Châu Phi có nhiều giao dịch thương mại và vận tải với Trung Quốc và Italy, các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi sự bùng phát của Covid-19. Lục địa này vẫn chưa bị ảnh hưởng nhiều bởi đại dịch.
Các chuyên gia y tế công cộng dự đoán "vận may" này sẽ không kéo dài mãi do tính chất dễ lây lan của virus, mạng lưới liên hệ rộng lớn với toàn thế giới và sự cắt giảm viện trợ của Mỹ cho hệ thống y tế công cộng ở châu Phi. Một số quốc gia có thể sẽ phải đối mặt với sự bùng phát nguy hiểm, đè nặng lên nền y tế vốn đã kiệt quệ vì thường xuyên đối mặt với dịch sởi, viêm gan, sốt rét và HIV.
Bác sĩ Thomas Kenyon, cựu giám đốc của Trung tâm Y tế Toàn cầu thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, hiện là giám đốc y tế của nhóm nhân đạo Project HOPE, cho rằng việc Covid-19 quét đến châu Phi "chỉ còn là vấn đề thời gian".
Có tới 2 triệu người Trung Quốc sống ở châu Phi hoặc thường xuyên đến lục địa này, đưa hàng chục dự án cơ sở hạ tầng lớn đến đây để đổi lấy dầu, khoáng sản, thực phẩm và các nguyên liệu thô khác.
Nhiều quốc gia châu Phi cố gắng cải thiện khả năng phát hiện, theo dõi và ngăn chặn dịch bệnh sau đại dịch Ebola năm 2014-2016 khiến 11.000 người thiệt mạng. Tuy vậy chỉ một số thực sự có khả năng chuẩn bị cho một mối nguy khẩn cấp như Covid-19, bác sĩ Kenyon nói.
"Họ sẽ phải cố bắt kịp", tiến sĩ Anthony Fauci, người đứng đầu Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm của chính phủ Mỹ cho hay. "Bạn không thể thay đổi cả một hệ thống y tế chỉ trong vài tháng".
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cắt giảm hỗ trợ tài chính cho CDC và các chương trình của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ tăng cường sức khỏe cộng đồng ở Châu Phi.
"Chúng tôi đã sẵn sàng hơn bao giờ hết," bác sĩ Chikwe Ihekweazu, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Nigeria (NCDC) nói.
Nigeria, quốc gia đông dân nhất châu Phi, đã chuẩn bị kỹ càng. Một cuộc khảo sát của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào tháng 2 cho thấy chỉ 60% quốc gia châu Phi có thể cô lập Covid-19 thông qua việc truy tìm và cách ly. Số lượng xét nghiệm còn ít hơn thế.
Nếu giới chức để lọt quá nhiều ca nhiễm virus, có khả năng nền y tế ở đây sẽ bị tàn phá, các chuyên gia nhận xét. Hàng triệu người mang trong mình HIV, bệnh lao và tiểu đường mà không được chẩn đoán. Nó khiến việc điều trị Covid-19 thêm phức tạp và làm tăng tỷ lệ Tu vong. Các bệnh về đường hô hấp có thể lây lan dễ dàng giữa khu điều trị mở, theo lời bác sĩ Kenyon.
"Tôi cảm thấy lo lắng khi nghĩ về điều đó", tiến sĩ Fauci đáp khi được hỏi về dự đoán ảnh hưởng của virus ở châu Mỹ Latinh và châu Phi. "Vốn dĩ đã có rất nhiều căn bệnh nguy hiểm ở đây".
Ngày 27/2, Nigeria xuất hiện ca bệnh đầu tiên - một doanh nhân người Italy đến ba ngày trước đó và bị sốt. 61 người bị cách ly do có nguy cơ lây nhiễm cùng 50 hành khách khác trên cùng chuyến bay. Một trong số đó được xác nhận nhiễm virus.
Bác sĩ Chikwe Ihekweazu, Giám đốc NCDC nhận thấy việc có quá nhiều bệnh nhân xuất hiện cùng lúc sẽ khó khăn hơn. Ông cũng thừa nhận các nước châu Phi phải ngăn chặn bệnh dịch lây lan từ châu Âu là "vô tiền khoáng hậu".
Nhiều người châu Phi hoài nghi về khả năng ngăn chặn dịch của chính phủ. Quyết định của China Southern Airlines tiếp tục các chuyến bay giữa Nairobi và Quảng Châu vào tuần thứ 2 của tháng 3 đã gây ra tranh cãi ở Kenya, khiến Tòa án tối cao nước này phải ra lệnh tạm dừng.
Các nhà khoa học làm việc trong một phòng thí nghiệm tại Viện Pasteur ở Dakar, Sénégal, ngày 3/2. Ảnh: AFP |
Các công ty Trung Quốc cho biết họ đang thực hiện các biện pháp phòng ngừa để ngăn chặn virus xâm nhập vào châu Phi.
Nhiều người trong số họ nói rằng những lao động trở về Trung Quốc trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đã bị cách ly hoặc không được quay trở lại châu Phi.
Các bến cảng châu Phi trống không do thiếu chuyến hàng từ Trung Quốc và giá cả hàng hóa chắc chắn sẽ tăng.
Những tin đồn sai lệch về Covid-19 lan tràn trên khắp lục địa. Đi cùng với đó là vấn nạn công khai bài xích người dân và các doanh nghiệp Trung Quốc.
Những thách thức của các căn bệnh truyền nhiễm khác cũng không hề biến mất. Nigeria đang phải hứng chịu dịch Lass, một bệnh xuất huyết do virus khiến 500 người phải nhập viện và 70 người Tu vong trong năm nay.
"Có rất nhiều sự căng thẳng đang diễn ra ở Nigeria, đặc biệt là về tầng lớp chính trị và lợi ích kinh tế," tiến sĩ Ihekweazu nói. "Cho dù có muốn hay không, chúng ta phải sẵn sàng đối phó, ngay cả khi mối đe dọa vào lúc này là rất nhỏ".