Aspirin là loại Thuốc khá phổ biến quen dùng trong cộng đồng, nhưng cần cẩn trọng vì Thuốc còn có những tác dụng phụ rất đáng quan tâm. Một trong số những lo ngại đó là Thuốc có thể gây hội chứng Reye ở trẻ em.
Aspirin là loại Thuốc khá phổ biến quen dùng trong cộng
đồng, nhưng cần cẩn trọng vì Thuốc còn có những tác dụng phụ rất đáng quan tâm.
Một trong số những lo ngại đó là Thuốc có thể gây
hội chứng reye ở trẻ em.
hội chứng reye là gì?
Aspirin (tên khoa học acid acetyl salicylic) là loại Thuốc
đã được dùng từ hơn một trăm năm nay. Đây là Thuốc tốt có tác dụng hạ nhiệt,
giảm đau rất thông dụng. Hiện nay trên thị trường Thuốc nước ta và thế giới có
mặt khoảng gần 200 tên Thuốc có thành phần hoạt chất là acid acetyl salicylic.
Dạng Thuốc cũng rất phong phú từ loại Thuốc bột dùng để pha tiêm (có kèm ống
nước cất) đến các loại viên nén, viên nang hoặc viên bao và còn có cả dạng
Thuốc gói bột để uống dành cho trẻ em, viên sủi, viên aspirin pH8. Hàm lượng
Thuốc ở mỗi dạng bào chế cũng rất khác nhau tùy theo đối tượng sử dụng mà lựa
chọn dạng bào chế thích hợp và cân nhắc về liều dùng.
hội chứng reye (HCR) được đặt theo tên nhà nghiên cứu bệnh
học Douglas Reye, người Australia.
HCR là bệnh lý não - gan, chủ yếu xuất hiện ở trẻ em, hiếm gặp nhưng rất nguy
hiểm. HCR gồm hai nhóm triệu chứng: hội chứng não cấp và thoái hóa mỡ ở các phủ
tạng (não, thận, tim, nhất là gan) - bệnh rất nặng có tỷ lệ Tu vong cao. Theo
thống kê thì cứ hai bệnh nhi chỉ cứu được một, đứa trẻ sống sót cũng bị tổn
thương nặng nề ở não. Hầu hết các đứa trẻ đều bị sốt do cảm cúm hoặc thủy đậu,
rồi được cho uống aspirin, sau đó bị nôn mửa, bất tỉnh đôi khi có co giật, dẫn
đến Tu vong nhanh. Ở những đứa trẻ bị HCR trong máu thường có nồng độ cao
aspirin hay dẫn chất có gốc salicylat là tác nhân thúc đẩy sinh ra hội chứng
này khi nhiễm virut. Còn ở những trẻ không bị HCR thì trong máu không có hay có
nồng độ các chất này không đáng kể. Từ giữa thập kỷ 80 của thế kỷ 20, Ủy ban An
toàn dược phẩm Vương quốc Anh đã công bố một khuyến cáo: “Không dùng aspirin
cho trẻ em dưới 12 tuổi, trừ trường hợp bệnh thấp khớp”. Còn ở CHLB Đức, Bộ Y
tế đã quyết định ghi thêm trong đơn chỉ dẫn những tác hại bên cạnh những tác
dụng của aspirin. Tại bang Michigan
(Hoa Kỳ) từ năm 80 thế kỷ 20 trở đi, nhờ thông tin rộng rãi trên báo chí về
nguy cơ phát sinh HCR do trẻ em uống aspirin nên HCR đã giảm rất rõ rệt.
Phòng ngừa hội chứng reye
Aspirin có quá nhiều tên thương mại (biệt dược), được dùng
rất phổ biến, Thuốc bán không cần kê đơn nên có nhiều người thường tự mua dùng
cho mình hoặc cho con cháu. Tuy nhiên, để phòng ngừa HCR, khi cần dùng Thuốc
aspirin cho trẻ em phải do thầy Thuốc chỉ định, kê đơn. Trẻ bị nhiễm bệnh ở
đường hô hấp do virut (cảm cúm...) hoặc bệnh thủy đậu, còn gọi là trái dạ (do
virut Varicella Zoster gây ra) tuyệt đối không dùng aspirin mà dùng loại Thuốc
hạ nhiệt, giảm đau khác.
BS. Vũ Hướng Văn