Ghép Gan là một ca phẫu thuật khi lá gan hỏng được cắt bỏ và thay thế bằng gan của người hiến khỏe mạnh. Mặc dù việc ghép gan hiện nay được thực hiện khá phổ biến, ghép gan vẫn là ca phẫu thuật phức tạp và không thể chủ quan. Trong bài viết này, các bác sĩ tới từ Bệnh viện Gleneagles (Singapore) chia sẻ những kinh nghiệm của họ về ca phẫu thuật mang tính chất sống còn này.
Lá gan mới – Cuộc sống mới!
Nếu lá gan của bạn bị tổn thương tới mức không còn tự tái tạo lại được nữa và gần như đã suy hoàn toàn, bạn có thể cần phải ghép gan. Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên làm thủ thuật này vì nhờ nó, chất lượng cuộc sống của bạn sẽ dần cải thiện, nếu không bạn có thể sẽ không giữ được sự sống.
Theo BS. Tan Yu-Meng, chuyên gia ghép gan và phẫu thuật gan mật tụy, các nguyên nhân chủ yếu cần phải ghép gan khi lá gan tổn thương nghiêm trọng là:
- Xơ gan, nghĩa là lá gan bị hỏng hay sẹo, thường gây ra do viêm gan B hay C mãn tính, sử dụng đồ uống có cồn trong thời gian dài, gan nhiễm mỡ nặng hoặc do các bệnh tự miễn.
- Ung thư gan, nguyên nhân gây ra có thể bởi tất cả các yếu tố trên, bệnh tiểu đường, hút thuốc, béo phì, và phơi nhiễm với các hóa chất độc hại như aflatoxins.
Ở trẻ em, nguyên nhân chủ yếu của ghép gan là do hẹp ống dẫn mật, nghĩa là ống mật của gan bị teo, tắc nghẽn hoặc tổn thương. Điều này làm cho dịch mật ứ đọng trong gan, dẫn tới tổn thương gan và xơ gan.
Ghép gan giúp tăng khả năng chữa ung thư gan và làm giảm nguy cơ tái phát vì “yếu tố nguy cơ” chủ yếu đã được loại bỏ. Ghép gan là giải pháp tốt nhất cho điều trị ung thư gan, và tối đa khoảng 75% bệnh nhân được chữa khỏi bệnh ung thư. Đây cũng là giải pháp mang lại sự sống cho những bệnh nhân bị suy gan cấp tính do dùng thuốc.
Các phương pháp ghép gan
Có hai phương pháp ghép gan: Ghép gan từ người hiến chết não (Deceased Donor Liver Transplantation - DDLT), nghĩa là cắt bỏ toàn bộ lá gan của người hiến chết não và được dùng để thay thế phần gan bị bệnh của người nhận; và ghép gan từ người hiến sống (Living Donor Liver Transplantation - LDLT).
Ghép gan từ người hiến sống nghĩa là người hiến sống sẽ hiến 50-70% lá gan của mình cho bệnh nhân. Qua ca phẫu thuật cắt bỏ gan được thực hiện một cách cẩn thận, phần được hiến sẽ được dùng để thay thế phần gan bị bệnh. Thủ thuật này có thể thực hiện được bởi vì lá gan (của cả người hiến và người nhận) đều có thể tự tái sinh tới thể tích và kích thước bình thường trong một khoảng thời gian ngắn là sáu tháng.
Trong phương pháp ghép gan từ người hiến sống, người hiến khỏe mạnh được chọn sẽ cần đảm bảo các chỉ số phù hợp với người nhận. Theo bác sĩ Tan, ca phẫu thuật sẽ cần có hai đội ngũ bác sĩ phẫu thuật thực hiện đồng thời thủ thuật trên cả người hiến lẫn người nhận. Điều này đòi hỏi các kỹ thuật cao hơn so với ca ghép gan từ người hiến chết não, và chỉ có thể được thực hiện tại các trung tâm y tế chuyên biệt. Ghép gan từ người hiến sống phổ biến hơn ghép gan từ người chết não do số lượng gan của người hiến chết não là hạn chế.
Mặc dù ca phẫu thuật cho người hiến là an toàn và thường không cần phải truyền máu nhưng vẫn có những nguy cơ biến chứng (tối đa khoảng 15%) và tử vong (tối đa khoảng 0.05%) trong tổng số những người hiến tiềm năng.
Những lợi ích của ghép gan
Trong gần hai thập kỷ qua, các kết quả của phẫu thuật ghép gan đã tiến bộ đáng kể. Hầu hết người hiến đều có thể trở lại sinh hoạt bình thường trong vòng 3 tháng, và rất nhiều người trong số họ cảm thấy đó là một trải nghiệm đáng nhớ và có ích trong cuộc đời.
Bác sĩ Tan chia sẻ rằng tỉ lệ thành công của người nhận cao hơn 90%, và kết quả của cả hai phương pháp Ghép gan này đều tương tự như nhau. Sau ca phẫu thuật ghép gan, người nhận cần uống thuốc ức chế miễn dịch suốt đời và thường xuyên kiểm tra theo dõi. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân đều có thể quay trở lại cuộc sống bình thường trong vòng sáu tháng.
Trước ca phẫu thuật ghép gan
Nếu bạn cần phải ghép gan thì việc chăm sóc trước khi ghép là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo bạn có tình trạng sức khỏe tốt nhất và không có yếu tố nào ảnh hưởng tới việc ghép gan. Bác sĩ Vincent Lai, chuyên gia về tiêu hóa, khuyên rằng thường có hai cách kiểm soát phù hợp đối với bệnh gan cơ bản: hoặc loại bỏ nguyên nhân của tổn thương gan, hoặc điều trị bệnh nhằm tránh sự phát triển của bệnh gan. Vẫn có cơ hội để lá gan của bạn có thể hồi phục được đầy đủ chức năng và giữ được sức khỏe mà không cần phải ghép gan.
Ông còn chia sẻ thêm rằng các biến chứng như nhiễm trùng là phổ biến ở những bệnh nhân suy gan. Việc phòng tránh và điều trị nhiễm trùng phù hợp là điều chủ yếu bởi nhiễm trùng xuất hiện có thể dẫn tới tình trạng gan xấu đi và là điều chống chỉ định với ghép gan. Đối với những bệnh nhân ung thư gan đang chờ ghép gan, trong quá trình chờ có người hiến phù hợp thì họ vẫn phải điều trị để kiểm soát sự phát triển của các tế bào ung thư.
Sau khi ghép gan
Việc chăm sóc sau ghép sớm sẽ giúp việc hồi phục tốt hơn. Một trong những việc quan trọng sau ghép là việc dùng thuốc ức chế miễn dịch để chống thải ghép, khống chế viêm nhiễm, dinh dưỡng, nhận biết và kiểm soát sớm các dấu hiệu của biến chứng sau ca ghép gan.
Sau khi xuất viện, bạn cần được thăm khám thường xuyên để theo dõi tình trạng sức khỏe và chức năng của phần gan đã được ghép. Khoảng thời gian giữa mỗi lần thăm khám sẽ giãn ra theo thời gian. Việc theo dõi dài kỳ là cần thiết để điều chỉnh thuốc ức chế miễn dịch, và cũng để kiểm soát các vấn đề về sức khỏe liên quan như tiểu đường, cholesterol cao, cao huyết áp và béo phì. Theo bác sĩ Lai, tỷ lệ sống sau 5 năm là trên 80% ở các bệnh nhân ghép gan.
Theo chuyên đề
Sức khỏe gia đinh (NXB Y học)
Chủ đề liên quan: