Lở ngứa, mẩn tịt là chứng bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, mùa nào cũng có thể mắc nhưng thường gặp nhất vào mùa hè. Nguyên nhân gây bệnh có nhiều, theo Đông y chủ yếu là do chứng nhiệt trong cơ thể, phân ra các thể: huyết nhiệt, phong nhiệt hoặc thấp nhiệt. Sau đây là một số bài Thuốc trị theo từng thể.
Lở ngứa do huyết nhiệt: do máu nóng quá sinh lở ngứa. Người bệnh ngứa nhiều gãi nhiều gây chảy máu ở tay chân hoặc toàn thân, lưỡi đỏ khô, rêu lưỡi vàng, tiểu tiện ít, nước tiểu vàng hoặc đỏ, người bứt rứt, hay cáu gắt. Phép chữa là thanh nhiệt lương huyết. Dùng
bài Thuốc: cành vông 20g, quả ké (thương nhĩ tử) 12g, bạc thau 20g, rau má 10g, kim ngân 16g, cỏ nhọ nồi 6g, rễ cỏ tranh 12g, cam thảo đất 10g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 2 lần, mỗi lần đổ 4 bát nước ăn cơm sắc còn nửa bát, uống sau khi ăn khoảng 1 - 2 giờ, uống nguội.
Lở ngứa do phong nhiệt: Nguyên nhân do can huyết khô sinh ngứa. Người bệnh ngứa nhiều, gãi nhiều nhưng không chảy nước, ngứa gãi sần từng chỗ, tính tình cáu gắt, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, tiểu tiện ít, nước tiểu vàng, đại tiện táo. Phép chữa là thanh nhiệt, bổ huyết. Dùng
bài Thuốc: sâm đại hành 16g, sài đất 12g, bạc thau 20g, vỏ cây gạo 12g, kê huyết đằng 12g, rau má 10g, hoàng đằng 8g, nhân trần 10g. Sắc uống như bài trên.
Lở ngứa do thấp nhiệt: Nguyên nhân do tỳ sinh nhiệt thấp, ăn uống không điều độ, ăn nhiều chất cay nóng, nướng rán, thịt chó, thịt gà, măng, hạt tiêu, ớt, uống nhiều rượu. Người bệnh ngứa gãi chảy nước dính, ngứa nhiều ở hai chân, khó ngủ hay cáu gắt, lưỡi đỏ ướt, rêu lưỡi vàng dày, tiểu tiện ít, nước tiểu vàng, đại tiện lúc táo lúc không. Phép chữa là thanh nhiệt, giải độc, trừ thấp. Dùng
bài Thuốc: đỗ đen 30g, bồ công anh 16g, bông mã đề 16g, râu ngô 8g, rau má 8g, thổ phục linh 12g. Sắc uống như bài trên.
bài Thuốc dùng chung cho cả 3 thể: huyền sâm hay sinh địa 20g; hà thủ ô, thổ phục linh, mạch môn, kim ngân hoa, vỏ núc nác, hoàng đằng mỗi vị 12g; liên kiều, ngưu bàng, thiên hoa phấn, cam thảo dây (hay sài đất) mỗi vị 10g. Sắc uống ngày một thang.
Ngoài uống Thuốc, người bệnh nên kết hợp
bài Thuốc tắm gồm: lá chè tươi 500g, phèn chua 30g, muối ăn 20g. Cho tất cả vào nồi to, đổ nước đun sôi kỹ rồi để nguội, lấy lá chè tươi kỳ cọ nơi ngứa (không pha thêm nước lã), ngày tắm 1 - 2 lần.
Trong khi điều trị, người bệnh nên kiêng ăn thịt chó, thịt gà, cua, tôm, măng, mít, na, nhãn, vải thiều, các chất cay nóng, rượu bia, Thuốc lá Thuốc lào. Nên ăn các loại rau dền, mồng tơi, rau đay, khoai sọ, rau khoai lang, bí xanh, đỗ đen, đỗ xanh, giá đỗ, các loại quả như chuối tây, thanh long, đu đủ chín, nho, dâu, cam chanh, bột sắn dây.
Lương y Đình Thuấn