Khi số ca nhiễm nCoV ở Ấn Độ tăng vào tháng trước, hàng triệu người vẫn tụ tập ngâm mình dưới sông Hằng trong lễ hội Kumbh Mela. Kết thúc quá trình hành hương trở về nhà, họ mang theo virus rải khắp đất nước. Chưa thể ước tính hậu quả của lễ Kumbh Mela trong đợt bùng phát thứ ba, song các chuyên gia, giới chức và lãnh đạo tôn giáo thừa nhận đây là một nguồn siêu lây nhiễm.
Ngày 8/5, Ấn Độ báo cáo hơn 400.000 ca mắc mới, lập kỷ lục toàn cầu. Mỗi ngày có khoảng 4.000 người ch*t. Song con số chưa đủ phản ánh tình hình thực tế. Các chuyên gia tin rằng số người ch*t sẽ tăng lên trong những ngày tới.
Một số bang và thành phố thông báo phong tỏa để ngăn chặn virus lây lan, nhưng Covid-19 đã phá nát hệ thống y tế Ấn Độ, bệnh nhân tự xoay xở điều trị.
Làn sóng dịch bệnh khổng lồ diễn ra giữa một trong những sự kiện đông đúc nhất hành tinh làm dấy lên nhiều chỉ trích, rằng chính phủ nên cắt giảm hoặc hủy bỏ hoàn toàn một số hoạt động tôn giáo. Năm ngoái, khi Ấn Độ chỉ có vài trăm ca nhiễm nCoV, giới chức đã nhanh chóng áp đặt lệnh cấm toàn quốc.
Ashish Jha, hiệu trưởng Trường Y tế Công cộng tại Đại học Brown, cho biết Kumbh Mela có thể "trở thành sự kiện siêu lây nhiễm lớn nhất lịch sử trong đại dịch này".
"Nó khiến nhiều người từ khắp nơi tụ tập với nhau", ông nói.
Tín đồ đạo Hindu tụ tập bên bờ sông Hằng trong lễ hội Kumbh Mela ở Haridwar, Ấn Độ, ngày 13/4. Ảnh: Reuters
Kumbh Mela là lễ hội lớn, diễn ra giữa 4 địa điểm, thu hút nhiều tín đồ đạo Hindu, người nổi tiếng, khách du lịch và thậm chí cả hoàng gia. Sự kiện tâm linh khổng lồ thu hút hàng chục triệu người từ lâu đã đặt ra thách thức về sức khỏe cộng đồng. Trong thời kỳ thuộc địa, chính quyền Anh nhiều lần hạn chế hoạt động của những người sùng đạo vì lo ngại dịch bệnh.
Trước thềm lễ hội năm nay, Bộ Y tế Ấn Độ cho biết cơ quan chức năng của bang đã không thực hiện đủ xét nghiệm cần thiết, cảnh báo "khả năng số ca nhiễm leo thang". Trước đó, giới chức yêu cầu người hành hương xuất trình kết quả âm tính nCoV, đeo khẩu trang và giãn cách xã hội. Song các báo cáo cho thấy nhiều người đã phớt lờ quy định này.
Bất chấp dịch bệnh, Tirath Singh Rawat, lãnh đạo bang diễn ra Kumbh Mela, đã kêu gọi người dân tham gia lễ hội.
"Không ai bị ngăn cản dưới danh Covid-19. Chúng ta chắc chắn rằng niềm tin vào Thượng Đế sẽ chiến thắng nỗi sợ virus", ông tuyên bố.
Chandrama Das Tyagi, thầy tu của một ngôi đền Hindu nổi tiếng ở thành phố Bhopal, đã đến lễ hội vào ngày 6/4 cùng các tín đồ. Ngày 12/4. ông cùng hơn 3 triệu người khác ngâm mình xuống dòng nước sông Hằng như nghi lễ hàng năm. Tối cùng ngày, thầy tu 49 tuổi bị sốt. Hai ngày sau, ông lên chuyến tàu đêm về nhà và xét nghiệm dương tính nCoV. Ông được đưa vào viện khi các triệu chứng xấu đi và qua đời hôm 29/4.
Người bạn đi cùng Tyagi âm tính virus, song điều phối viên của ngôi đền không chắc về tình hình những người còn lại trong nhóm. Nhiều người đã đi thẳng về làng sau buổi tụ tập tắm sông.
Nỗ lực xét nghiệm, truy vết và cách ly chắp vá làm phát sinh nhiều ca nhiễm. Tại thị trấn Gyaraspur, 60 trong số 83 người đã mắc Covid-19, theo Abbas Zaidi, quan chức y tế khu vực.
"60 ca nhiễm là con số lớn với một nơi nhỏ như chúng tôi. Đáng lẽ mọi thứ có thể tốt hơn", ông nói.
Tại Ahmedabad, bang Gujarat, nhiều người hành hương trở về trên các chuyến tàu. Bhavin Solanki, nhân viên y tế thành phố, cho biết trong một đoàn khách du lịch, khoảng 10% xét nghiệm dương tính nCoV. Một nhà soạn nhạc Bollywood nổi tiếng đã mắc Covid-19 vài ngày sau khi trở về từ lễ hội tôn giáo. Ông qua đời ở tuổi 66 vào cuối tháng 4.
Đám đông chen chúc trong lễ hội Kumbh Mela giữa Covid-19, ngày 13/4. Ảnh: Reuters
Ở Uttarakhand, nơi diễn ra Kumbh Mela, ca nhiễm tăng đột biến. Đầu tháng 4, khi sự kiện bắt đầu, bang báo cáo 500 trường hợp mới mỗi ngày. Cuối tháng, con số tăng vọt lên 6.000.
Ngày 17/4, sau khi hai nghi thức chính kết thúc, Thủ tướng Narendra Modi kêu gọi các tính đồ tham dự phần còn lại của lễ hội theo cách "tượng trưng" để "tiếp thêm sức mạnh cho cuộc chiến chống Covid-19".
Cách xử lý có phần mềm mỏng của ông Modi trái ngược hoàn toàn với động thái cứng rắn hồi năm ngoái, khi đại dịch khởi phát. Sự tức giận và chỉ trích nhắm đến ông ngày càng tăng.
Kumbh Mela cho tới nay là sự kiện lớn nhất trong suốt tháng 4, hơn nhiều cuộc mít tinh bầu cử, trận đấu thể thao và đám cưới.
Jacob John, chuyên gia dịch tễ bang Tamil Nadu, cho biết: "Không nghi ngờ ghi nữa, các cuộc tụ họp cộng đồng khiến dịch bệnh lây lan nhanh hơn".
Khác với các buổi biểu tình chính trị, Kumbh Mela thu hút người dân từ khắp ngõ ngách, cho phép biến thể ở một vùng truyền đến những vùng khác. Ví dụ, biến thể Anh ban đầu lây lan chủ yếu ở bắc Ấn, biến thể Ấn Độ vốn phổ biến ở miền tây. Đến nay, cả hai xuất hiện khắp nơi.
Các nhà lãnh đạo tôn giáo đã tham gia Kumbh Mela cho biết họ không hối tiếc.
Dharamdasji, một thầy tu 73 tuổi, người đã cử hàng trăm nghìn thành viên đến buổi lễ Kumbh Mela, nói: "Covid-19 đến và đi, nhưng lễ hội cho các vị thần không thể dừng lại".