lấn.
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ có thể yêu cầu:
Các biện pháp này có ưu điểm lớn là thời gian thực hiện ngắn. Đồng thời có thể nhanh chóng giải quyết các hạch lympho tăng sản ở thành họng.
Tuy nhiên đốt viêm họng mạn tính quá phát chỉ có thể giúp làm giảm các tổn thương thực thể mà không thể điều trị dứt điểm bệnh. vì vậy cần chú ý đến các biện pháp phòng ngừa để tránh bệnh tái phát lại nhiều lần.
Bệnh viêm họng mạn tính quá phát có nguy cơ tái phát rất cao sau khi điều trị. để hạn chế tối đa tình trạng này thì bạn cần chủ động thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa.
Hãy chú ý thực hiện một số khuyến nghị sau:
Viêm họng mạn tính quá phát là một thể bệnh viêm họng thường gặp cần chú ý nghiêm túc điều trị. nếu chủ quan để bệnh kéo dài thì nhiều vấn đề nghiêm trọng sẽ phát sinh. tốt nhất nên chủ động thăm khám sớm và làm theo chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.
Có thể bạn quan tâm:
10 thực phẩm trị viêm họng, giảm đau và bảo vệ cổ