Bác sĩ Chuyên khoa I, Đào Thị Yến Thủy, Trưởng Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Quốc tế Hạnh Phúc cho biết, chất đạm là một trong bốn dưỡng chất của khẩu phần ăn hàng ngày. Đây là nguyên liệu xây dựng nên tế bào của các cơ quan trong cơ thể, dinh dưỡng thiết yếu để hình thành, duy trì cơ bắp, thành phần các kháng thể giúp chống nhiễm trùng, tạo nên các nội tiết tố, men tiêu hóa, protein huyết thanh, giúp duy trì phản ứng trong huyết tương, dịch não tủy, dịch ruột, cung cấp năng lượng để duy trì sự sống, phát triển. Nếu ăn thiếu đạm, cơ thể sẽ bị suy dinh dưỡng, sụt cân, còi cọc, cơ teo nhão, kém tiêu hóa hấp thu, dễ mắc bệnh nhiễm trùng, thiếu máu, suy nhược...
Chất đạm cấu trúc từ các acid amin (có 22 loại acid amin). Trong đó có 8 loại thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp, mà phải cung cấp từ thức ăn bên ngoài là leucin, isoleucin, lysine, methionin, tryptophan, phenylalanine, threonine, valine. Vì vậy, ăn đủ đạm là điều cần thiết.
Thực tế, có nhiều loại thực phẩm giàu đạm với các giá trị sinh học khác nhau, cung cấp số lượng, chất lượng protein khác nhau. Ví dụ, chất đạm từ thịt cá sẽ được hấp thum sử dụng cao hơn từ đậu nấm. Cũng là đạm từ sữa nhưng đạm whey dễ tiêu hóa, hấp thu hơn là đạm casein.
Chất đạm là dinh dưỡng quan trọng trong bữa ăn hàng ngày. |
Trong thành phần bơ sữa có chứa 2 loại đạm: đạm whey, đạm casein. Đạm Whey có đặc điểm dễ hòa tan, giải phóng acid amin nhanh chóng, được hệ tiêu hóa hấp thụ vào máu (thể hiện bằng thời gian lưu lại trong dạ dày ngắn), đi thẳng tới các bộ phận trong cơ thể (cơ bắp, trí não,..), cung cấp cho các tế bào nguyên liệu để tổng hợp protein nhanh chóng giúp sửa chữa những phần cơ thể bị tổn thương trong quá trình làm việc, giúp phục hồi sức khỏe, thúc đẩy sự tăng trưởng.
Đạm Casein có đặc tính vón cục nên giải phóng acid amin cho cơ thể chậm hơn đạm whey, thời gian lưu trữ ở dạ dày lâu hơn nên tốc độ hấp thu vào máu cũng chậm. Cả hai loại đều cần thiết cho cơ thể nhưng nếu bổ sung không đúng thì có thể gây ra những tác động bất lợi.
Nếu cung cấp đạm whey ít cơ thể sẽ không đủ cung cấp cho hoạt động toàn diện từ trí não đến cơ bắp của một ngày. Ngược lại, thừa casein sẽ dẫn đến protein chuyển hóa thành chất béo dự trữ tại các cơ quan gây béo phì, bệnh về tim mạch.
Theo chuyên gia y tế khuyến cáo, các sản phẩm dinh dưỡng chứa đạm cho cơ thể người nên dựa vào tỷ lệ đạm whey, casein có trong sữa mẹ. Sữa mẹ được đánh giá là chỉ tiêu vàng về các chất dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ trong những năm đầu đời. Tỷ lệ đạm whey, casein trong sữa mẹ là 60/40. Trong khi đó sữa bò đạm chủ yếu là casein với tỷ lệ 77-82%.
Đạm whey thúc đẩy sự phát triển cơ bắp, tốt cho người tập luyện. |
Đạm whey là nguồn axit amin có chuỗi phân nhánh (BCAA) tốt nhất, được chứng minh thúc đẩy sự tổng hợp đạm của cơ bắp. Đạm whey cô đặc chứa hàm lượng lactose ít so với hầu hết các loại bột sữa hoặc bột whey ít cô đặc. Một số nghiên cứu cho thấy rằng chế độ ăn giàu hàm lượng đạm whey có thể giúp:
- Duy trì một trọng lượng cơ thể khỏe mạnh: Chế độ ăn giảm calo, hàm lượng đạm whey có thể cải thiện chất lượng của việc giảm cân bằng cách giúp cơ thể giảm đi lượng chất béó, giúp duy trì cơ bắp.
- Phát triển cơ bắp: Việc tiêu thụ đạm whey cùng với luyện tập thể dục thường xuyên có thể giúp cho cơ bắp phát triển nhiều hơn so với chỉ có tập thể dục hoặc tập luyện kết hợp với tiêu thụ carbohydrate.
- Tăng cường khả năng phục hồi của việc tập luyện: Tiêu thụ đạm whey đi kèm với tập thể dục sẽ giúp hình thành và phục hồi cơ bắp.
- Giúp duy trì cơ bắp: Tiêu thụ lượng đạm chất lượng cao nhiều hơn, kết hợp với tập thể dục có thể giúp duy trì khối lượng cơ bắp khi có tuổi, đem lại lối sống tích cực hơn.
Với tiến bộ trong công nghệ, sự đầu tư vào nghiên cứu, phát triển, thị trường có các sản phẩm đạm whey cô đặc WPC có hàm lượng đạm từ 34 đến 89%, đạm whey phân lập WPI có hàm lượng đạm đạt ở mức từ 90% trở lên. Các loại đạm này được dùng làm thực phẩm thay thế bữa ăn hoặc thức uống thể thao, công thức sữa sơ sinh cho trẻ bị dị ứng sữa, thanh dinh dưỡng, chế biến phomai, thịt, bánh ngọt, bánh mì.
Đạm sữa cô đặc MPC cũng cung cấp khoáng chất quý giá như canxi, magiê, phốt pho trong các công thức để có thể giảm bớt nhu cầu bổ sung các nguồn khoáng chất này. Mỹ là quốc gia xuất khẩu đạm whey lớn, sản lượng đạm sữa cũng gia tăng trong những năm gần đây, không chỉ dành cho các vận động viên mà còn cho người tiêu dùng quan tâm đến vấn đề quản lý cân nặng cơ thể.
Đạm sữa dễ tiêu hóa, nguồn đạm chất lượng cao hoàn chỉnh chứa tất cả các axit amin cần, không cần thiết, lượng axit amin có chuỗi phân nhánh cao (BCAA), hấp thu nhanh giúp hình thành, duy trì cơ bắp. Các khuyến cáo về lượng đạm tiêu thụ cân bằng tối ưu cho mỗi bữa ăn là 20-30g.
Vì vậy khi bổ sung các sản phẩm dinh dưỡng chứa chất đạm, người tiêu dùng cần tìm hiểu thành phần tỷ lệ chất đạm của sản phẩm để lựa chọn đúng, giúp đảm bảo sức khỏe.