Nôn là một phản xạ của cơ thể để tống thức ăn trong dạ dày lên thực quản rồi trào ra miệng. Nôn cũng là triệu chứng của nhiều bệnh cảnh khác nhau như bệnh về đường tiêu hóa;
Nôn là một phản xạ của cơ thể
để tống thức ăn trong dạ dày lên thực quản rồi trào ra miệng. Nôn cũng là triệu chứng của nhiều bệnh cảnh
khác nhau như bệnh về đường tiêu hóa; bệnh đường hô hấp; bệnh tại hệ thống thần
kinh trung ương; phụ nữ có thai bị “ốm nghén”... Vì thế, việc sử dụng Thuốc
chống nôn không hợp lý có thể che lấp triệu chứng của bệnh...
Một số
Thuốc chống nôn thường
dùng
Domperidone (motilium M,
modom-S ...): Thuốc điều chỉnh rối loạn chức năng tiêu hóa: ngăn chặn dopamin
ngoại biên, làm thay đổi chức năng dạ dày ruột nên có tính chống nôn dùng trị
triệu chứng buồn nôn, nôn, cảm giác trướng và nặng bụng, khó tiêu sau bữa ăn do
thức ăn chậm xuống ruột, trào ngược dạ dày - thực quản. Thường dùng dưới dạng
viên nén, Thuốc cốm sủi bọt dành cho người lớn; hỗn dịch uống dành cho trẻ em,
trẻ còn bú. Vì Thuốc chuyển hóa qua gan, thận nên phải hết sức thận trọng khi
dùng cho người suy gan, thận. Gần đây, người ta phát hiện thấy domperidon gây
hiện tượng xoắn đỉnh (cơn nhịp tim nhanh có thể gây đột tử), nhất là khi dùng
chung với một số Thuốc như erythromycin, clarithromycin.
Metoclopramide: Là Thuốc có
tác dụng chống nôn mạnh, có loại chỉ dùng cho người lớn (như gastrobid 15mg),
có loại Thuốc giọt (dành cho trẻ sơ sinh). Thuốc tác động trực tiếp ngay trung
tâm gây nôn ở não nên được dùng để điều trị một số dạng nôn nặng, do điều trị
ung thư bằng hóa trị liệu hoặc nôn sau phẫu thuật. Thuốc được sử dụng như một
Thuốc hỗ trợ nhu động khi bị trào ngược dạ dày - thực quản hoặc ứ đọng dạ dày.
Metoclopramide chống chỉ định đối với trẻ động kinh vì có thể làm cơn động kinh
nặng hơn và mau hơn. Thận trọng dùng metoclopramide đối với trẻ bệnh hen do có
thể tăng nguy cơ co thắt phế quản. Cần lưu ý liều dùng của metoclopramide là
rất nhỏ, đã có trường hợp quá liều do tự ý dùng Thuốc này, vì vậy, chỉ sử dụng
khi có sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của thầy Thuốc.
Diphenylhydramin (nautamin):
Thuốc chống say xe hay dùng. Thuốc này làm tăng nhãn áp (không dùng cho người
glôcôm góc hẹp), làm tăng tác dụng các Thuốc gây ức chế hệ thần kinh trung
ương, Thuốc kháng histamin, các Thuốc kháng cholinergic khác (nên khi dùng
Thuốc không được uống rượu, không dùng chung với các loại Thuốc trên). Thuốc
được chuyển hóa ở gan, thận (nên thận trọng với người rối loạn chức năng gan,
thận, rối loạn chuyển hóa, người già). Không nên dùng cho người có thai, đang
cho con bú. Thận trọng khi bị bệnh hen suyễn, các rối loạn đường hô hấp dưới,
cường tuyến giáp, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tắc nghẽn dạ dày ruột, đường
tiết niệu. Để có hiệu quả chống nôn, chống say xe thì phải uống trước khi lên
tàu xe khoảng một giờ. Nếu cuộc hành trình kéo dài, phải uống nhắc lại.
Không nên tự ý dùng Thuốc
chống nôn
Việc sử dụng
Thuốc chống nôn
có thể làm che lấp triệu chứng của bệnh nguy hiểm hoặc làm cho người dùng Thuốc
bị những tác dụng phụ của các
Thuốc chống nôn gây ra. Vì vậy, cần xác định
nguyên nhân khiến người đó bị nôn và loại trừ các bệnh lý nguy hiểm mà nôn chỉ
là một biểu hiện để có hướng dùng Thuốc thích hợp.
Do Thuốc chông nôn làm tăng
nhu động ruột nên nếu dùng liều không thích hợp dễ gây rối loạn tiêu hoá và
không được dùng Thuốc khi bệnh nhân bị chảy máu đường tiêu hóa, tắc ruột cơ
học. Không nên sử dụng
Thuốc chống nôn thường xuyên hoặc dài ngày. Thận trọng
khi sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi.
ThS. Lê Quốc Thịnh