Hội thảo khoa học: Sự cần thiết chủng ngừa sớm thủy đậu cho trẻ nhỏ

Theo ước tính, mỗi năm trên thế giới có đến 4,2 triệu ca mắc thủy đậu (trái rạ) phải nhập viện, trong đó có 4.200 ca tử vong. Các ca nhập viện này thường ghi nhận các biến chứng nghiêm trọng như: nhiễm khuẩn và để lại sẹo, viêm tai giữa, viêm phổi, viêm phế quản và rối loạn thần kinh có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em. Do đó, các chuyên gia nhận định thủy đậu là một trong 5 bệnh có tỷ lệ lây nhiễm cao nhất ở Việt Nam, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các số liệu khoa học cũng cho thấy, từ 4 tháng tuổi trở lên, kháng thể phòng bệnh từ mẹ truyền sang con đã không còn nên trẻ sẽ bước vào giai đoạn “khoảng trống miễn dịch” đối với thủy đậu. Vì lẽ đó, khuyến cáo mới nhất của Hội Y Học Dự Phòng Việt Nam đã nhấn mạnh, phụ huynh có thể đưa trẻ đi chủng ngừa sớm thủy đậu ngay từ 9 tháng tuổi với 2 liều để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Trong cuối tháng 3 vừa qua, các hội thảo khoa học đã được phối hợp tổ chức giữa bệnh viện Nhi Trung Ương, Hội Y học Dự phòng, Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh, Hội Truyền nhiễm TP Hồ Chí Minh và VPĐD GSK Pte tại Việt Nam với sự điều phối của Chủ tọa là PGS. TS Trần Minh Điển, Phó Giám đốc bệnh viện Nhi TW tại TP Hà Nội, TS. BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới TP. HCM tại TP. Hồ Chí Minh và báo cáo viên là các chuyên gia y tế đầu ngành trong các lĩnh vực Nhi và Truyền nhiễm. Hội thảo cũng được truyền trực tuyến đến nhiều tỉnh thành trên cả nước với gần ba ngàn nhân viên y tế khắp nơi tham dự.

Tại sự kiện, TS. BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã báo cáo một số nghiên cứu dịch tễ tại Việt Nam, cho thấy bệnh thủy đậu diễn ra quanh năm, với tỉ lệ mắc rất cao. Dù các số liệu chưa đầy đủ, nhưng đây được cho là một 5 bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất. Nếu không chủng ngừa thì hầu hết dân số sẽ nhiễm vi rút thủy đậu vào khoảng độ tuổi từ 10-20 tuổi.

Như đã phân tích ở trên, khoảng 4-6 tháng sau khi sinh, trẻ sẽ rơi vào “khoảng trống miễn dịch” với thủy đậu, và trở thành đối tượng dễ bị nhiễm bệnh cũng như dễ gặp những biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy đây được xem là lí do khiến 1/3 tổng số ca thủy đậu phải nhập viện là trẻ dưới 1 tuổi. Giải thích thêm về việc này, BS. CKI Đinh Văn Thới, Trưởng phòng khám Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Trước khi chuẩn bị mang thai, mẹ cần được chủng ngừa thủy đậu để tránh nguy cơ nhiễm bệnh trong thai kỳ, thai nhi từ đó cũng được bảo vệ. Tuy nhiên, khi trẻ được sinh ra thì lượng kháng thể bảo vệ trẻ được truyền từ mẹ sang con sẽ giảm dần theo thời gian. Các nghiên cứu ở nhiều nước phát triển cũng chỉ ra rằng, từ 4 tháng tuổi trở đi, lượng kháng thể mà trẻ nhận được từ mẹ gần như không còn để bảo vệ trẻ khỏi sự tấn công của thủy đậu. Đây chính là giai đoạn trẻ nhỏ đặc biệt dễ cảm nhiễm với bệnh do thủy đậu gây ra.”

Có thể thấy, cả 2 chuyên gia này đều đề cập độ tuổi sớm nhất có thể chủng ngừa được thủy đậu ở trẻ là từ 9 tháng tuổi, bằng 2 liều vắc xin theo khuyến cáo năm 2020 của Hội Y Học Dự Phòng Việt Nam.

Bên cạnh thời gian có thể chủng ngừa, các chuyên gia cũng nhấn mạnh theo khuyến cáo của Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ và Tổ chức y tế thế giới, thủy đậu sẽ đạt được hiệu quả phòng ngừa cao nhất nếu được tiêm đủ 2 liều, với hiệu quả giảm đến hơn 95% số ca bệnh, hơn 99% số ca bệnh nặng và thời gian miễn dịch rất bền vững. Việc chủng ngừa vắc xin thủy đậu là một khoản đầu tư vì không chỉ giúp giảm chi phí điều trị mà còn giúp công việc và thu nhập của gia đình không bị ảnh hưởng do phải nghỉ việc và giảm năng suất lao động khi phải ở nhà chăm sóc trẻ bệnh.

BS. Phạm Thị Mỹ Liên, Phó chủ tịch, Trưởng đại diện GSK tại Việt Nam cũng đồng thuận với nhìn nhận của các chuyên gia về việc bệnh thủy đậu đang bị nhìn nhận thấp hơn gánh nặng thực sự của nó trong nhiều năm qua. Dù đã có vắc xin phòng ngừa bệnh nhưng tỉ lệ bao phủ chủng ngừa trong cộng đồng còn rất thấp và dịch thủy đậu vẫn thường xuyên xảy ra. “Do đó, chúng tôi cũng hy vọng đóng góp thêm giải pháp nhằm một phần hỗ trợ quý nhân viên y tế quản lý tốt bệnh thủy đậu, nâng cao miễn dịch cộng đồng, giảm tỉ lệ tử vong, nhập viện, giảm gánh nặng cho khối điều trị.” - BS. Phạm Thị Mỹ Liên chia sẻ thêm.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng kêu gọi cần đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục về bệnh thủy đậu cũng như khuyến khích các bậc phụ huynh có con nhỏ, đặc biệt là trẻ có khoảng trống miễn dịch nên đến trung tâm chủng ngừa gần nhất để được tư vấn và chủng ngừa sớm, đúng và đủ để phòng ngừa thủy đậu.