gai đôi cột sống l5 là một trong ba dạng gai đôi cột sống thường gặp nhất. đây là bệnh lý bẩm sinh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Gai đôi cột sống là thuật ngữ y khoa đề cập đến tình trạng bất thường trong quá trình phát triển ống thần kinh, dẫn đến hiện tượng ống thần kinh không đóng kín hoàn toàn. gai đôi cột sống l5 là một trong ba dạng gai đôi cột sống thường gặp nhất (bên cạnh gai đôi cột sống s1 và s2).
Ống thần kinh không đóng kín hoàn toàn khiến phần tủy sống không được che chắn, bảo vệ và có thể bị tổn thương bởi nhiều tác nhân khác nhau.
Hiện nay nguyên nhân chính xác gây ra bệnh gai đôi cột sống l5 vẫn chưa được xác định. tuy nhiên các chuyên gia cho biết, quá trình hình thành ống thần kinh xảy ra trong thời gian mang thai. do đó các yếu tố tiêu cực tác động trong thời gian này có thể là nguyên nhân làm phát sinh khiếm khuyết bẩm sinh.
Nhìn chung, gai đôi cột sống l5 gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm. mức độ của biến chứng phụ thuộc vào loại gai đôi mà trẻ gặp phải.
Nếu không kịp thời chẩn đoán gai đôi cột sống trong thời gian thai kỳ, bác sĩ có thể chẩn đoán khi trẻ vừa chào đời.
Để xác định khiếm khuyết ống thần kinh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bác sĩ sẽ tiến hành chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc MRI (chụp cộng hưởng từ).
Điều trị gai đôi cột sống l5 phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. nếu gai đôi cột sống nhẹ và không có biểu hiện lâm sàng, bệnh nhân có thể không phải điều trị.
Việc điều trị gai đôi cột sống l5 phải được cân nhắc kỹ lưỡng vì khiếm khuyết ở ống thần kinh có ảnh hưởng đến cấu trúc xương và hệ thần kinh.
Phẫu thuật là phương pháp chính trong điều trị gai đôi cột sống l5. phương pháp này giúp cải thiện khiếm khuyết, ổn định cấu trúc tủy và cột sống, đồng thời ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm.
Tuy nhiên phẫu thuật giải phẫu ống thần kinh có thể gây tổn thương các cơ quan lân cận, vì vậy bác sĩ chỉ yêu cầu bệnh nhân thực hiện trong những trường hợp thực sự cần thiết.
Trong trường hợp tủy sống bị thắt dẫn đến tình trạng ức chế quá trình tăng trưởng, phẫu thuật sẽ được thực hiện nhằm tách tủy sống ra khỏi các dây thần kinh và mô xung quanh.
Nếu bị thoát vị màng não (màng não đi qua khe hở ở ống thần kinh, tích tụ dịch lỏng và tạo thành 1 túi nhỏ), cần tiến hành phẫu thuật để đưa màng não về vị trí. Đồng thời đóng ống thần kinh bị hở nhằm hạn chế tình trạng tái phát. Phẫu thuật này thường được thực hiện ở trẻ vài tháng tuổi.
Với trường hợp gai đôi cột sống mở (tức là tủy sống, dây thần kinh và mô tích tụ bên ngoài da, tạo thành khối u), cần tiến hành ngay sau khi trẻ vừa chào đời để hạn chế nhiễm trùng tủy. nếu bác sĩ nhận thấy khiếm khuyết này trong thời gian mang thai, phẫu thuật có thể được thực hiện trong tuần thứ 25 của thai kỳ. trong phẫu thuật này, bác sĩ sẽ tách tủy sống khỏi da, dây thần kinh, đưa tủy vào vị trí và đóng lại bằng mô da.
Trẻ có vấn đề khi di chuyển cần sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như xe lăn, nạng,… Bên cạnh đó, cần cho trẻ tập vật lý trị liệu thường xuyên để có thể cải thiện khả năng vận động.
Ngoài ra, trẻ bị gai đôi cột sống thường có trí tuệ sa sút và ít nhạy bén hơn những trẻ khỏe mạnh. do đó cần theo sát và chăm sóc chặt chẽ để giúp trẻ duy trì cuộc sống sinh hoạt và học tập.
Trẻ đã thực hiện phẫu thuật vẫn có nguy cơ gặp phải biến chứng của bệnh gai đôi cột sống l5. vì vậy cần theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên để kịp thời phát hiện và điều trị.
Để giảm nguy cơ hình thành khiếm khuyết ống thần kinh ở thai nhi, phụ nữ mang thai cần bổ sung đầy đủ hàm lượng vitamin B9 – nhất là trong những tháng đầu thai kỳ.
Sản phụ có thể bổ sung vitamin b9 ở dạng tự nhiên (folate) thông qua các thực phẩm như ngũ cốc, lòng đỏ trứng, rau cải, mì ống, yến mạch,…hoặc dùng vitamin b9 dưới dạng tổng hợp (acid folic) với hàm lượng 400mg/ ngày để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh gai đôi cột sống l5 ở thai nhi.
Nếu phải sử dụng Thu*c chống động kinh trong thời gian này, phụ nữ mang thai cần trao đổi với bác sĩ để thực hiện những biện pháp dự phòng các khiếm khuyết ở ống thần kinh.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên thay thế cho chỉ định từ nhân viên y tế!