Nhận biết bệnh do ấu trùng sán dây

Tại sao mắc bệnh sán dây?

Chu trình nhiễm bệnh ấu trùng sán lợn dưới da.

Bệnh ấu trùng sán dây lợn có ở khắp nơi trên thế giới, nhất là ở các vùng có phong tục ăn thịtlợn sống, chưa nấu chín hoặc quản lý phân chưa tốt. Con sán dây lợn trưởng thành dài từ 2 - 3m. Mộtđốt sán già có thể chứa tới 55 nghìn trứng, những đốt già ở cuối thường rụng thành từng đoạn 5, 6đốt liền nhau theo phân ra ngoài.

Người là vật chủ chính của sán, còn lợn là vật chủ phụ. Ngoàilợn, chó mèo cũng có thể là vật chủ phụ của sán dây lợn. Nếu lợn ăn phải đốt sán hoặc trứngsán, trứng sán qua dạ dày đến ruột, ấu trùng chui qua thành ruột vào hệ thống tuần hoàn và đi khắpcơ thể lợn. Chỉ sau 24 - 72 giờ kể từ khi ăn phải ấu trùng sẽ cư trú ở các mô hoặc các cơ. Sau 2tháng, ấu trùng tạo thành một nang có vỏ bọc ngoài có kích thước 17-20 x 7-10mm), khi đócònđược gọi là gạo lợn (cysticereus cellulosae). Trong nang có dịch màu trắng, có mẩu đầu sánvới 4 giác và 2 vòng móc.

Khi người ăn phải trứng sán dây lợn, dưới tác dụng của dịch tiêu hóa, trứng xuống tá tràng, ấutrùng thoát ra khỏi trứng và chui qua thành ruột vào hệ tuần hoàn đi khắp cơ thể, vào các cơ,các mô, phát triển thành nang ấu trùng sán. Người có nang ấu trùng sán còn gọi là bệnh "ngườigạo".

Nhận biết u nang sán

Ấu trùng sán lợn trong não.

Một người bị bệnh sẽ có các biểu hiện như sau: Ở da có các nang nhỏ, bằng hạt đỗ hoặc hạt dẻ,tròn, chắc, không đau, di động trên nền sâu và lăn dưới da, màu da ở trên nang vẫn bìnhthường. U nang sán hay nổi ở mặt trong cánh tay nhưng có thể nổi ở bất kỳ vị trí nào và có tínhchất đối xứng.

Ở người bị bệnh lâu năm, các u nang sán sau nhiều năm sẽ bị vôi hóa. Biểu hiện ở nãogiống như một u nang trong não hoặc có thể gây nên nhiều triệu chứng đa dạng như: tăng áp lựcsọ não, cơn động kinh, suy nhược thần kinh, rối loạn tâm thần, bệnh nhân có thể bị liệt hoặc bị độttử. Ở mắt: nang ấu trùng có thể nằm trong hốc mắt, mi mắt, trong kết mạc, thủy tinh thể, tiềnphòng... làm giảm thị lực hoặc bị mù tùy theo vị trí của ấu trùng trong mắt.

Nang ấu trùng ở cơ timcó thể làm cho tim đập nhanh, tiếng tim bị biến đổi, bệnh nhân dễ bị ngất. Để xác định chính xáccần chọc hút và sinh thiết nang ở da tìm ấu trùng sán lợn. Chụp phim Xquang, chụp não thất hoặc soiđáy mắt phát hiện thấy u nang sán hoặc ấu trùng sán lợn.Ngoài ra, xét nghiệm phân tìm trứngsán.

Bệnh ấu trùng sán lợn dưới da cần phải phân biệt với một số bệnh như: u nang bã, u mỡ, usarcoidose.

Các nang ở da bằng hạt đỗ hoặc hạt dẻ.

Tẩy sán có dễ không?

Lời khuyên Để phòng tránh bệnh sán lợn, mọi người cần thực hiện ăn chín uốngsôi, khôngăn thịt lợn sống hoặc chưa nấu chín, không ăn tiết canh. Tuyệt đối bỏ thói quen ăn thịttái để tránh nguy cơ bị nhiễm bệnh sán lợn và các bệnh khác rất nguy hiểm. Khi đã phát hiện nhiễmbệnh, cần tích cực điều trị để dự phòng bệnh u nang sán lợn dưới da và các biến chứng nặng như unão, đột tử.

Dùng một trong các Thu*c sau: Có thể dùng quinacrin, người lớn uống từ 0,9 - 1,2g chia liều nhỏ.Ngày hôm trước khi uống Thu*c này, nên dùng Thu*c nhuận tràng để làm giảm chất nhầy bám quanh thânsán và sau khi uống Thu*c 1 giờ phải dùng Thu*c tẩy.

Lưu ý là nếu dùng Thu*c tẩy chậm hơn thì Thu*cquinacrin sẽ ngấm vào máu gây độc. Hoặc dùng Thu*c niclosamide 0,5g cho uống 4 - 6 viên, Thu*ckhông độc, hiệu quả cao. Buổi sáng nhai từng viên một, nhai thật kỹ, nhai 10 phút uống với một ítnước.

Thu*c có thể làm cho trứng và các đốt sán bị tiêu hủy và đào thải ra ngoài. Nếu bệnh u nangsán lợn ở não, có thể dùng praziquantel, methifolat nên phối hợp với corticoid và Thu*c chống phùnề não theo chỉ định của bác sĩ.

Điều trị u nang ở da có thể phẫu thuật khi thật cần thiết để giải quyết yếu tố thẩm mỹ hoặc cácu nang chèn ép các dây thần kinh.

AloBacsi.vnTheo ThS. Nguyễn Xuân Lãm - Sức khỏe & Đời sống

Mạng Y Tế