Họ là giảng viên, nhân viên bảo vệ, vệ sĩ và cảnh sát. Tất cả đeo khẩu trang, giữ khoảng cách và bắt đầu cắt gỗ, chà giấy nhám. 11 ngày qua, sân trước khu nhà được chuyển thành xưởng đóng quan tài khẩn cấp. Mọi người làm việc đến khi màn đêm buông xuống.
Dịch bệnh tại Indonesia leo thang nhanh chóng trong 6 tuần do biến thể Delta dễ lây nhiễm, tình hình trầm trọng hơn trong một hệ thống y tế yếu ớt. Nước này ghi nhận hơn 56.000 ca nhiễm ngày 15/7, vượt qua Ấn Độ, trở thành tâm dịch lớn nhất châu Á.
Tại đảo Java, các bệnh viện quá tải đến nỗi phải từ chối bệnh nhân. Công nhân nhà tang lễ làm việc đến tối mịt để xử lý những ca Tu vong. Gần 70.000 người đã ch*t kể từ khi dịch bùng phát. Song chuyên gia cho rằng con số thực tế cao hơn nhiều.
Khi cuộc khủng hoảng trở nên tồi tệ, ngày càng nhiều nhóm tình nguyện được thành lập để hỗ trợ chính phủ. Họ cung cấp phòng cách ly cho những người bị bệnh viện từ chối, lập hệ thống tìm bình oxy, đóng quan tài, thậm chí thu gom thi thể người.
Là một nhiếp ảnh gia 57 tuổi, Herlambang Yudho Darmo chưa từng nghĩ một ngày sẽ học cách đóng quan tài. Giờ đây, ông nằm lòng kích thước của các tấm gỗ để cho ra sản phẩm chắc chắn, tốn ít chi phí nhất có thể.
Nhóm tình nguyện viên nảy ra sáng kiến khi nghe nói bệnh viện Sardjito, cơ sở y tế lớn nhất Yogyakarta, đối mặt tình trạng thiếu quan tài. Capung Indrawan, bạn của Herlambang, quyết định tự tay làm chúng, tận dụng sân trước nhà riêng. Nhóm tình nguyện hiện làm tới 30 chiếc mỗi ngày. Ngoài chuyển cho bệnh viện Sardjito, họ cũng được những nơi khác liên hệ.
"Hôm chủ nhật, chúng tôi mang 5 hòm đến bệnh viện ở Klaten. Họ cần nhiều hơn thế. Trước đó, một tháng chỉ có 70 người ch*t. Giờ thì họ có 70 thi thể trong vài ngày", Herlambang nói. "Người Tu vong vì Covid-19 nằm đó suốt 4 tiếng chờ hòm đến. Chúng tôi không muốn điều đó xảy ra".
Một nhân viên nghĩa trang tại Indonesia ngồi nghỉ sau khi chôn cất bệnh nhân Tu vong vì Covid-19, tháng 7/2021. Ảnh: Reuters
Đối với Herlambang, cái ch*t hiện rõ hơn khi ông bắt đầu việc tình nguyện. Đứng trước hàng chục chiếc quan tài mới đóng, anh nghe tin bạn thân và chú qua đời.
"Nhìn vào những hòm gỗ la liệt, tôi tưởng tượng bên trong sẽ là mình một ngày nào đó", ông nói.
Khi các cơ sở y tế sụp đổ, bệnh nhân Covid-19 tìm kiếm phương pháp điều trị, cộng đồng tương trợ lẫn nhau. Phong trào có tên "Indonesia Đoàn kết làm Một triệu Xét nghiệm" được thành lập năm ngoái, giờ chuyển hướng giúp người mắc Covid-19 tìm kiếm bình dưỡng khí.
"Chúng tôi muốn tập trung hỗ trợ những người tự cách ly tại nhà. Họ không đến được cơ sở y tế, chẳng ai đảm bảo họ có oxy", Alif Iman Nurlambang, 46 tuổi, điều phối viên của phong trào, cho biết.
"Ban đầu, chúng tôi không hiểu gì về oxy y tế. Chúng tôi đã học hỏi cách dùng từ nhân viên trong kho sản xuất, ghi hình lại và chia sẻ video lên mạng xã hội vì nghĩ thông tin sẽ hữu ích với nhiều gia đình", ông nói thêm.
Nhóm tình nguyện khởi động vào tháng 7 với 12 bình oxy. Con số hiện tăng lên 280. Đến nay, ít nhất 514 người đã được giúp đỡ, 3.200 người vẫn nằm trong danh sách chờ.
Do nhu cầu quá cao, nhóm không thể hỗ trợ tất cả mọi người. Alif nhớ lại trường hợp của một người phụ nữ ở Tây Java. Cha cô mắc Covid-19. Nồng độ oxy của ông đã giảm còn 70%. Họ khuyên cô cho cha nhập viện. Cả hai mất một tiếng di chuyển, dù biết giường bệnh khan hiếm đến thế nào. Trên đường, cô nhắn tin cho nhóm tình nguyện, nói rằng mình không cần bình dưỡng khí nữa. Cha cô đã qua đời.
Nhóm trải qua những chuyện thế này mỗi ngày.
"Chúng tôi họp trực tuyến hàng đêm. Các tình nguyện viên chia sẻ về ngày hôm đó, để giải tỏa cảm xúc và giữ sức khỏe. Chúng tôi đối mặt với cái ch*t hàng ngày, luôn nhắc nhở bản thân những con số kia không chỉ mang tính thống kê. Họ cũng là những con người như chúng ta", Alif nói.
Xác bệnh nhân Covid-19 được đưa khỏi nhà ở tỉnh Tây Java, tháng 7/2021. Ảnh: Reuters
Các tình nguyện viên đến từ đủ ngành nghề. Có người mới tốt nghiệp, người là chủ văn phòng, có nhân viên từ tổ chức phi chính phủ. Alif, một nhà văn tự do, đã từ bỏ nhiều lời mời làm việc để tập trung vào phong trào.
"Tinh thần tương trợ nằm trong máu của người Indonesia. Cách tốt nhất để đối mặt với đại dịch là tự cứu lấy mình. Nhưng cách tốt hơn nữa là cùng nhau cứu lấy chúng ta", ông nói.
Các nhóm tình nguyện đặc biệt lo ngại về tác động của đại dịch với những người nghèo nhất, ít được chính phủ hỗ trợ. Họ không thể mua bình dưỡng khí đắt tiền khi giá cả tăng vọt, phải nghỉ làm nhiều ngày để tự cách ly. Một số cho biết bị đuổi khỏi phòng trọ sau khi chủ nhà phát hiện họ dương tính virus.
Ở Yogyakarta, nhà hoạt động xã hội Kalis Mardiasih cho 5 sinh viên đại học và công nhân ngoại thành ở nhờ để tự cách ly. Cùng chồng, cô gây quỹ 323 triệu rupiah Indonesia (22.000 USD) ủng hộ người bị ảnh hưởng bởi đại dịch.
"Tôi không còn hy vọng vào chính phủ nữa. Chúng tôi làm bất cứ điều gì có thể để giúp đỡ những người xung quanh. Các nhân viên y tế đã hết sức cố gắng hỗ trợ chúng tôi. Chí ít chúng tôi có thể làm nhiêu đây", cô nói.