Dưới đây là những hiểu lầm phổ biến về bệnh trầm cảm và những lý giải khoa học, thực tế về tìnhtrạng này.
Cứ 6 người thì có một người từng bị trầm cảm tại thời điểm nào đó trong đời, vìvậy, có nhiều lời thêu dệt về cách chữa và chứng bệnh phổ biến này. Một trong số những điều này là:Hãy lao vào công việc và bạn sẽ cảm thấy khá hơn. Với các trường hợp buồn phiền vừa phải, cách nàythực sự hữu ích nhưng trầm cảm là một loại khác. Làm việc quá sức thậm chí có thể là một dấu hiệubệnh trầm cảm, đặc biệt là ở nam giới.
Trầm cảm là một bệnh y khoa và nguyên nhân hàng đầu gây mất khả năng làm việc ởngười trưởng thành Mỹ. Nó dễ nhầm lẫn với sự buồn phiền thông thường. Các bằng chứng sinh học vềbệnh này có thể được nhìn thấy qua quét não - phương pháp thể hiện các mức độ hoạt động bất thường.Các hóa chất quan trọng trong não cũng thể hiện sự mất cân bằng ở những người trầm cảm.
Ảnh minh họa: Huffingtonpost.ca. |
Khi một người đàn ông bị trầm cảm, những người thân yêu của anh ta và ngay cả bácsĩ khám cho anh ta có thể cũng không nhận ra bệnh. Đó là vì nam giới ít có khả năngnóivề những cảm giác của họ hơn so với phụ nữ - và một số đấng mày râu trầm cảmkhông biểu lộ sự buồn rầu, chán nản.
Thay vào đó, nam giới có thể tỏ ra dễ bực bội, giận dữ hay bồnchồn. Họ thậm chí có thể bỗng nhiên gây bạo lực với những người khác. Một số đấng mày râu cố gắngchống chọi với trầm cảm thông qua các hành vi liều lĩnh, uống rượu hay nghiện ngập.
Theo văn hóa, chúng ta thường ngưỡng mộ sức mạnh và tinh thần cứng rắn và nhanhchóng dán nhãn cho những ai lùi bước là ủy mị, hèn nhát. Nhưng những người bị bệnh trầm cảm khônglười biếng hay đơn giản là cảm thấy xót thương cho chính mình. Họ cũng không thể "tỏ ý chí" để đuổibệnh trầm cảm đi.
Trầm cảm là một bệnh y khoa - một vấn đề sức khỏe liên quan tới những thay đổitrong não. Giống như các bệnh khác, nó thường được cải thiện bằng biện pháp điều trị thíchhợp.
Nhà thơ hay hậu vệ của đội bóng, kẻ nhút nhát hay người bạo dạn, bất cứ ai từ bấtcứ dân tộc nào cũng có thể mắc trầm cảm. Bệnh này phổ biến thứ hai ở phụ nữ cũng như nam giới nhưngphụ nữ mắc trầm cảm thường dễ phát hiện và dễ tìm kiếm sự trợ giúp hơn.
Nó thường được chú ý ởnhững người ở độ tuổi 18-20 hay 20-30 nhưng khởi phát có thể ở bất cứ tuổi nào. Những cú sốc trongcuộc đời có thể gây ra trầm cảm nhưng cũng có khi chỉ khiến người ta buồn phiền, chán nản nhấtthời.
Bịnh trầm cảm xảy ra rất chậm cho nên đôi lúcbệnh nhân không nhìn ra được những dấu hiệu của nó vì những triệu chứng trầm cảm tăng từtừ. Một ngày xấu nào đó - như mọi ngày khác, bạn bắt đầu bỏ việc, bỏ học hay trốn khỏicác hoạt động xã hội.
Một hình thức trầm cảm nhẹ, gọi là dysthymia, có thể kéo dài nhiều năm nhưmột bệnh mãn tính - chỉ như tình trạng phiền muộn có thể lặng lẽ phá hoại dần công việc và các mốiquan hệ của bạn. Trầm cảm cũng có thể trở thành một bệnh trầm trọng, làm người ta mất khảnăng làm việc. Nếu được điều trị, nhiều người cảm thấy đỡ hẳn trong 4-6 tuần.
Thu*c chỉ là một trong những cách được sử dụng để điều trị trầm cảm. Kêu gọi sựgiúp đỡ không có nghĩa là bạn sẽ phải chịu áp lực phải lấy Thu*c kê đơn và uống liên tục. Thực tế,các nghiên cứu cho rằng "liệu pháp trò chuyện" hiệu quả tốt như Thu*c cho những trường hợp trầm cảmnhẹ đến trung bình. Ngay cả khi bạn sử dụng các Thu*c chống trầm cảm, chắc chắn không phải là kéodài cả đời. Bác sĩ sẽ giúp bạn quyết định thời gian nào có thể dừng Thu*c.
Không phải luôn như vậy. Một số người không khóc hoặc thậm chí tỏ ra buồn thảmkhi họ bị trầm cảm. Thay vì vậy, họ có cảm xúc "trống rỗng" và có thể cảm thấy vô giá trị hay vôdụng. Ngay cả không có các triệu chứng xúc động mạnh, không điều trị trầm cảm có thể khiến ngườibệnh không có được cuộc sống hạnh phúc trọn vẹn, thậm chí phá hủy gia đình họ.
Nếu có ai đó trong phả hệ gia đình bạn từng bị trầm cảm, bạn cũng có thể mắc bệnhnày. Nhưng khả năng bạn không mắc cũng khá cao. Những người có tiền sử gia đình mắc trầm cảm cầnchú ý tới các dấu hiệu sớm của bệnh này và có hành động tích cực ngay - cho dù là học cách giảmstress, chăm tập thể dục, tư vấn tâm lý hay áp dụng cách điều trị chuyên sâu khác.
Hầu hết mọi người đương đầu với thử thách của tuổi tác mà không trở nên trầm cảm.Nhưng khi điều này xảy ra, nó có thể bị bỏ qua. Người già có thể giấu nỗi buồn của họ hay có cáctriệu chứng mơ hồ, khác biệt: chán ăn, tình trạng đau, nhức nặng hơn, thói quen ngủ thay đổi. Cácvấn đề về sức khỏe có thể gây ra trầm cảm ở người già - và trầm cảm có thể phục hồi chậm hơn từnhững người từng bị nhồi máu cơ tim hay trải qua phẫu thuật.
Ở người già, trầm cảm có thể là căn nguyên gốc rễ của vấn đề về trí nhớ, sự lẫnlộn và trong một số trường hợp là ảo giác. Người chăm sóc và các bác sĩ có thể nhầm lẫn các vấn đềnày là triệu chứng của mất trí nhớ hay sự suy giảm trí nhớ liên quan tới tuổi già. Phần lớn cáctrường hợp người già trầm cảm có thể điều trị bằng Thu*c. Liệu pháp tâm lý cũng hữu ích, đặc biệtcho những người không thể hay không muốn dùng Thu*c.
Nhiều người trầm cảm từng được khuyên không "day đi day lại" bệnh của mình bằngcách trò chuyện về nó. Thực tế ngày nay có bằng chứng cho thấy việc trao đổi theo hướng dẫnvới nhà chuyên môn có thể giúp mọi việc tốt hơn nhiều.
Những hình thức trị liệu tâm lý khác nhau cóthể giúp điều trị trầm cảm bằng cách giải quyết những kiểu suy nghĩ tiêu cực, cảm giác vô thức haycác trục trặc trong quan hệ. Bước đầu tiên bạn nên làm khi nghi ngờ mình hay người thân trầm cảm làtrò chuyện với một chuyên gia về sức khỏe tâm thần.
Những lời khuyên cũ "tập trung vào mặt tích cực" thực sự hữu ích trong thực hànhđể xóa bỏ trầm cảm. Nó được gọi là liệu pháp nhận thức hành vi - giúp người bệnh học những cách suynghĩ và hành vi mới.
Từ đó, hành vi, "độc thoại" tiêu cực được nhận ra và thay thế với những ý nghĩlạc quan và tâm trạng tích cực hơn. Dùng độc lập hay kết hợp với Thu*c, liệu pháp nhận thứchành vi đều hiệu quả với nhiều người.
Mặc dầu nhiều thanh thiếu niên có tính khí thất thường, hay cãi lại và tò mò về"những mặt trái" thì sự buồn phiền hay cáu kỉnh không phải là bình thường với teen. Khi cảm giácbất hạnh kéo dài hơn hai tuần, đó có thể là dấu hiệu của trầm cảm - tình trạng mà cứ 11 thanh thiếuniên thì có một em mắc phải.
Các dấu hiệu khác cho thấy teen cần sự trợ giúp bao gồm: triền miênbuồn chán hay cáu kỉnh ngay cả với bạn bè, nói không thích thú với những hoạt động họ vốn yêu thíchhay đột nhiên học hành sa sút.
Các nghiên cứu cho thấy tập thể dục thường xuyên, cường độ vừa phải có thể cảithiện các triệu chứng trầm cảm và hiệu quả tốt chẳng khác gì một số loại Thu*c dành cho những ngườitrầm cảm nhẹ và vừa. Tập luyện cùng một nhóm người hay tập với bạn bè sẽ càng làm tăng hiệuquả.
Thực tế là hầu hết những người tích cực điều trị trầm cảm đều cải thiện tìnhtrạng. Một nghiên cứu lớn do Viện sức khỏe tâm thần quốc gia Mỹ thực hiện, cho thấy, 70% bệnh nhântrầm cảm hết triệu chứng nhờ Thu*c - mặc dù có thể không phải ngay với loại Thu*c đầu tiên họ dùng.Nghiên cứu cho thấy cách điều trị tốt nhất là kết hợp giữa Thu*c và liệu pháp trò chuyện.
Một số sự kiện trong đời có thể gây đau buồn hay thất vọng nhưng không trở thànhbệnh trầm cảm. Đau buồn là cảm xúc thông thường sau cái ch*t, việc ly dị, mất công việc hay bị chẩnđoán mắc bệnh nan y.
Đầu mối cần thiết để xác định bệnh và việc điều trị: Nỗi buồn kéo dài liêntục, từ ngày này sang ngày khác không chấm dứt. Khi tâm trạng buồn phiền của một người chỉ do cácyếu tố bên ngoài như thời tiết, sự cố..., họ thường sẽ dễ quên và vui lên sau một thời gianngắn.
Trong cơn trầm cảm, người ta nghĩ chẳng có hy vọng nào về cuộc sống tốt đẹp hơn.Sự tuyệt vọng này là một phần của bệnh, không phải là thực tế. Nhờ điều trị, suy nghĩ tích cực dầndần thay thế các suy nghĩ tiêu cực.
Chất lượng giấc ngủ và cảm giác thèm ăn sẽ được cải thiện khitrầm cảm lui dần. Và những người từng tìm tới chuyên gia tư vấn cho liệu pháp trò chuyện, đượctrang bị các kỹ năng đương đầu với stress sẽ nhanh thoát khỏi trầm cảm hơn.