Theo Liên minh cục máu đông quốc gia (NBCA), Hoa Kỳ, cứ 6 phút lại có một người chết do cục máu đông. Tiến sĩ Amita Avadhani, Phòng Thực hành Tiến bộ, Trường Điều dưỡng tại Rutgers, Đại học Bang New Jersey cho biết "Các cơ quan quan trọng của chúng ta như não, phổi và tim cần oxy để hoạt động. Nếu không có oxy, các tế bào não bắt đầu chết sau 4 phút, gây ra tổn thương vĩnh viễn cho các cơ quan và chức năng của chúng theo thời gian."
Mặc dù nguy cơ hình thành cục máu đông tổng thể của bạn là khá thấp, nhưng chúng vẫn có thể xảy ra. Dưới đây là những điều bạn cần biết về cục máu đông và các triệu chứng của chúng.
Chính xác thì cục máu đông là gì?
Cục máu đông có thể hình thành bên trong cơ thể bạn gây tắc nghẽn mạch máu - (Ảnh: Freepik). |
Máu của bạn thường ở trạng thái lỏng, nhưng cục máu đông là một cục máu giống như gel. Cục máu đông có thể hữu ích trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như khi bạn bị thương hoặc bị đứt tay, để giúp bịt các mạch máu bị thương và cầm máu.
Nhưng cục máu đông có thể hình thành bên trong cơ thể bạn mà không có lý do chính đáng, và gây tắc nghẽn mạch máu - trường hợp này được gọi là huyết khối. Những chất này có thể di chuyển đến các khu vực quan trọng của cơ thể bạn, như phổi, não hoặc tim, gây ra các biến chứng nghiêm trọng và đôi khi gây tử vong như thuyên tắc phổi (khi cục máu đông di chuyển đến phổi của bạn), đột quỵ (khi cục máu đông lên não), hoặc một cơn đau tim (cục máu đông trong tim).
Các loại cục máu đông là gì?
Để máu đến tất cả các bộ phận của cơ thể - từ đỉnh đầu đến đầu ngón chân - bạn có một hệ thống tuần hoàn được tạo thành từ các mạch máu gọi là tĩnh mạch và động mạch. (Động mạch mang máu giàu ôxy từ tim đến các bộ phận khác của cơ thể; tĩnh mạch mang máu nghèo ôxy trở lại tim để tái tạo ôxy).
Bởi vì có hai loại mạch đưa máu đi khắp cơ thể của bạn, cũng có hai loại cục máu đông: cục máu đông xảy ra trong động mạch và cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch.
Các cục máu đông cũng có thể được phân loại dựa trên chuyển động của chúng. Theo MedlinePlus, một cục máu đông hình thành bên trong tĩnh mạch hoặc động mạch được gọi là huyết khối (chúng cũng có thể hình thành trong tim của bạn). Nhưng cục máu đông vỡ ra và di chuyển từ một phần của cơ thể được gọi là thuyên tắc.
Cục máu đông động mạch
Loại cục máu đông này - được gọi là thuyên tắc động mạch, khi cục máu đông hoặc huyết khối đến từ nơi khác trong cơ thể - thường xảy ra ở chân và bàn chân, và làm gián đoạn lưu lượng máu đến các bộ phận khác của cơ thể, theo Thư viện Quốc gia Hoa Kỳ. Các triệu chứng đến nhanh hay chậm, tùy thuộc vào kích thước của cục máu đông và mức độ nó cản trở dòng chảy của máu. Bạn cũng có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.
Các triệu chứng của cục máu đông hoặc thuyên tắc động mạch ở chân hoặc tay bao gồm:
- Tay hoặc chân lạnh
- Giảm hoặc không có mạch ở cánh tay hoặc chân
- Thiếu cử động ở cánh tay hoặc chân
- Đau ở vùng bị ảnh hưởng
- Tê và ngứa ran ở cánh tay hoặc chân
- Màu nhợt nhạt của cánh tay hoặc chân
- Yếu cánh tay hoặc chân
Một cục máu đông tắc nghẽn động mạch càng lâu, các triệu chứng khác có thể xuất hiện: các vết phồng rộp trên da gần động mạch bị ảnh hưởng, lột da, xói mòn da (loét), mô chết, hoặc hoại tử.
Nếu cục máu đông xảy ra trong một cơ quan, các triệu chứng phụ thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng. Cục máu đông trong động mạch xảy ra trong não có thể dẫn đến đột quỵ, và cục máu đông hình thành trong tim có thể dẫn đến đau tim. Nhưng các cục máu đông động mạch cũng có thể xuất hiện trong thận, ruột và thậm chí cả mắt - mặc dù những trường hợp này rất hiếm.
Cục máu đông tĩnh mạch
Một cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch và có thể tích tụ theo thời gian. Hình thức nghiêm trọng nhất của cục máu đông tĩnh mạch là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), một tình trạng xảy ra khi một cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu - trái ngược với các tĩnh mạch nông gần bề mặt cơ thể hơn. Những cục máu đông này thường phát triển ở cẳng chân, đùi hoặc xương chậu, nhưng chúng cũng có thể xảy ra ở cánh tay.
Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ giải thích rằng biến chứng nghiêm trọng nhất của DVT xảy ra khi một phần của cục máu đông vỡ ra và di chuyển theo đường máu đến phổi. Ở đó, nó có thể gây tắc nghẽn gọi là thuyên tắc phổi (PE), ngăn máu chảy đến phổi và dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, DVT không dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
Các triệu chứng của DVT có thể bao gồm:
- Sưng tấy
- Đau đớn
- Đỏ da
Các triệu chứng của PE có thể bao gồm:
- Khó thở
- Nhịp tim nhanh hơn bình thường hoặc không đều
- Đau hoặc khó chịu ở ngực, thường nặng hơn khi hít thở sâu hoặc ho
- Ho ra máu
- Huyết áp rất thấp, choáng váng hoặc ngất xỉu
Cục máu đông tĩnh mạch gây thuyên tắc phổi, khiến người bệnh đau hoặc khó chịu ở ngực - (Ảnh: Brightside). |
Huyết khối xoang tĩnh mạch não (CVST) cũng là một cục máu đông tĩnh mạch, hình thành trong các xoang tĩnh mạch của não. Loại cục máu đông này - gần đây có liên quan đến việc tạm dừng tiêm vắc xin Johnson & Johnson COVID-19 sau khi sáu phụ nữ phát triển một loại - ngăn máu chảy ra khỏi não, có thể khiến máu rò rỉ vào các mô của não.
Các triệu chứng của CVST có thể bao gồm:
- Đau đầu
- Nhìn mờ
- Ngất hoặc mất ý thức
- Mất kiểm soát chuyển động của một phần cơ thể
- Co giật
- Hôn mê
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của cục máu đông, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt. Vì các tế bào bắt đầu chết sau 4 phút thiếu tuần hoàn. Đây là lý do tại sao khi ai đó bị đột quỵ, nguy cơ tổn thương não có thể được giảm thiểu hoặc loại bỏ nếu cục máu đông được xác định và điều trị kịp thời.
Phong Vũ
Theo Người đưa tin
Chủ đề liên quan: