Để kích thích trẻ ăn uống ngon miệng rất nhiều các bà mẹ hiện nay đã sử dụng thuốc cam.
Thuốc cam có tác dụng gì với trẻ?
Theo ông Nguyễn Duy Thuần - Phó giám đốc Học viện Y dược cổ truyền Việt Nam cho biết, "thuốc cam" là tên gọi dân dã của một bài thuốc y học cổ truyền, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, thường được dùng chữa các bệnh ở trẻ nhỏ như tưa lưỡi, loét miệng, táo bón do nóng trong...
Bài thuốc này gồm nhiều loại dược liệu trong đó thành phần chính là tinh dầu cây chàm. Ở miền Bắc, "thuốc cam" được sử dụng khá phổ biến, thường do các cơ sở gia truyền bào chế.
Ngoài công dụng chữa tưa lưỡi, táo bón, nhiệt miệng, thuốc cam còn được cho rằng có thể kích thích ăn uống, trẻ uống thuốc cam sẽ tránh được các bệnh tật và hay ăn chóng lớn.
Thuốc cam có gây độc hại cho trẻ không?
Và theo thống kê của Vụ Y dược cổ truyền dựa trên báo cáo của các cơ sở điều trị cho thấy trẻ ngộ độc chì phải nhập viện đều liên quan đến sử dụng chế phẩm được gọi là “thuốc cam” - dạng bột, có màu cam hoặc nâu đỏ được bao gói bằng giấy hoặc túi nilông, không nhãn, không tên, dùng để bôi lên niêm mạc miệng hoặc uống chữa “tưa lưỡi”.
Phòng tránh nhiễm độc chì ở trẻ em?
Để đề phòng ngộ độc chì ở trẻ nhỏ, gia đình không nên tự ý mua và sử dụng các thuốc nam để uống, bôi. Khi có bệnh, chỉ sử dụng các thuốc của nhà sản xuất và phân phối có nhãn mác ghi rõ địa chỉ, chứng nhận cho phép của các cơ quan chức năng.
Gia đình cũng cần giữ vệ sinh cá nhân cho bé, thường xuyên rửa tay, lau miệng, cắt móng tay, không để trẻ đưa tay và đồ dùng lên miệng. Đồng thời hạn chế trẻ tiếp xúc và sử dụng những đồ chơi không rõ nguồn gốc và giữ cho môi trường sống và sinh hoạt của trẻ sạch sẽ.
Bên cạnh đó, hiện tượng ngộ độc trì trường diễn cũng có thể xuất hiện do sử dụng những thực phẩm đóng hộp được chếc tác từ chì, thiếc hay hít khí bụi nhiễm chì. Một số trường hợp có thể bị nhiễm bụi chì trong nhà máy sản xuất hay sử dụng nước được dẫn bằng đường ống nhiễm chì.
Để có thể hạn chế nhiễm độc chì, cần kiểm tra những đồ dùng sinh hoạt như đồ chơi, bát đũa nhựa hay cốc thủy tinh xem có chứa lượng chì vượt mức hay không. Cũng cần chú ý cải thiện môi trường sống và làm việc để giảm lượng bụi chì hay hợp chất bụi chì xâm nhập cơ thể. Bên cạnh đó, khi mua đồ chơi cho trẻ cần chọn đồ chơi chất lượng, nên tránh những loại phù sơn màu vì có thể có lượng chì cao.
Phân biệt 2 loại bệnh cam khác nhau:
Lương y Vũ Quốc Trung (phòng khám đa khoa Chùa Cảm Ứng, Hà Nội): Trong Đông y có hai loại bệnh cam ở trẻ.
Cam tích là do hoạt động tiêu hoá thất thường (tích trệ đồ ăn, trùng tích) nguyên nhân có thể do bẩm sinh nguyên khí kém; Do thiếu dinh dưỡng lâu ngày, ăn uống mất điều độ, ăn quá nhiều đồ béo ngọt; Hoặc do các bệnh mạn tính như tiêu chảy mạn, cảm nhiễm đường hô hấp nhiều lần gây nên.
Bệnh này Tây y gọi là suy dinh dưỡng, thường biếng ăn, quấy khóc.
Để điều trị Đông y thường kiện Tỳ, lưỡng vị để giúp trẻ hay ăn, chóng lớn. Các vị thuốc thường được dùng là: Hoài sơn, ý dĩ, bạch biển đậu, sa sâm, chất thải của con quy (con một gạo)... tán bột thành thuốc cam.
Thuốc này chính là men tiêu hóa bổ sung cho trẻ giúp trẻ tiêu hóa tốt, ăn uống ngon miệng. Các loại thuốc được chế biến đều thuộc loại bổ, không có độc. Tuy nhiên, việc điều trị vẫn phải qua thăm khám chứ không thể tự ý mua về dùng.
Loại thuốc cam chữa bệnh tay chân miệng gần đây báo chí nêu thực ra là bệnh cam miệng - cam tẩu mã. Đây là loại bệnh xảy ra nhiều ở trẻ em với các triệu chứng trong miệng xuất hiện các vết hoại tử, lở loét, miệng hôi, lưỡi trắng, chảy dãi nhiều. Đông y chủ yếu sử dụng các loại thuốc bôi trực tiếp lên các vết loét, trong đó có nguồn gốc khoáng vật có chứa chì là: Duyên đơn, duyên phấn và mật đà tăng để chữa bệnh lở loét miệng, làm cao dán mụn nhọt hoặc uống (nhưng rất hạn chế với liều lượng nhỏ).
Do thiếu hiểu biết, một số người cho rằng các khoáng vật trên bôi vào miệng sẽ chữa khỏi bệnh tay - chân - miệng nên đã sử dụng, thậm chí "điếc không sợ súng" lại hoàn viên để uống. Đặc biệt, ngày nay không loại trừ người ta đã sử dụng oxit chì nhân tạo bằng cách oxy hoá chì, nên hàm lượng chì rất cao, vì vậy đã dẫn đến ngộ độc, thậm chí tử vong.
Bác sĩ khuyến cáo không thể dùng một loại thuốc cam cho tất cả trẻ
BS.TTƯT Nguyễn Xuân Hướng (nguyên chủ tịch Hội Đông y Việt Nam): Trong Đông y có nhiều loại cam khác nhau như cam tỳ, cam can, cam gan, thận, nhiệt, hàn... và mỗi loại lại có các bài thuốc khác nhau. Trung bình mỗi bài có từ 7 - 18 vị, tùy theo bệnh lý và cơ thể của từng trẻ mà gia giảm cho phù hợp.
Việc cha mẹ tự ý mua thuốc cam gia truyền chế biến sẵn cho con là rất nguy hiểm bởi không rõ con bị bệnh cam gì và hơn nữa nếu chẳng may con bị hàn mà mua phải loại cam hàn thì càng khiến con bị tổn thương đường ruột và đi ngoài hay nếu cam nhiệt mà mua phải thuốc nhiệt thì càng nhiệt thêm.
Hiện tại, tôi đang phải điều trị cho một cháu bé 4 tuổi ở Hòa Bình, theo người nhà do uống thuốc cam mà dẫn tới teo cơ, cấm khẩu không nói được, bị bệnh viện trả về. Nguyên nhân là do bé bị thể cam tỳ vị dạng nhiệt, thuốc bồi bổ lại dạng nhiệt gây bốc hỏa làm tổn hại các bộ phận bên trong, gây biến dạng bên ngoài.
Bé đã uống thuốc bổ huyết, bổ tỳ, bổ âm được hơn 7 tháng đã đi lại được nhưng khả năng nói vẫn còn kém và vẫn cần điều trị tiếp.
Thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc rất nguy hiểm
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng (Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai): Phần lớn thuốc không rõ nguồn gốc, rất có thể do trong quá trình sản xuất không đảm bảo mà thuốc bị nhiễm kim loại nặng (như chì, asen...), bằng mắt thường không thể biết được. Cũng có loại thuốc được trộn tân dược, coticoid... giữ nước khiến cha mẹ tưởng nhầm con tăng cân mà không hiểu, tác dụng phụ của corticoid rất nguy hại cho trẻ.
Phong Vũ
Theo tạp chí Sống khỏe
Chủ đề liên quan: