Lứa tuổi thanh thiếu niên là lúc con người phải trải qua rất nhiều sự thay đổi về cả thể chất lẫn tinh thần. Ở tuổi này, các em dễ mắc một số bệnh nếu bản thân các em và các bậc cha mẹ không chú ý, bệnh có thể phát triển âm thầm và ngày càng nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt thường ngày.
1. Bệnh tâm thần kinh
- Strees: Những người trưởng thành thường dễ gặp strees vì áp lực công việc và cuộc sống. Và hội chứng cũng không buông tha cho các bạn tuổi teen. Strees dễ xuất hiện khi các bạn teen gặp khó khăn trong học tập, thi cử, bị điểm kém, bị áp lực từ phía cha mẹ, có mâu thuẫn sâu sắc với bạn bè, rắc rối trong tình yêu.
Nếu gặp các trường hợp bị tác động trực tiếp từ gia đình như: bạo lực, sự bỏ bê, cha mẹ bất hòa hay ly dị... càng khiến teen dễ gặp strees. Nếu không được can thiệp và điều trị sớm, stress sẽ dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực. Lại thêm bản lĩnh sống của các em còn non và hay a dua với bạn bè nên các trường hợp stress nặng dễ có hành vi tự tử. Vì vậy, các em rất cần sự chia sẻ, thông cảm, lắng nghe và tôn trọng từ phía người lớn.
- Rối loạn hành vi: Tuổi dậy thì thường đi kèm với sự bốc đồng, nông nổi, vì thế những hành vi như: đánh nhau, chống lại người thi hành công vụ, nói bậy, ăn cắp, đua xe,... là điều không hiếm gặp ở các em. Đây là các biểu hiện đa dạng của rối loạn hành vi, xuất hiện lặp đi lặp lại và kéo dài ít nhất 6 tháng.
Những rối loạn hành vi nhẹ thường thuyên giảm theo thời gian. Tuy nhiên, những rối loạn nặng thường có khuynh hướng trở thành mạn tính. Các em rất khó thích ứng với xã hội dẫn đến hành vi chống đối, phạm pháp. Việc điều trị rối loạn hành vi đòi hỏi phải kiên trì, kéo dài, có sự phối hợp chặt chẽ của gia đình, nhà trường, bác sĩ tâm thần và xã hội.
Phim ảnh bạo lực có thể là nguyên nhân gây rối loạn hành vi ở thanh thiếu niên.
- Rối loạn tâm lý: Trong vòng đời của con người, lưa tuổi dậy thì là lứa tuổi thay đổi về tâm sinh lý nhiều nhất. Vì thế, các em rất dễ bị tác động bởi chuyện học hành, bài vở, nhất là khi bước vào mùa thi, hơn nữa, việc ăn uống và sinh hoạt thất thường ở lứa tuổi này khiến cho sức khỏe suy giảm, tinh thần mệt mỏi, lo âu, tâm lý bất ổn các biểu hiện dễ thấy nhất của rối loạn tâm lý là biếng ăn, mất ngủ, mệt mỏi, dễ cáu gắt, lo âu, học tập giảm sút, nặng hơn, các em nói năng lung tung, khóc cười vô cớ, dễ hoảng sợ, ngại tiếp xúc với người khác, thậm chí còn có ý định tự tử.
2. Bệnh ngoài da
- Mụn trứng cá: Đây là một bệnh ngoài da, chủ yếu gặp ở tuổi thanh thiếu niên nhất là tuổi dậy thì. Theo thống kê cho thấy có tới 80% thanh thiếu niên Việt Nam mắc bệnh mụn trứng cá. Mặc dù mụn trứng cá không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng nó lại có ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống bởi bệnh đa phần gặp ở lứa tuổi thanh thiếu niên.
Mụn trứng cá gây cho người bệnh cảm giác bối rối, bất an khi tiếp xúc với người khác và thậm chí có thể gây trầm cảm, xa lánh bạn bè, thụ động. Đối với mụn trứng cá nặng nếu như không biết chăm sóc và điều trị đúng cách thì có thể để lại sẹo xấu, gây ảnh hưởng tâm sinh lý vĩnh viễn.
- Lang ben: Đậy cũng là một bệnh ngoài da do vi nấm Pityrosporum orbiculaire gây ra, bệnh thường gặp tại Việt Nam. Những người bệnh bị lang ben thường cảm thấy ngứa, sang thương da (da biến màu trắng hay đen), vẩy. Khi ra nắng hoặc khi có mồ hôi thì ngứa ngáy râm ran, khó chịu như kim châm.
Bệnh này thường tiến triển âm thầm và lâu dài từ nhiều tháng đến nhiều năm, lứa tuổi thanh thiếu niên dễ mắc bệnh nhất, tập trung ở lưng, ngực, cổ và mặt trong cánh tay, thời gian bị bệnh càng lâu thì càng khó chữa. Lang ben rất dễ lây. Ngoài lây lan từ vùng da này sang vùng da khác, bệnh này cũng dễ lây truyền sang người khác.
Việc điều trị bệnh tương đối dễ dàng nhưng vấn đề khó khăn nhất là tình trạng tái phát, tỉ lệ mắc bệnh lại sau 1 năm thường cũng khá cao (20%).
- Bệnh nấm hắc lào: Bệnh này có biểu hiện là các đám tổn thương lúc đầu hơi đỏ, ranh giới rõ rệt, có bờ viền, trên bờ viền có những mụn nước nhỏ, xu hướng lành ở giữa, dần dần lan rộng thành đám có nhiều vòng cung. Do gãi nhiều, chà xát, bôi thuốc linh tinh, tổn thương có thể bị nhiễm khuẩn thứ phát (trợt, rớm mủ, đóng vảy tiết, sưng tấy...) hoặc bị viêm da thứ phát. Bệnh có thể dai dẳng kéo dài hằng năm, gây ngứa nhiều.
3. Quai bị
Quai bị do virus paramyxovirus gây nên. Bệnh quai bị (còn được gọi là bệnh viêm tuyến mang tai dịch tễ hay viêm tuyến mang tai do virus quai bị) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây trực tiếp bằng đường hô hấp, hay gây thành dịch trong trẻ em, thanh thiếu niên do virus quai bị gây nên.
Biểu hiện lâm sàng phổi biến nhất của bệnh là viêm tuyến nước bọt mang tai không hóa mủ. Bệnh tuy lành tính nhưng có khả năng gây biến chứng viêm tinh hoàn ở nam giới hoặc viêm buồng trứng ở nữ giới và có thể dẫn đến vô sinh, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng sống.
4. Các bệnh khác
- Đau đầu: Một số em gái tuổi teen thường cảm thấy đau đầu trong thời gian hành kinh hoặc có cảm giác choáng váng khi đứng dậy... Những dấu hiệu này chỉ là sự phát triển bình thường của sinh lý lứa tuổi. Nguyên nhân của những cơn đau đầu của lứa tuổi teen này thường do sự thay đổi đột ngột những hoạt động của các neuron thần kinh trong não hoặc sự thay đổi áp suất trong các mạch máu có nhiệm vụ cung cấp máu lên não.
Tuy nhiên, nguyên nhân đau đầu còn có thể là dấu hiệu của những thương tổn nghiêm trọng trong não như u não, áp lực trong não tăng cao, viêm màng não, viêm não... bởi đó là những căn bệnh có thể gặp ở tuổi dậy thì. Vì vậy, nên đến gặp bác sĩ khi những cơn đau đầu kiên tục xảy ra mà không liên quan đến chu kì hành kinh.
- Viêm khớp tự phát thiếu niên: Đây một trong những bệnh hay gặp nhất ở lứa tuổi này, là nhóm bệnh tự miễn dịch, nguyên nhân gây bệnh chưa được rõ ràng, có diễn biến phức tạp, khó nhận biết và khó tiên lượng bệnh, bệnh thường khởi phát sau nhiễm virut, chlamydia mycoplasma, streptococus, salmonella, shigella, khi phát hiện bệnh cần điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa xương khớp. Bệnh viêm khớp tự phát thiếu niên được định nghĩa là tình trạng viêm khớp mạn tính kéo dài ít nhất 6 tuần, khởi phát bệnh trước 16 tuổi.
- Thiếu máu nhược sắc: Có khoảng 20 - 25% em gái vị thành niên thường bị chứng xanh xao (thiếu máu nhược sắc), trong y học gọi là “chứng xanh lướt thiếu nữ”. Nguyên nhân là do trong vài năm đầu chu kỳ kinh, hầu hết em gái có chu kỳ kinh không ổn định, ngày có kinh kéo dài hơn một tuần làm cho bé gái mất nhiều máu hơn và lượng sắt của cơ thể cũng giảm sút. Hơn nữa, ở lứa tuổi học sinh, tỷ lệ rất cao các em bị nhiễm giun đũa, giun móc. Giun lấy các chất dinh dưỡng, gây tổn thương niêm mạc ruột, làm mất máu, việc hấp thu sắt giảm sút.
Phong Vũ
Theo Tạp chí Sống khỏe
Chủ đề liên quan: