Nếu cả hai phiên bản gian của bạn đều mang gây ung thư, nguy cơ mắc ung thư của bạn sẽ càng cao hơn. Ước tính, 10% số ca ung thư hiện nay do di truyền.
Ung thư là một dạng bệnh gây ra do các tế bào bất thường phân chia một cách không kiểm soát. Quá trình này được kích hoạt hay điều khiển bởi đột biến của gien AND trong tế bào. Hệ quả cuối cùng là sự phá hủy các hệ mô trong cơ thể.Ung thư có thể ở dạng khối u khu trú hoặc di căn - phát tán từ mô ban đầu tơi nhiều cơ quan khác.Nếu không được phát hiện sớm, ung thư có thể tiến triển nhanh và sẽ khó chữa trị.
Hiện nay chúng ta đã biết có tới 5 - 10% tất cả các dạng ung thư có thể được (tùy thuộc vào loại ung thư hay nguồn gốc).Điều này có nghĩa là người mang đột biến gien gây ung thư có thể có khuynh hướng bị ung thư vào một thời điểm trong đời.Phân tích gien liên quan đến các bệnh ung thư sẽ giúp bạn có phương hướng phòng ngừa phù hợp nếu bạn có mang những đột biến gien gây ung thư.
TS. Phan Minh Liêm, Thành viên của Hiệp hội Di truyền Y khoa Hoa Kỳ, cho biết, ung thư là căn bệnh phát sinh do đột biến gien. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ và Hiệp hội Di truyền Y khoa của Hoa Kỳ, nhiều đột biến có thể di truyền đến các thế hệ sau và gia tăng đáng kể nguy cơ ung thư. Chẳng hạn như, đột biến trên các gien BRCA1, BRCA2 có thể tăng nguy cơ mắc ung thư đến 80%; đột biến gien TP53 (hội chứng Li-Fraumeni) tăng đến 90%, đột biến gien PTEN, RB1 gây ung thư đa cơ quan với xác suất có thể lên đến 85,2%. Nhiều đột biến gien quan trọng có khả năng di truyền cao, ví dụ như đột biến trên các gien BRCA1, BRCA2, TP53, ATM… và làm tăng 35 - 90% nguy cơ mắc ung thư.
Do đó, giải mã gien và phân tích y khoa giúp phát hiện các đột biến gen ung thư sẽ góp phần làm tăng hiệu quả phát hiện sớm và điều trị ung thư.
Hiện nay, các chuyên gia đã tầm soát và phân tích 35 gien liên quan tới bệnh vú và các loại phụ khoa
- Hai hay nhiều loại ung thư khác nhau được phát hiện ở cùng bệnh nhân.
- Trong gia đình và các thành viên có quan hệ huyết thông, có từ 2 thành viên mắc cùng loại ung thư.
Ví dụ như mẹ và chị cùng mắc ung thư vú. Cha và con gái cùng mắc ung thư đại trực tràng.
- Nhiều thế hệ mắc cùng loại ung thư.
- Xuất hiện đa polyp (ví dụ như đa polyp trong dạ dày hoặc ruột).
- Các thành viên trong gia đình mắc các loại ung thư hiếm gặp như sarcoma, ung thư vú ở nam giới, ung thư tuyến giáp thể tủy, u tủy thượng thận…
- Có nguy cơ mắc ung thư do tiền sử bệnh lý của gia đình hoặc cá nhân.
Theo Trung tâm ung thư MD Anderson, 2/3 số ca ung thư có thể phòng tránh được nếu chúng ta áp dụng đầy đủ các biện pháp tầm soát và phòng ngừa. Các tác nhân gây gien dẫn đến ung thư gồm: lối sống (thói quen hút Thu*c lá, rượu bia…), môi trường (ô nhiễm, chất gây ung thư), tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn…) và các bệnh khác (béo phì, tiểu đường, suy giảm miễn dịch…).
Trong đó nguyên nhân từ các yếu tố liên quan đến lối sống: Thu*c lá chiếm 21%; rượu bia chiếm 5%, chế độ ăn ít rau, ít trái cây: 5%; quan hệ T*nh d*c không an toàn: 3%; thiếu vận động: 2%; lây nhiễm trong quá trình chăm sóc sức khỏe: 2%; béo phì và thừa cân: 2%; ô nhiễm không khí và khói Thu*c lá thụ động: 1,5%.
Để giảm tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý với nam giới là 45 phút/lần, 4 lần mỗi tuần; nữ giới là 40 phút/lần, 4 lần mỗi tuần. Bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây ung thư như tránh tia tử ngoại của mặt trời (từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều); không Thu*c lá và tránh xa khói Thu*c.
Theo các chuyên gia, chế độ ăn uống lành mạnh với các loại thức ăn giảm như: ăn nhiều hoa quả, rau xanh (khoai lang, súp lơ xanh, trắng, cải bó xôi, cần tây, xà lách, cà chua, bột ngũ cốc, yến mạch, đậu đen, đậu đỏ, cam, lê, nho, dâu, hải sản, đậu phụ, sữa ít béo, phô mai ít béo, hạt hạnh nhân, nghệ, tỏi, dầu ô liu, nước ép và sinh tố trái cây không thêm đường, trà xanh…).
Hạn chế sử dụng các vật dụng bằng nhựa, xốp, nilon để chứa thức ăn, nước uống.Nấu ăn ở nhiệt độ dưới 1350C để hạn chế biến tính thức ăn.Thức ăn nên nấu ở nhiệt độ 100 - 1250C. Hạn chế dùng thịt heo xông khói, xúc xích, đồ hộp chứa nhiều chất bảo quản thực phẩm…
Một trong những biện pháp giảm mắc ung thư là chích ngừa các bệnh lây nhiễm như viêm gan siêu vi B, virus gây ú nhú ở người HPV… sống yêu đời và luôn tầm soát sức khỏe định kỳ.
Sáng ngày 13/7/2019, BV Gia An 115 đã tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề về kỹ thuật và nghiên cứu mới trong chẩn đoán, điều trị ung thư. Tiến sĩ Phan Minh Liêm, Thành viên của Hiệp hội Di truyền Y khoa Hoa Kỳ, đã trình bày về ứng dụng công nghệ xét nghiệm gien y khoa trong tầm soát đột biến ung thư, các bệnh lý di truyền và những biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ ung thư.
Buổi sinh hoạt chuyên đề có sự tham dự của PGS.TS. Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế; Bà Trần Thị Lâm - Chủ tịch Tập đoàn Hoa Lâm; TS.BS. Phan Văn Báu - Giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115; TS.BS. Trương Vĩnh Long - Giám đốc Bệnh viện Gia An 115; các các bác sĩ đến từ Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Quốc tế City (CIH) cùng nhiều bác sĩ chuyên ngành về ung bướu.
Hiện nay, ung thư đang có xu hướng gia tăng nhanh. Theo ước tính của các chuyên gia, trong năm 2018, trên thế giới, có hơn 17 triệu ca ung thư mới được phát hiện và trên 9 triệu ca Tu vong vì căn bệnh này. Dự đoán vào năm 2040, số ca ung thư mới sẽ lên đến 27,5 triệu ca mỗi năm. Riêng tại Việt Nam, năm 2018, số ca mắc mới ung thư được phát hiện ước tính khoảng 164.000 ca và trên 114.000 người Tu vong do ung thư.
Không chỉ gia tăng nhanh, ung thư còn có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là tại các thành phố lớn với mật độ dân cư cao.Đáng ngại là đa phần các ca ung thư tại Việt Nam được phát hiện ở giai đoạn muộn khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn, hiệu quả chưa như mong đợi.Chính vì vậy, bên cạnh công tác điều trị, các biện pháp tầm soát, phát hiện sớm và phòng ngừa ung thư đóng vai trò vô cùng quan trọng.
TS. Trương Vĩnh Long, Giám đốc Bệnh viện Gia An 115, chia sẻ, hiện bệnh viện đang xây dựng chuyên khoa Ung bướu với sự hợp tác hỗ trợ tư vấn về cơ cấu tổ chức, chuyên môn, danh mục trang thiết bị của Bệnh viện K Trung ương. Ngoài ra, Bệnh viện cũng đang có định hướng thành lập trung tâm xạ trị trong tương lai để có thể nâng cao hiệu quả điều trị, san sẻ gánh nặng ung thư trong cộng đồng.
Chủ đề liên quan:
di truyền đột biến đột biến gien đột biến gien di truyền nguy cơ nguy cơ ung thư truyền ung thư ung thư từ đột biến gien di truyền