Sốc nhiệt là căn bệnh nghiêm trọng nhất do nắng nóng. Bệnh xuất hiện khi cơ thể không còn khả năng kiểm soát nhiệt độ: thân nhiệt gia tăng nhanh chóng, ra mồ hôi không đủ để giải tỏa nhiệt, cơ thể không thể tự làm mát. Thân nhiệt có thể lên tới 39,5 độ C hoặc cao hơn trong vòng 10-15 phút.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Nga, Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, chỉ trong 3 tuần đầu tháng 6, khoa đã tiếp nhận 3 bệnh nhân bị sốc nhiệt do nắng nóng, vào viện với các triệu chứng hôn mê sâu, sốt cao trên 40 độ C, trụy tim mạch, tổn thương chức năng gan, thận và rối loạn đông máu nặng.
Mặc dù đã được cấp cứu điều trị tích cực bằng hạ thân nhiệt, lọc máu liên tục… tuy nhiên 2 trường hợp đã tử vong. Trường hợp còn lại là bệnh nhân nữ 50 tuổi, lao động tự do, được chuyển vào viện ngày 22/6 vừa qua trong tình trạng hôn mê sâu, nhiệt độ cơ thể lên 42 độ, suy đa tạng, đã lọc máu và điều trị tích cực.
Bác sĩ Nga cũng thông tin thêm, hiện tại, nhiệt độ cơ thể đã về bình thường nhưng vẫn rất nguy kịch, hôn mê do tổn thương thần kinh. Những ngày vừa qua, Hà Nội và nhiều tỉnh phía Bắc và Trung bộ thời tiết nắng nóng gay gắt có lúc trên 40 độ C. Điều kiện thời tiết khắc nhiệt rất dễ dẫn đến các vấn đề sức khỏe do nóng như cháy nắng, chuột rút, ngất, say nắng… trong đó nguy hiểm nhất là sốc nhiệt.
Thời gian này, cả nước đang trải qua một đợt nắng nóng cao độ với nhiệt độ ngoài trời thường xuyên trên 40 độ C. Vì thế, những nhóm đối tượng như: người già, trẻ em, người mắc bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch, gan, ung thư, những người lao động ngoài trời như công nhân, nông dân, vận động viên thể thao, bộ đội huấn luyện ngoài thao trường... sẽ có nguy cơ cao bị sốc nhiệt cao.
Khi bị sốc nhiệt, những người lao động, hoạt động trong thời tiết nắng nóng, có thể có các triệu chứng ra mồ hôi nhiều, đau cơ, yếu cơ, chuột rút, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn hoặc ngất. Biểu hiện sốc nhiệt là sốt cao trên 39-40 độ C, da khô, nóng, rối loạn ý thức như mê sảng, co giật, hôn mê. Đây là tình trạng đe dọa đến tính mạng, cần được xử trí tại chỗ ngay và đưa đi cấp cứu.
Việc phát hiện và xử trí tại chỗ khi xảy ra say nắng hoặc sốc nhiệt rất quan trọng vì thân nhiệt cao kéo dài sẽ dẫn đến nguy cơ tổn thương thần kinh và các cơ quan khác không hồi phục. Đầu tiên, cần nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng vào nơi mát mẻ. Đặt nạn nhân nằm xuống, cởi bớt quần áo, sử dụng nước lạnh hoặc khăn ướt phủ lên toàn bộ cơ thể đồng thời dùng quạt thổi để hạ nhiệt. Cho uống nước ngay nếu còn tỉnh và không nôn nhiều. Đồng thời, gọi ngay xe cấp cứu để chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trên đường vận chuyển, cần mở điều hòa hoặc cửa sổ xe cứu thương, tiếp tục đắp khăn ướt và nước lạnh lên cơ thể. Truyền dịch tĩnh mạch nếu có thể, theo dõi sát nhiệt độ cơ thể.
Cách phòng chống sốc nhiệt
- Bổ sung đồ uống giàu điện giải
Vào những ngày thời tiết nắng nóng, cơ thể bạn có nhiều nguy cơ mất nước do vậy, bạn cần duy trì nước cả ngày. Để sẵn một ít muối và đường bên cạnh và bổ sung chúng bất cứ khi nào bạn cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức. Chúng sẽ giúp duy trì cân bằng điện giải.
Ngoài ra, bạn nên bổ sung những loại đồ uống giúp giữ mát cho cơ thể và cung cấp chất điện giải tự nhiên như nước dừa, nước chanh... Tuy nhiên, không nên uống nhiều nước đá hoặc nước quá lạnh dễ gây viêm họng.
- Luôn che chắn khi ra ngoài trời
Khi bạn phải ra ngoài hoặc làm việc dưới ánh nắng mặt trời thì chiếc khăn sẽ là vị cứu tinh của bạn. Nó có che đầu và khuôn mặt của bạn trong khi bạn đi du lịch hoặc làm việc. Nhưng đừng buộc nó quá chặt hoặc khiến cảm thấy ngộp thở. Đồng thời, bạn có thể đội mũ nếu bạn không thích khăn, mặc áo khoát chống nắng...
Ngoài ra, ánh nắng mặt trời cũng sẽ ảnh hưởng đến đôi mắt bạn vì vậy, bạn nên đeo kính râm khi ra ngoài sẽ giúp bảo vệ khỏi tia UV. Viêm kết mạc, khô mắt là những bệnh mùa hè phổ biến.
- Sử dụng kem chống nắng
Nắng nóng gay gắt không những khiến cơ thể dễ bị sốc nhiệt mà còn có thể làm da bạn bị cháy nắng, phồng rộp và có thể bị ung thư da. Do đó, trước khi ra ngoài, bạn nên bôi kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Bạn nên chọn loại kem chống nắng và chỉ số SPF, PA phù hợp với đặc điểm làn da của mình.
- Tránh uống rượu và caffein
Vào những ngày nắng nóng, bạn nên tránh xa cà phê và rượu. Bởi vì, rượu và caffein đều khiến cơ thể bị mất nước và có thể gây kiệt sức do nhiệt.
- Ăn nhiều rau xanh và hoa quả
Việc ăn nhiều rau xanh và hoa quả cũng giúp cơ thể chống lại nắng nóng hiệu quả từ bên trong vì có một số loại rau quả giải nhiệt rất tốt. Một số loại hoa quả có tác dụng lợi tiểu, tiêu viêm, thanh nhiệt, giải độc như: bí đao, mướp đắng, dưa chuột, đào, dưa hấu, táo...
- Cẩn thận khi ra vào phòng điều hòa
Nhiều người vẫn giữ thói quen nguy hiểm, đó là chạy vội vào phòng có điều hòa mát lạnh ngay khi đi ngoài trời nắng nóng cao điểm hoặc ngược lại. Đây là thói quen có thể dẫn đến sốc nhiệt, nguy cơ đột quỵ cực cao.
Bởi vì, do cơ thể chưa kịp thích nghi với nhiệt độ phòng hoặc ngoài trời, nhất là khi di chuyển từ một chỗ quá nóng sang một nơi quá lạnh và ngược lại. Khi ra khỏi phòng nên mở cửa to và đứng ở cửa vài phút để cơ thể kịp thích nghi với không khí mới.
- Nghỉ ngơi nhiều hơn
Cơ thể con người sẽ chịu được một những nhiệt độ nhất định tùy thuộc vào cơ địa và sức khỏe mỗi người. Vì vậy, vào những ngày nắng nóng bạn nên tăng cường nghỉ ngơi nhiều hơn.
Thêm vào đó, không di chuyển dưới trời nắng liên tục trong thời gian dài, hãy tìm nơi có bóng râm để nghỉ. Hạn chế đến mức thấp nhất tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia UV có hại cho da và mắt.
Ánh Dương (T.H)
Theo Tạp chí Sống khỏe
Chủ đề liên quan: