Mỗi người khi ch*t đi thì nghiệp cảm sẽ thu hút họ về cảnh giới tương ứng là địa ngục, ngạ quỷ, cõi người, súc sinh,... thế nhưng có những người vì ch*t oan hay lý do nào đó như chưa đến thời gian thọ mạng nên dường như họ bị mất phương hướng, không biết đi về đâu.
Đó là lý do chúng ta thường mong người thân của mình sau khi ch*t được siêu thoát để họ được chuyển sang một cảnh giới tốt đẹp hơn, không còn là hồn ma bóng quế lang thang, buồn tủi.
Siêu thoát được hiểu nôm na là việc người âm họ sau quá trình tu tập để hiểu ra cõi người vô thường, không còn quyến luyến không rời như trước nữa để chuẩn bị chuyển cảnh giới khác.
Lúc đó, họ biết rằng thân xác cũng chỉ là đi mượn và khi họ đã hồn lìa khỏi xác thì xác nằm dưới đất chỉ như cát bụi và tro tàn về với đất mẹ, còn hương hồn của họ sẽ chuyển cảnh giới và sẵn sàng cho quá trình đầu thai sang kiếp khác.
Khi đã siêu thoát họ chỉ coi cái thân trung ấm như cát bụi, không quan tâm đến cái thân xác hay cuộc đời khổ đau của mình nữa.
Sự siêu thoát được mô tả khi cầu siêu đó là các linh hồn kéo nhau lên trời, vụt sáng lóe lên như một sự lung linh kỳ diệu. Nhưng làm sao để biết một người đã siêu thoát?
Thực ra, việc này không phải ai cũng biết, có những người được xem là nhà ngoại cảm có thể nhìn thấy linh hồn hoặc một số người tu luyện và thiền định đúng cách cũng có thể nhìn thấy linh hồn ở tầng không gian khác và họ sẽ biết rằng người nhà của bạn đã siêu thoát hay chưa.
Thế nhưng, việc này không hề dễ dàng và liệu nó có cần thiết không?
Sự siêu thoát không phải là họ biến mất mà chính ở trong suy nghĩ của họ có sự thay đổi sang một cảnh giới khác, sự thay đổi đó đến từ việc tu tập hoặc có được sự hỗ trợ của người trần qua việc cầu siêu để họ được đến gần hơn với ánh sáng, thay tâm, đổi tính thành một linh hồn hướng thiện.
Vì thế mấu chốt để họ có thể siêu thoát đó là chính họ thay đổi tâm tính chứ không chỉ là ta cố gắng tìm hiểu làm sao để biết một người đã siêu thoát thôi chỉ mới là bước đầu mà thôi. Xem thêm: Hãy cho người thân của mình cơ hội để siêu thoát
Để tìm ra câu trả lời là chúng ta có thể giúp một vong linh của một người nào đó được siêu thoát hay không thì ta phải xem họ như là một người đang sống, chỉ là không có phần xác để ta có thể cầm, nắm, ôm... họ hay không mà thôi.
Những linh hồn này đều đang tồn tại và suy nghĩ như lúc còn sống, họ vẫn suy nghĩ, yêu ghét hoặc lưu luyến cuộc đời như chúng ta mà thôi.
Việc cầu siêu tuy là việc cần thiết nhưng không nên xem đó là cách duy nhất để giúp người thân có cơ hội siêu thoát. Sự thật là họ cũng như chúng ta, cũng có người khó tính, người dễ tính, người học nhanh, học chậm nên có người nghe suốt bài lễ trong cầu siêu không hiểu nên chẳng thể siêu thoát nổi.
Cầu siêu được nhà ngoại cảm Bích Hằng từng so sánh việc này như cung cấp cho họ phương tiện, ví như ô tô hoặc máy bay để họ siêu thoát nhanh hơn, còn để họ tự tu tập thì họ vẫn có thể tự siêu thoát được, nhưng mất nhiều thời gian hơn.
Có một thời gian, việc tìm mộ hoặc hài cốt người thân đã từng mất vì chiến tranh nổi lên khắp nơi nhưng sự thật là không phải người nào cũng sẵng sàng về khi con cháu cúng giỗ cho dù ta đã tìm thấy cục xương là mộ của người đã mất.
Nên hiểu rằng, con người ràng buộc với tổ tiên bằng sự hiếu đạo, nên quan trọng trong tâm thức kính ngưỡng họ còn quan trọng hơn là việc nghĩ rằng tìm được xương cốt mồ mả là báo hiếu. Nếu không ta cứ mải miết đi tìm họ mà quên đi cuộc sống thực tại là điều không nên được khuyến khích.
Chưa kể việc ta cứ biết việc một vong linh chưa siêu thoát là chăm chăm đưa họ lên chùa mà không hề lắng nghe tâm tư của họ. Sự thật là không phải người âm nào cũng “muốn” vào chùa hoặc “muốn” siêu thoát. Mỗi cá nhân họ có những cá tính và nhận định khác nhau cần được tôn trọng.
Hơn nữa, việc cầu siêu cũng chỉ là nỗ lực của người thân trợ duyên, ảnh hưởng tốt đến hương linh được phần nào thôi chứ không can thiệp sâu vào khuynh hướng tái sanh của họ.
Vì mỗi người đều có Nhân - Quả riêng, vẫn phải trả, không thể nào trốn tránh, để được giải thoát, tự thân hương linh phải tỉnh thức và hướng thiện. Đức Thế Tôn đã dạy: “Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi. Hãy tự mình nương tựa hòn đảo chính mình”.
Do vậy, không nên nhờ các nhà ngoại cảm gọi hồn người thân đã mất vì gọi lên cũng chỉ là để nghe lời than trách chứ ta chẳng giải quyết được vấn đề gì giúp họ. Thậm chí, gọi không đúng người nhà mà là một người khác thì càng làm cho vấn đề phức tạp thêm.
Mặc dù những trợ duyên như tha lực của Phật và các vị Bồ tát, sự hộ niệm của chư Tăng, sự thành tâm tạo phước của thân nhân… là vô cùng cần thiết nhưng không phải là tác nhân chính cho việc thành tựu siêu thoát.
Do vậy, khi người thân mất đi, trách nhiệm của chúng ta là tận tâm dốc lòng cầu nguyện và tạo phước để hồi hướng, mong họ siêu thoát. Còn siêu thoát hay không là do sự tỉnh thức chuyển hóa nghiệp lực của chính họ.
Mười phương chư Phật, chư Bồ Tát, Chư Thiên, chư Thánh, tất cả sẵn sàng tiếp dẫn các vong linh. Nhưng, tiếp dẫn là đem xe đến nơi để chở đi, các vong linh phải tự bước lên chiếc xe, nếu không bước lên được, thì họ đã lỡ chuyến.