Kỳ vọng về một sự thay đổi

Trong nhiều thay đổi, có lẽ người dân quan tâm đến hai điểm gắn liền với người thầy và người học, nhất là người học ở bậc phổ thông.

Đó là đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông. Sách giáo khoa đã không còn là pháp định khi luật Giáo dục 2019 quy định chương trình là thứ để người làm giáo dục phải “bám” vào đó để triển khai các hoạt động giáo dục chứ không buộc người dạy, người học trong một “khuôn khổ” cứng nhắc. Hiểu theo cách này thì người làm giáo dục được chủ động trong việc lựa chọn nguồn tài liệu phục vụ giảng dạy và học tập.

Xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa không chỉ là trên văn kiện của Đảng và pháp luật của nhà nước mà đi vào cuộc sống từ hơn nửa năm nay, khi luật Giáo dục 2019 còn chưa có hiệu lực. Vài tháng nữa thôi, học trò, thầy cô giáo sẽ có trong tay sách giáo khoa lớp 1 mới “của mình” phục vụ năm học mới 2020 - 2021. Từ chỗ còn ngỡ ngàng về số lượng sách/bộ sách được hội đồng thẩm định thông qua, nhiều trường phổ thông đã lựa chọn được cho mình sách phục vụ năm học mới. Phải nói rằng luật Giáo dục 2019 về điểm này là một điểm sáng đáng ghi nhận bởi tốc độ xâm nhập nhanh chóng của nó đến đời sống giáo dục VN.

Chúng ta đã có khoảng gần 2 thập niên miễn học phí cho sinh viên các trường sư phạm nhằm kích thích những học sinh giỏi muốn làm thầy cô giáo. Nhưng những năm gần đây chúng ta nhận ra rằng không phải cứ miễn học phí là các trường sư phạm sẽ chọn được những học sinh giỏi theo học nghề dạy học. Luật Giáo dục 2019 thể hiện rõ hơn trách nhiệm của người học ngành sư phạm được hỗ trợ vay tín dụng. Không còn có chuyện sinh viên ngành sư phạm lợi dụng chính sách miễn học phí để sau khi tốt nghiệp không phục vụ ngành. Hy vọng, cùng với việc dừng miễn học phí cho sinh viên sư phạm, các chính sách về tuyển dụng, tiền lương, đãi ngộ sẽ thu hút được những người giỏi làm nghề dạy học. Chỉ có như vậy, các trường sư phạm mới chọn được những người giỏi theo học, nhà trường phổ thông mới có được một thế hệ thầy cô giáo giỏi, xã hội mới có được những công dân tương lai tự tin vững bước vào đời.

Tất cả mới bắt đầu, luật Giáo dục 2019 sẽ tác động đến giáo dục theo chiều hướng ra sao còn phụ thuộc vào các hướng dẫn dưới luật. Thước đo sự thành công của luật là những điều luật đi vào cuộc sống. Chừng nào mà những điều luật và những chính sách giáo dục còn không thu hút được người giỏi làm thầy thì không thể nói đến hiệu quả của luật.

Dù sao, những thay đổi vừa kể dù là bước đầu cũng sẽ làm thay đổi diện mạo giáo dục trong những năm tới và chúng ta có quyền hy vọng những đổi thay sắp tới với giáo dục Việt Nam.