Hoang mang với hữu cơ
Chị Đinh Thị Vân (35 tuổi, ngụ ngõ 100 đường Hồ Tùng Mậu, Q. Cầu Giấy, TP. Hà Nội) bày tỏ sự hoang mang khi nói về việc lựa chọn thực phẩm hữu cơ cho gia đình bởi bây giờ đi đến đâu cũng thấy gắn mác "thực phẩm sạch; thực phẩm hữu cơ; organic..." nhưng lại không có bất kỳ giấy tờ, con dấu gì để chứng minh.
"Một mớ rau muống mua trong siêu thị gắn mác "sản phẩm sản xuất hữu cơ, an toàn" có giá chênh lệch với mớ rau ngoài chợ. Về so sánh bằng mắt thường thì hai sản phẩm tương đối giống nhau, khi ăn cũng không thể nhận ra được sự khác biệt rõ rệt. Có khi rau mua ngoài chợ còn giòn, tươi hơn rau gắn mác "hữu cơ", nước luộc cũng trong hơn..." - chị Vân bày tỏ.
Theo tìm hiểu của chị vân từ lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng, sinh học thì bằng mắt thường thì không thể phân biệt được đâu là thực phẩm hữu cơ thật, đâu là giả. Bởi thực phẩm hữu cơ phải được sản xuất theo quy trình đảm bảo không dùng hóa chất từ khâu làm đất, nước tưới, lựa chọn con giống cho tới thu hoạch, bảo quản đưa tới tay người tiêu dùng. Động vật thì cũng chỉ được ăn các loại thức ăn hữu cơ.
| Thực phẩm gắn mác hữu cơ bán giá rẻ tràn lan ngoài thị trường. |
Đặc biệt, nếu muốn đạt quy chuẩn về thực phẩm hữu cơ, các loại thực phẩm này phải có ít nhất 95% thành phần là hữu cơ, nghĩa là không có các loại hóa chất liên quan.
Nếu áp trên các tiêu chuẩn trên thì không nhiều cơ sở sản xuất thực phẩm ở Việt Nam có thể đạt được sản phẩm hữu cơ.
Bà Phạm Thị Linh (65 tuổi, ngụ P. Đa Kao, Q.1, TP. HCM) bày tỏ, từ nhiều năm nay việc lựa chọn thực phẩm của bà không dựa trên mác "hữu cơ" gắn trên sản phẩm mà chủ yếu dựa vào cảm quan của cá nhân.
"Tôi từng mua thực phẩm gắn mác hữu cơ với giá không hề rẻ nhưng đến một cơ sở khác thì cũng loại sản phẩm đó lại có giá chỉ tương đương bán ngoài vỉa hè. Thử mua về so sánh chất lượng thì tôi thấy không khác nhau" - bà Linh nói.
Theo bà Linh, thực phẩm hữu cơ chỉ là xu thế của xã hội đang sống trong vấn nạn thực phẩm bẩn độc, khi mọi người đều lo sợ và cảnh giác mà yêu cầu thực phẩm phải đạt đủ các tiêu chí khác nhau nhưng lại không tin vào chính kinh nghiệm của mình.
"Sống ở 2 thế hệ, cũng từng tự mình chăm sóc rồi sử dụng thực phẩm do chính tay mình trồng, nuôi ra nên tôi cảm nhận thấy rõ đâu là thực phẩm an toàn, đâu là sản phẩm dùng chất hóa học để kích thích. Người tiêu dùng nên tin tưởng vào kinh nghiệm bản thân hơn là giá cả và nhãn mác, con dấu trên hàng hóa" - bà Linh chia sẻ.
Thực tế cũng cho thấy, tại các thành phố lớn, các cửa hàng bán thực phẩm hữu cơ xuất hiện ngày càng nhiều. Tại các triển lãm về thực phẩm và nông sản sạch ở Hà Nội và TP. HCM, có thể thấy xuất hiện đủ loại thực phẩm hữu cơ như gạo, rau củ quả, sữa, mật ong, chè… Giá bán của thực phẩm hữu cơ không hề rẻ.
Một bó rau dán mác hữu cơ có thể được bán tới 25.000 - 30.000 đồng/kg ở trong siêu thị nhưng cũng có thể chỉ được bán với giá 10.000 đồng/kg tại các cửa hàng organic. Giá bán của gạo hữu cơ dao động tùy thương hiệu, có nơi bán 35.000 đồng/kg lại có nơi lên tới 150.000 đồng/kg. Thịt lợn hữu cơ có thể có giá 250.000 đồng/kg, trong khi loại thịt lợn sạch cũng chỉ tầm hơn 100.000/kg...
| Để nhận biết được thực phẩm hữu cơ, người tiêu dùng không thể dùng mắt thường. |
Thừa nhận đau đớn
Nói về thực phẩm hữu cơ giá rẻ bày bán tràn lan trên thị trường, ông Trần Văn Mây - Chủ nhiệm HTX tiêu thụ chế biến sản phẩm an toàn rau Vân Nội (Đông Anh, Hà Nội) thừa nhận, trên địa bàn Hà Nội chỉ có Sóc Sơn là được cấp quy chuẩn trồng rau HC nhưng rất khiêm tốn, lấy đâu ra mà nhiều rau hữu cơ bày bán như tại một số siêu thị, cửa hàng như hiện nay?
TS Đặng Kim Sơn - Viện trưởng Viện chiến lược Chính sách nông nghiệp nông thôn cho biết, giá thành của sản phẩm hữu cơ không hề đắt nêu như việc sản xuất đã đi vào quy trình khép kín, bởi nguồn nguyên liệu không yêu cầu cao.
Tuy nhiên, việc lợi dụng tâm lý người tiêu dùng đã đẩy giá thực phẩm hữu cơ lên cao ngất ngưởng, đó cũng là lý do giải thích cho việc vì sau nhiều thực phẩm gắn mác "hữu cơ" nhưng thực chất lại không phải là hữu cơ. Nhiều doanh nghiệp đã "té nước theo mưa" để đánh lừa người tiêu dùng.
Trong khi đó, một chuyên gia kinh tế lại cho rằng, xu hướng sản xuất và tiêu thụ thực phẩm hữu cơ hiện nay đang là một tín hiệu tốt của thị trường, nhất là khi mà các loại thực phẩm bẩn đang tràn lan.
Tuy nhiên, sự phát triển quá nhanh và không kiểm soát được của thực phẩm organic cũng là một mối lo ngại mà các nhà sản xuất, quản lý cần quan tâm.
Tình trạng nhập nhằng, thật giả lẫn lộn và mất kiểm soát đã khiến cho các loại nông sản bị đánh đồng, trộn lẫn cũng là nguyên nhân khiến người tiêu dùng mất niềm tin, và các loại thực phẩm bẩn có cơ hội để phát triển, len lỏi.
Duy Thanh