Cây móp gai còn có tên khác là móp, cừa, ráy gai, chóc gai, dã vu, hải vu, sơn thục gai. Theo y học cổ truyền, thân rễ móp gai có vị cay, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu, tán ứ, là một vị Thuốc hay.
Móp gai mọc hoang khắp nơi ở những vùng ẩm ướt, trên có tán che như ruộng nước, bờ ao, ven suối trong môi trường bán ngập nước. Thân bò phình to như củ, mọc trên mặt đất, mang nhiều sẹo lá và rễ. Rễ to, ăn sâu, phát triển từ thân bò trên mặt đất. Lá có cuốn dạng bẹ rời, trên mép và lưng cuốn có nhiều gai nhỏ, khi cuốn còn non gai mềm, khi cuốn lá già gai sắc nhọn. Lá xẻ thùy với những lá chét có gốc lá rộng mọc gần đối xứng. Hoa vươn cao lên trên lá, có cuống hoa tròn, phát hoa là một khối dạng hình vùi trống mang đầy hoa chung quanh. Đọt non, phát hoa còn non, lá non kể cả cuốn và phiến đều làm rau ăn được. Thân, còn gọi là củ, được dùng làm Thuốc.
Món ăn:
Ăn sống và bóp gỏi: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của
cây móp gai được dùng làm rau sống và bóp gỏi.
Rau luộc: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của
cây móp gai được dùng làm rau luộc ăn rất ngon và bổ.
Rau xào: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của
cây móp gai được dùng làm rau xào với thịt, tôm và hải sản khác.
Nấu canh chua và nhúng lẩu: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của
cây móp gai được dùng để nấu canh chua và nhúng lẩu chua.
Muối dưa chua: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của
cây móp gai được dùng muối dưa chua có hương vị rất ngon.
bài Thuốc từ móp gai:
Chữa lở ngứa ngoài da: Dùng cả
cây móp gai hoặc phần thân rễ nấu nước tắm, ngày 1 lần rất hiệu quả.
Hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan: Dùng 30g thân rễ móp gai khô (tươi khoảng 100g), trái dứa dại khô 30g (tươi 100g), chó đẻ răng cưa khô 10g (tươi 30g). Cho các vị vào nấu với 2.000ml nước, đun nhỏ lửa khi nước còn 300ml thì chắt ra. Chia 3 lần uống trong ngày rất hiệu quả (theo dân gian dùng tươi tốt hơn khô).
Chữa tê thấp, lưng, gối cẳng chân tê buốt: Dùng thân rễ móp gai 12g, cẩu tích 12g, kê huyết đằng 12g, kim cang 12g, ngưu tất 12g, tỳ giải 12g, sắc nước uống trong ngày. Dùng 5 - 7 ngày.
Trị nám mặt: Củ móp gai tươi thái mỏng, đổ nước vào nồi ngập xâm xấp, đun sôi rồi để nguội, dùng nước để uống như nước trà, uống liên tục trong nhiều ngày. Có thể dùng xác đã nấu để nấu lại lần hai.
Thanh nhiệt, giải độc: Củ móp gai rửa sạch, xắt mỏng, phơi khô rồi đem sao thủ thổ, dùng một nhúm nấu nước sôi, uống như nước trà.
Lương y Hữu Nam