kể nhằm thuyết phục người nghe. Vì thế ngày nay trong các bộ kinh, ngoài những phần nói pháp, nói kệ, ta thấy bản kinh nào cũng đều có những kể sen kẽ. Những đó có giá trị minh họa, làm sáng lên ý nghĩa nội dung của bài pháp, có tác dụng làm cho người nghe hiểu hết ý nghĩa giáo lý xâu sa vi diệu của bài pháp để từ đó suy tư thấu đáo, đi đến hành động một cách thực tế nhằm thực hiện một cách tốt đẹp những lời răn dạy của Người trong những lời kinh.
Đức Phật vẫn thường nhắc các đệ tử và những người theo học Phật là cần phải biết
kể Phật giáo có từ nhiều xuất xứ khác nhau, nhưng chung quy có thể chỉ từ hai phía:
1. Những kể đó là do cuộc sống thực để lại. Đó là những mẩu chuyện có thật trong đời sống con người. Có thể là những mẩu chuyện về một con người đã có những hành động tạo nên nghiệp ác và bị trả quả ngay trong đời sống của họ mà bà con xóm giềng chứng kiến kể lại. Có thể là những mẩu chuyện cảm động về một hành xử thiện tâm, một nhân cách cao đẹp, một đạo đức thâm sâu đã để lại do thực hành những lời răn dạy theo giáo lý Phật đà đã làm cho chúng sinh thức tỉnh ghi sâu và kể lại. Tóm lại là những có từ trong cuộc sống thực tế của con người trong thế giới Ta Bà này.
2. Những kể đó có thể là có từ xưa, đã được ghi lại trong các bộ kinh và luận mà các vị Tổ để lại, trong đó có những chuyện mà người trần mắt thịt không thể thấy biết được, mà chỉ có những vị Phật, Thánh có chứng đắc mới nhìn thấy được và nói lại. Đó là những chuyện liên quan đến vận mệnh, số kiếp của chúng sinh trong nhiều đời nhiều kiếp mà những vị tu luyện có được các phép thần thông mới nhìn thấy được. Ta biết rằng theo quan niệm của đạo Phật; thế giới là vô thủy vô chung, thời gian là vô thủy vô chung, cuộc đời của chúng sinh thay đổi từ kiếp này sang kiếp khác từ vô lượng kiếp về trước và đến vô lượng kiếp sau này. Cuộc đời thay đổi theo lẽ vô thường. Các vị tu hành, từ các hành giả có chứng đắc đến các vị thánh Thanh văn, Duyên giác, Bồ tát, Phật ở mỗi địa vị khác nhau đều có những khả năng thần thông khác nhau. Những khả năng ấy cho phép có thể thấy rõ được muôn vật, trong muôn đời muôn kiếp trước và sau của muôn loại chúng sinh.
Ngày xưa, Đức Phật tọa thiền 49 ngày đêm dưới gốc cây Bồ Đề, đến khi sao mai mọc thì Ngài chứng được Lục thần thông, đắc Tam minh trở thành bậc Vô thượng Bồ Đề cho nên Lục thần thông là sáu khả năng vi diệu vô ngại tự tại của Phật. Những khả năng thần thông ấy thường được thể hiện theo 6 phép sau đây:
- : Lớn biến thành nhỏ, nhỏ biến thành lớn. Một biến thành nhiều, nhiều biến thành một cho nên mọi vật đều có thể chuyển biến.
- : Tức khả năng quán vật bất tịnh không đáng ưa thích của sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp) là tịnh, quán vật thanh tịnh đáng ưa là bất tịnh. Pháp thánh như ý này chỉ Phật mới có.
Trong Lục thông thì ba pháp Thiên nhãn thông, Túc mạng thông và Lậu tận thông còn được gọi là Tam Minh. Theo Luận Câu xá [1], trong 6 phép thần thông trên, 5 phép thần thông đầu thì mọi người (tà thần, tiên, phàm phu, phật tử, hành giả) đều có thể đạt được thông qua luyện tập tu hành, duy nhất phép thần thông thứ 6 thì chỉ có những bậc Thánh mới có thể đạt được.
Do các vị có các phép thần thông mới thấy hết được các kiếp trước của mình và của chúng sinh mà nói ra cuộc đời luân hồi của họ và những chuyện đã sảy ra trong các kiếp khác trong lục đạo luân hồi. Đó là xuất xứ của những trong các bản kinh và luận đã để lại cho đến ngày nay.
Vì vậy tất cả các kể sau đây đều lấy từ các bản kinh, luận hoặc những bài pháp của các vị Tổ. Những chuyện kể Phật giáo sau đây, tất cả đều là có căn cứ xác thực để chúng sinh hữu tình tin theo mà tu tập.
[1] Luận Câu xá của Thế Thân Bồ tát. Bản dịch A tỳ đạt ma câu xá luận của Huyền Trang. Bản dịch Việt của Đạo Sinh