Bệnh mất ngủ: Nguyên nhân, tác hại và cách điều trị

Hãy cùng Sức khỏe Gia đình tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa căn bệnh “thời đại” này nhé!

1. Mất ngủ là bệnh gì?

Bạn biết không, một giấc ngủ ngon và sâu giấc sẽ giúp chúng ta nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng sau một ngày dài làm việc và học tập. Trung bình một người bình thường cần được ngủ từ 7- tiếng/ngày. Trong đó, một giấc ngủ chất lượng phải đảm bảo đủ về thời gian, đủ sâu và cảm thấy thỏa mái khỏe khoắn sau khi thức dậy.

Thế nhưng, hiện nay từ người già đến trẻ tuổi đều dễ gặp phải tình trạng mất ngủ. Mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ phổ biến, bệnh thường khiến người bệnh ngủ không sâu giấc, khó đi vào giấc ngủ, thức dậy quá sớm và không thể quay trở lại giấc ngủ. Mất ngủ còn khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy, khó chịu, không tỉnh táo, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống.

Mất ngủ bao gồm:

- Mất ngủ cấp tính: Mất ngủ cấp tính là mất ngủ kéo dài dưới 1 tháng. Bệnh thường thường xuất phát từ căng thẳng hoặc một sự kiện đau buồn nào đó mà người bệnh mới trải qua.

- Mất ngủ mãn tính: Mất ngủ mãn tính là tình trạng mất ngủ kéo dài trong vòng ít nhất là 1 tháng hoặc lâu hơn.

2. Nguyên nhân phổ biến gây nên bệnh mất ngủ

Thực tế, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất ngủ. Ngay cả khi bạn là người trẻ, khỏe mạnh, những thói quen hàng ngày của bạn cũng có thể dẫn đến mất ngủ.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến của tình trạng mất ngủ, bạn có thể tham khảo:

- Stress, lo lắng: Áp lực hay lo lắng về công việc, trường học, sức khỏe, tài chính hoặc gia đình có thể khiến bạn suy nhiều vào ban đêm, từ đó dẫn đến khó ngủ và ngủ không sâu giấc. Những lúc gặp căng thẳng trong cuộc sống hoặc chấn thương về mặt tâm lý (mất người thân, mất việc làm) cũng có thể dẫn đến chứng mất ngủ.

- Thói quen ngủ không tốt: Nếu bạn đi ngủ thất thường, sử dụng giường ngủ cho những mục đích khác như làm việc, ăn uống, hay dùng điện thoại, xem tivi quá nhiều trước khi ngủ cũng có thể khiến giấc ngủ bị cản trở.

- Bổ sung quá nhiều caffeine, nicotine và rượu trước khi ngủ: Những đồ uống có cồn như bia rượu, nước ngọt, hay cà phê (có chứa caffeine), hút thuốc lá (chứa nicotine) có thể ảnh hưởng đến não bộ, làm bạn khó ngủ. Cụ thể, chất nicotine trong thuốc lá là một chất kích thích có thể cản trở giấc ngủ. Rượu có thể giúp bạn nhanh vào giấc, nhưng nó lại là thủ phạm khiến giấc ngủ không sâu, thức giấc vào giữa đêm.

- Ăn quá nhiều vào buổi tối: Thói quen ăn quá no trước khi ngủ có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu, dễ bị ợ chua, trào ngược axit và thức ăn từ dạ dày vào thực quản.

- Các bệnh lý khác: Một số bệnh như đau mãn tính (đau cơ xơ hóa và viêm khớp), khó thở (GERD và ợ nóng), tiểu đường, tiểu đêm, hen suyễn, bệnh tim… có thể là yếu tố gây ra chứng mất ngủ.

- Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây mất ngủ, ví dụ như thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị bệnh hen suyễn hoặc huyết áp, thuốc không kê đơn (một số loại thuốc giảm đau, thuốc trị dị ứng, cảm lạnh và các sản phẩm giảm cân) có chứa caffeine và các chất kích thích khác có thể làm gián đoạn giấc ngủ.

3. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh mất ngủ là gì?

Một số dấu hiệu và triệu chứng của bệnh mất ngủ bao gồm:

- Khó ngủ vào ban đêm

- Thức dậy vào ban đêm hoặc thức dậy quá sớm

- Không có cảm giác đã được nghỉ ngơi sau khi ngủ

- Mệt mỏi và buồn ngủ vào ban ngày

- Khó chịu, trầm cảm hoặc lo âu

- Gặp khó khăn khi phải tập trung chú ý hoặc ghi nhớ một điều gì đó

- Nhức đầu hay căng thẳng

- Khó chịu dạ dày và ruột.

- Lo lắng liên tục về giấc ngủ

Nếu chứng mất ngủ ảnh hưởng nhiều đến công việc và sinh hoạt vào ban ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân gây và cách điều trị hiệu quả. Nếu bác sĩ của bạn nghĩ rằng bạn có thể bị rối loạn giấc ngủ, bạn có thể được chuyển đến một trung tâm ngủ để xét nghiệm đặc biệt.

4. Các biến chứng của mất ngủ có thể gặp là gì?

Nếu không chữa trị đúng và kịp thời, chứng mất ngủ có thể tác động nhiều đến cuộc sống và thậm chí có thể dẫn đến những biến chứng không tốt cho sức khỏe như:

- Hiệu suất làm việc, học tập giảm đáng kể

- Thời gian phản ứng chậm khi lái xe và nguy cơ tai nạn cao hơn

- Rối loạn sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc lạm dụng chất.

- Tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các bệnh hoặc tình trạng lâu dài, chẳng hạn như huyết áp cao và bệnh tim.

- Với phụ nữ, một nghiên cứu của Trung tâm Y tế Đại học Duke thực hiện đã cho thấy bệnh mất ngủ ở phụ nữ có thể khiến họ có thể gặp những tình trạng sức khỏe như: Tăng cân, tăng huyết áp, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, trầm cảm...

5. Những ai thường mắc phải bệnh mất ngủ?

- Phụ nữ: Được biết, bệnh mất ngủ ở phụ nữ có liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố. Ngoài những vấn đề về nội tiết tố, phụ nữ cũng có thể mất ngủ do mắc bệnh, căng thẳng thần kinh, mắc chứng ngưng thở khi ngủ và hội chứng chân không yên. Một số nguyên nhân phổ biến gây bệnh mất ngủ ở phụ nữ có thể kể đến như: Phụ nữ tới kỳ hành kinh, mắc hội chứng tiền kinh nguyệt, mang thai: Phụ nữ khi mang thai có thể bị mất ngủ do dễ buồn nôn, nôn, đi tiểu thường xuyên, thay đổi nhiệt độ cơ thể, khó tìm được tư thế thoải mái khi ngủ, cho con bú, thời kỳ mãn kinh, phụ nữ làm việc xoay ca hay mắc các bệnh ung thư, hen suyễn, tiểu đường, tăng huyết áp, Alzheimer, Parkinson, trào ngược dạ dày…

- Tuổi trên 60 tuổi: Mất ngủ là bệnh có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào. Tuy nhiên, bệnh thường gặp và ảnh hưởng đến người già nhiều hơn người trẻ.

- Người gặp vấn đề về tâm lý: Nếu bạn có một rối loạn sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực và rối loạn stress sau chấn thương, bạn có nguy cơ mắc bệnh mất ngủ cao hơn.

- Thay đổi giờ giấc làm việc. Ví dụ, thay đổi ca làm việc hoặc đi du lịch có thể làm gián đoạn chu kỳ ngủ-thức.

6. Cách chẩn đoán bệnh mất ngủ

Thông thường, các bác sĩ sẽ chẩn đoán và tìm nguyên nhân của tình trạng mất ngủ thông qua các cách như:

- Kiểm tra thói quen ngủ: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn phải hoàn thành một bảng câu hỏi liên quan đến giấc ngủ để kiểm tra thói quen ngủ, xác định mô hình ngủ và thức của bạn.

- Một số xét nghiệm khác: Nếu nghi ngờ có nguyên nhân khác gây mất ngủ, bác sĩ có thể sẽ đề nghị bạn làm một vài xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính xác. Điển hình như, xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra các vấn đề về tuyến giáp hoặc các tình trạng khác có thể liên quan đến giấc ngủ kém. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể yêu cầu theo dõi và ghi lại hoạt động cơ thể bạn trong khi ngủ, bao gồm sóng não, hơi thở, nhịp tim, cử động mắt và chuyển động cơ thể.

7. Cách điều trị bệnh mất ngủ hiệu quả

Để cải thiện tình trạng mất ngủ, bạn có thể áp dụng các cách dưới đây ngay tại nhà:

- Điều chỉnh lại đồng bộ nhịp sinh học: Bạn nên đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần để giúp cơ thể đồng bộ với nhịp sinh học tự nhiên, từ đó dễ ngủ hơn.

- Năng động hơn vào ban ngày: Bạn tập thể dục vừa phải vào ban ngày sẽ giúp cơ thể sẵn sàng đi ngủ vào buổi tối. Trước khi ngủ, bạn có thể thực hiện bài tập yoga để giúp ngủ ngon và sâu giấc hơn. Tránh tập những bài thể dục nhiều năng lượng trước khi ngủ như bài tập cardio, chạy bộ nhanh, tập tạ vì chúng có thể khiến bạn khó ngủ hơn.

- Tránh hoặc hạn chế những giấc ngủ trưa: Không ngủ trưa quá 30 phút và đừng ngủ trưa sau 3 giờ chiều.

- Hạn chế dùng thiết bị điện tử: Bạn sử dụng các thiết bị điện tử vào buổi tối sẽ dễ khiến bạn mất ngủ do mải tập trung xem phim, nhắn tin…

- Hạn chế ăn khuya: Bạn ăn khuya hoặc ăn trước khi ngủ sẽ khiến bạn khó ngủ hơn. Thói quen ăn đêm cũng khiến bạn dễ tăng cân và làm tăng rủi ro mắc bệnh tim.

- Thiết kế không gian phòng ngủ thư giãn: Phòng ngủ của bạn thoáng mát, sạch sẽ và gọn gàng sẽ giúp bạn thấy dễ chịu và ngủ ngon hơn. Ngoài ra, bạn nên sắp xếp đồ đạc trong phòng ngủ để thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ hơn.

8. Mất ngủ nên ăn gì để dễ ngủ hơn?

Để có giấc ngủ dễ dàng, ngon và sâu hơn, bạn có thể bổ sung các loại thực phẩm dưới đây:

- Quả óc chó: Nghiên cứu của Trung tâm Khoa học Sức khỏe, Mỹ cho biết quả óc chó chứa melatonin, một loại hormone giúp cơ thể điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ khỏe mạnh. Vậy nên hãy thưởng thức một bát nhỏ hạt óc chó nhỏ trước khi đi ngủ tầm 1 tiếng để cơ thể thư giãn và đạt được trạng thái ngủ sâu hơn.

- Thực phẩm giàu vitamin B6 như khoai tây, cá hồi, cá ngừ, thịt bò, gan gà, trứng, đậu xanh: Vitamin B6 đóng vai trò tích cực trong quá trình tổng hợp, sản sinh serotonin- một hormone quan trọng giúp điều chỉnh giấc ngủ.

-Chuối: Chuối là nguồn cung cấp magie dồi dào cho cơ thể. Magie giúp cải thiện giấc ngủ bằng cách giảm mức độ cortisol (hormone có khả năng làm gián đoạn giấc ngủ) trong cơ thể. Đặc biệt, chuối còn chứa tryptophan – một loại axit amin tham gia sản xuất serotonin và melatonin.

- Thực phẩm giàu magie như quả bơ, các loại hạt, cây họ đậu, đậu phụ...: Magie là một khoáng chất rất quan trọng với cơ thể, giúp bạn thư giãn, chống căng thẳng và cải thiện giấc ngủ. Một nghiên cứu trên Tạp chí Nghiên cứu và Khoa học Y khoa cho thấy, việc bổ sung 500mg magie/ ngày có thể cải thiện chứng mất ngủ ở người cao tuổi.

- Sữa: Sữa là nguồn canxi tuyệt vời. Trong khi đó, canxi lại đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh melatonin trong cơ thể. Bên cạnh đó, sữa cũng rất giàu axit amin tryptophan, tiền chất của melatonin và có tác dụng làm thư giãn cơ thể.

- Các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá hồi, cá thu rất tốt cho sức khỏe. Cá béo chứa nhiều vitamin D và axit béo omega-3. Hai chất này có liên quan đến quá trình điều chỉnh serotonin của cơ thể.

Bệnh mất ngủ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhiều hơn bạn nghĩ. Vì thế, bạn nên kiểm soát stress công việc, có thói quen ăn uống dinh dưỡng, tập thể dục, thư giãn tinh thần… Nếu bị mất mãn tính, bạn nên đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn cách điều trị phù hợp nhé!

Theo Người đưa tin