Trong Đông y, củ mài có tên là dược là hoài sơn, có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ tỳ vị, ích tâm phế, bổ thận.
Trong nhân dân, thường dùng
củ mài phối hợp với một số vị Thu*c đơn giản nấu cháo ăn, có tác dụng rất tốt, cho người bệnh suy nhược cơ thể, chán ăn, trẻ em suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, vân vân.
Vây
củ mài thuộc họ dây leo quấn, thân nhẵn, hơi có góc cạnh, màu đỏ hồng, thường mang những củ nhỏ ở nách lá, dái mài. Rễ củ đơn độc hoặc từng đôi, ăn sâu vào đất đến hàng mét, hơi phình ở phía gốc, vỏ ngoài có màu nâu xám, thịt mềm màu trắng. Lá mọc so le hay mọc đối, hình tim. Cụm hoa đơn tính, gồm các bông khúc khuỷu, màu vàng.Cây thường mọc hoang ở các vùng rừng núi phía Bắc và miền Trung. Nhân dân vùng núi thường đào
củ mài về, cạo sạch vỏ, luộc, xào hoặc nấu canh ăn.
củ mài cũng và được trồng nhiều ở đồng bằng để làm dược liệu. Đào củ vào mùa hè thu, khi cây đã lụi, mang về rửa sạch, gọt vỏ, sau đó phơi sấy khô.
Mạng Y Tế xin giới thiệu: Một số món cháo Thu*c bổ thường dùng:Bài 1: Cháo bổ tỳ: củ mài 50g, khoai sọ 200g, gạo tẻ 50g, nấu cháo ăn trong ngày. Thường xuyên ăn món cháo này, có tác dụng ích khí, tăng thể lực, bổ tỳ vị, tăng cường chức năng tiêu hóa, dùng chữa chứng đuối sức, mệt mỏi, kém ăn, miệng khát, hay phiền táo.
Bài 2: Chữa suy dinh dưỡng ở trẻ: củ mài 20g, gạo 50g, biển đậu 10g, lòng đỏ trứng gà 1 cái, đường trắng 20g.
củ mài sấy khô. Gạo, biển đậu đều xay thành bột. Trứng gà luộc bóc lấy lòng đỏ, cho vào bột gạo dầm nát trộn đều. Tất cả cho vào nồi thêm 200ml nước, đun trên lửa nhỏ. Khi cháo chín, cho đường quấy đều, cháo sôi lại là được. Cho trẻ ăn ngày 1 lần, ăn liền 15 ngày.
Bài 3: Ăn kém, trướng bụng, khó tiêu: củ mài 30g, ý dĩ 30g, hạt sen bỏ tâm 15g, đại táo 10 quả, gạo tẻ 100g. Tất cả nấu cháo thêm đường, muối. Ăn khi đói. Dùng cho các trường hợp tỳ vị hư, ăn kém chậm tiêu, trướng bụng, tiêu chảy, mệt mỏi toàn thân.
Bài 4: Chữa cơ thể suy nhược sau khi ốm: củ mài 15g, vừng đen 120g, đường đỏ 20g, sữa bò 200g, đường phèn 100g, gạo tẻ 30g.
củ mài thái nhỏ. Vừng và gạo rang chín vàng, nghiền nhỏ, rồi cho nước vào quấy đều, lọc lấy nước trộn với sữa bò, đường phèn, đun sôi cùng
củ mài quấy chín. Ăn trong ngày. Tác dụng: Bổ can thận, bổ tỳ nhuận trường, chữa cơ thể suy nhược sau khi ốm, gan thận yếu, tóc bạc sớm, bí đại tiện.
Bài 5: Tỳ vị nhược, chán ăn, khô miệng khát nước, táo bón: củ mài 30g, gạo nếp 50g. Nấu cháo thêm đường trắng hoặc muối, tùy theo khẩu vị, ăn nóng. Có thể ăn thường xuyên.
Kiêng kỵ: Người có thấp nhiệt thực tà, không được dùng.
Bác sĩ: Thúy An.