Bộ kit xét nghiệm nhanh Hà Nội đang dùng có giá trị tầm soát Covid-19 như thế nào?

Test nhanh dùng để sàng lọc nhanh các trường hợp có nguy cơ cao

Trước tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Hà Nôi đã triển khai thành lập nhiều lều dã chiến phục vụ test nhanh Covid-19 ngoài cộng đồng. 10 điểm đầu tiên được bố trí ở các phường quanh bệnh viện Bạch Mai, theo kế hoạch sẽ tiếp nhận xét nghiệm cho khoảng 500 bệnh nhân.

Ngày 31/3, tại một số trạm triển khai test nhanh Covid-19 cho kết quả sau 10 phút đã có 3 mẫu xét nghiệm cho kết quả dương tính. Tuy nhiên, sau khi được xét nghiệm lại bằng Realtime RT-PCR, 3 mẫu này lại cho kết quả âm tính - không mắc Covid-19. Điều này khiến nhiều người thắc mắc về mức độ chính xác của bộ kit xét nghiệm nhanh mà Hà Nội đang sử dụng.

Lý giải về việc này, ông Khổng Minh Tuấn - PGĐ Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội cho biết: "Điều này là bình thường vì xét nghiệm nhanh và Realtime RT-PCR là hai xét nghiệm khác nhau. Test nhanh là xét nghiệm tìm kháng thể dùng để sàng lọc nhanh các trường hợp có nguy cơ mắc bệnh cao.

Test nhanh không phải là xét nghiệm khẳng định mắc Covid-19, xét nghiệm khẳng định chắc chắn phải làm trong Labo (Realtime RT-PCR)".

Bộ kit xét nghiệm nhanh này được thực hiện nhằm mục đích sàng lọc nhanh với những trường hợp nghi mắc Covid-19. Hiện tại, Hà Nội đang sử dụng để sàng lọc đối với nhóm có nguy cơ cao như: người đi điều trị - khám bệnh – sử dụng dịch vụ tại Bệnh viện Bạch Mai từ ngày 12/3 đến nay.

Những người có kết quả dương tính sẽ được làm xét nghiệm Realtime RT-PCR để khẳng định chính xác. Trong thời gian đợi kết quả xét nghiệm Realtime RT-PCR cần phải cách ly bệnh nhân riêng.

Trường hợp bệnh nhân âm tính vẫn tiếp tục được theo dõi và cách ly 14 ngày để tránh việc họ có thể dương tính và lây lan cho người tiếp xúc.

Với trường hợp dương tính sau khi xét nghiệm nhanh cần phải làm thêm xét nghiệm trên hệ thống kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử (Realtime RT-PCR) để khẳng định. Trong thời gian đợi kết quả xét nghiệm Realtime RT-PCR cần phải cách ly bệnh nhân riêng.

Test nhanh có thể xảy ra hiện tượng âm hoặc dương tính giả

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh - Trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP. HCM) xét nghiệm nhanh chẩn đoán nhiễm virus SARS-CoV-2 hiện có 2 nhóm: Phết họng tìm kháng nguyên (xác virus hoặc virus đang sinh sôi tại họng); Xét nghiệm máu tìm IgM/IgG.

Với bộ xét nghiệm nhanh cho kết quả sau 10 phút, mục tiêu là để tầm soát và tìm ra người mắc bệnh sớm, tuy nhiên cũng tùy theo từng mức độ bởi khi tầm soát lấy máu xét nghiệm sẽ có 4 khả năng xảy ra:

- Khả năng thứ nhất: Âm tính giả nếu bệnh nhân đang thời gia ủ bệnh, cơ thể chưa tạo ra kháng thể. Kháng thể của con người thông thường được tạo ra khi virus hoạt động một thời gian, máu sẽ kích thích tạo ra kháng thể.

- Khả năng thứ 2 liên quan tới nồng độ virus trong máu. Nếu nồng độ cao test xét nghiệm sẽ có kết quả dương tính, nhưng nếu nồng độ virus thấp kết quả sẽ âm tính.

- Khả năng thứ 3, kháng thể lấy ra dương tính có thể bệnh nhân đã khỏi bệnh từ lâu và đã có kháng thể (IgG) trong cơ thể.

- Khả năng thứ 4 là dương tính giả do virus corona này có thể chéo với virus corona khác. Việc chéo kháng thể là chuyện rất bình thường trong chuyên môn, ví dụ kháng thể sốt xuất huyết cũng có thể chéo với viêm não Nhật Bản hoặc ngược lại.

Bởi vậy, bác sĩ Khanh cho rằng, xét nghiệm nhanh tìm kháng thể mà xảy ra âm tính giả hoặc dương tính giả là điều bình thường. Xét nghiệm này chỉ nên thực hiện khi số ca mắc ở cộng đồng với số lượng lớn cần phát hiện sớm để kịp thời khoanh vùng, cách ly.

Xét nghiệm nhanh này cũng không thể thay thế những chiến lược trước nay Việt Nam vẫn đang tiến hành, đó là phân loại bệnh nhân F1, F2, sử dụng khẩu trang, dùng nón ngăn giọt bắn, rửa tay và hạn chế tiếp xúc gần.

Quỳnh Hoa

Theo tạp chí Sống khỏe