mẩn ngứa phát ban là tình trạng da liễu phổ biến, đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mảng/ đốm da khác màu (thường có màu đỏ) đi kèm với triệu chứng sưng và ngứa ngáy. tình trạng này có thể phát sinh do da bị dị ứng hoặc do những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác.
Mẩn ngứa phát ban là thuật ngữ đề cập đến tình trạng da xuất hiện những mảng/ đốm da có màu sắc bất thường (chủ yếu là màu đỏ), đi kèm với triệu chứng nóng rát, ngứa ngáy và sưng viêm.
Ngoài ra, mẩn ngứa phát ban còn có thể do những nguyên nhân ít gặp hơn như nhiễm nấm da, tác dụng phụ của một số loại Thu*c, căng thẳng,…
Tình trạng mẩn ngứa phát ban thường biến mất sau vài ngày đến một tuần mà không cần điều trị. tuy nhiên với một số trường hợp không có tiến triển hoặc triệu chứng trở nên xấu hơn, bạn cần chủ động tìm gặp bác sĩ.
Mẩn ngứa phát ban thường được chẩn đoán bằng trực quan. bác sĩ sẽ dựa vào biểu hiện lâm sàng và tiền sử bệnh lý của từng trường hợp để đưa ra chẩn đoán.
Trong trường hợp nghi ngờ nhiễm virus, vi khuẩn, xét nghiệm máu và sinh thiết da có thể được thực hiện. Nếu tình trạng trên da có mối liên hệ với phản ứng dị ứng, bác sĩ có thể lấy mô da để xác định sự hiện diện của thành phần trung gian – histamine.
Trên thực tế, việc chẩn đoán mẩn ngứa phát ban phụ thuộc vào triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh lý và một số yếu tố khác. do đó bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện những xét nghiệm cần thiết để tìm ra nguyên nhân trước khi chỉ định điều trị.
Điều trị mẩn ngứa phát ban da phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. trong trường hợp bạn bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn, bác sĩ sẽ tiến hành kê toa Thu*c kháng sinh và chỉ định kết hợp với một số phương pháp khác.
bài viết chỉ cung cấp các biện pháp điều trị mẩn ngứa phát ban da do những nguyên nhân phổ biến nhất (dị ứng, bệnh chàm và một số tình trạng da liễu khác).
Thu*c bôi da chứa corticosteroid được sử dụng nhằm cải thiện triệu chứng ngứa, đỏ và sưng viêm. Corticosteroid có tác dụng ức chế miễn dịch tại vùng da dùng Thu*c khiến các triệu chứng trên da có xu hướng thuyên giảm dần.
Khi dùng loại Thu*c này, bạn chỉ nên sử dụng Thu*c có nồng độ thấp (khoảng 0.1%) và dùng 0.03% cho trẻ nhỏ. lạm dụng Thu*c bôi chứa corticosteroid có thể gây mỏng, bào mòn và teo da. vì vậy chỉ nên sử dụng Thu*c trong liều lượng cho phép, đồng thời không nên điều trị quá 10 ngày.
Hầu hết các trường hợp mẩn ngứa phát ban đều đáp ứng tốt với Thu*c bôi da chứa corticosteroid. tuy nhiên khi sử dụng loại Thu*c này, bạn không nên băng kín vùng da dùng Thu*c, đồng thời cần có các biện pháp chống nắng để hạn chế tổn thương da.
Thu*c ức chế calcineurin ít khi được sử dụng trong trường hợp mẩn ngứa phát ban do nổi mề đay. loại Thu*c này chỉ được dùng cho tình trạng phát ban do chàm hoặc bệnh nhân gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng của Thu*c bôi chứa corticosteroid.
Nhóm Thu*c này gây ức chế miễn dịch lên vùng da sử dụng và làm giảm nhanh các triệu chứng. Tuy nhiên Thu*c ức chế calcineurin chỉ được dùng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên, đồng thời cần tuân thủ chặt chẽ liều lượng được chỉ định. Lạm dụng nhóm Thu*c này có thể làm tăng nguy cơ ung thư da.
Thu*c gây tê tại chỗ được sử dụng nhằm gây tê biểu bì để làm giảm triệu chứng ngứa ngáy và khó chịu. Nhóm Thu*c này được đánh giá khá an toàn, có thể sử dụng cho vết thương do côn trùng cắn.
Thu*c kháng histamine có tác dụng ức chế chọn lọc histamine – thành phần kích thích các triệu chứng trên da phát sinh. loại Thu*c này được sử dụng khi tình trạng mẩn ngứa phát ban da do phản ứng dị ứng gây ra.
Nếu tình trạng dị ứng nhẹ, bạn có thể sử dụng những loại Thu*c kháng histamine tại chỗ như diphenhydramine (benadryl cream) để giảm ngứa. tuy nhiên trong trường hợp phát ban có xu hướng lan rộng, bạn có thể phải sử dụng Thu*c kháng histamine đường uống để cải thiện.
Khi sử dụng Thu*c kháng histamine, bạn có thể bị chóng mặt và buồn ngủ, do đó cần hạn chế thực hiện những hoạt động đòi hỏi sự tập trung cao trong thời gian này.
Thu*c chống trầm cảm còn được gọi là chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc. tương tự như histamine, serotonin cũng là thành phần trung gian kích thích phản ứng quá mẫn. tuy nhiên Thu*c chống trầm cảm chỉ được sử dụng trong trường hợp phát ban mãn tính và không đáp ứng với những loại Thu*c nói trên.
Hầu hết các trường hợp mẩn ngứa phát ban đều đáp ứng tốt với Thu*c bôi ngoài da. chỉ một số ít bệnh nhân phải sử dụng Thu*c đường uống.
Mẩn ngứa phát ban là triệu chứng da liễu thường gặp. để có hướng điều trị phù hợp, bạn cần xác định đúng nguyên nhân gây ra tình trạng này. trong trường hợp phát ban da đi kèm với những triệu chứng nghiêm trọng, cần chủ động tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên thay thế cho chỉ định từ nhân viên y tế!