Thalassemia là bệnh lý di truyền, bệnh gây tán huyết, hồng cầu vỡ, sắt trong hồng cầu phóng thích vào máu, gây tăng sắt; đồng thời, cơ thể thiếu máu, tăng hấp thu sắt để tạo máu mới nên ứ sắt. Người bệnh thalassemia cũng dễ bị loãng xương do cơ thể thiếu máu nên tăng sản xuất máu.
Đối với bệnh nhẹ, thể ẩn không biểu hiện triệu chứng, bệnh nhân chỉ cần theo dõi định kỳ công thức máu mỗi năm hoặc khi mệt. Bệnh ở thể nặng cần truyền máu định kỳ và có thể xảy ra biến chứng như: ứ sắt và loãng xương, chậm phát triển. Ngoài ra, khi truyền máu nhiều lần gây quá tải sắt, ứ sắt ở cơ quan nội tiết như tuyến thượng thận và tuyến thượng giáp, chức năng của các cơ quan này làm điều hòa hấp thu canxi trong cơ thể. Khi bị suy yếu, rối loạn tăng thải canxi ra ngoài, kém hấp thu canxi, dẫn đến loãng xương. Vì vậy, người bệnh cần có chế độ ăn phù hợp.Đối với chế độ ăn, người
bệnh thalassemia bị ứ sắt nên cần chọn thực phẩm ít chất sắt và có nhiều canxi. Việc chọn thực phẩm cụ thể ở các nhóm như sau: Với nhóm đường bột (ngũ cốc), người bệnh ăn theo sở thích. Tuy nhiên, hạn chế các loại sản phẩm sấy khô do hàm lượng sắt cao. Với nhóm đạm thực vật (các loại đậu) nên sử dụng sữa đậu nành vì rất tốt và bổ dưỡng với người
bệnh thalassemia do hàm lượng sắt thấp và hàm lượng canxi cao nhất trong các loại hạt, lượng protein cũng rất cao. Tuy nhiên, các loại đậu khác nên hạn chế ăn do hàm lượng sắt cao. Đối với nhóm chất đạm - thịt, nên chọn ăn các loại thịt ít chất sắt như thịt lợn, thịt gia cầm, thịt dê... Người bệnh cần hạn chế ăn thịt bò, khô bò,gan, tim, patê...Người bệnh cần tăng cường ăn cá, điều này rất tốt cho sức khỏe, cá chứa ít chất sắt hơn thịt. Một số loại cá hàm lượng canxi cao như cá trạch, cá nục, cá hồi... Nhóm chất đạm - thủy sản, các loại cua đồng, tép đồng, hến, ốc... không đắt tiền nhưng ít sắt, rất giàu canxi. Nên ăn sữa chua, sữa tươi, sữa đặc, pho mát, sữa bột tách béo. Lưu ý, người bệnh hạn chế ăn các loại thủy sản phơi khô và các loại sò, ăn lòng đỏ trứng.Nhóm rau củ, hạn chế ăn rau củ phơi khô vì hàm lượng sắt cao. Chọn ăn nhiều rau quả tươi, trái cây tươi (hạn chế ăn trái cây sấy khô) vì có nhiều vitamin, đặc biệt vitamin C tăng hấp thu sắt. Nhiều bệnh nhân thalassemia thắc mắc rằng người bệnh đang ứ sắt sao lại ăn vitamin C để tăng hấp thu sắt. Điều này cho thấy nếu người bệnh hơi thừa sắt, chưa sử dụng Thu*c thải sắt thì nên hạn chế vitamin C, nhưng khi bắt đầu sử dụng Thu*c thải sắt thì nên sử dụng vitamin C. Vì vậy, người
bệnh thalassemia nên uống trà xanh hàng ngày, nhất là sau bữa ăn để giảm hấp thu sắt và rất tốt cho cơ thể.
BS. Nguyễn Kim