Nước ta là một trong những quốc gia đứng hàng đầu thế giới về tỷ lệ người sử dụng rượu. Có tới 77,3% nam giới sử dụng rượu bia, đây là con số cao nhất thế giới, gấp gần hai lần mức trung bình.
Nguy hại hơn, trong gần 18.500 bệnh nhân bị T*i n*n giao thông thì có gần 67% người điều khiển giao thông có nồng độ cồn cao vượt mức quy định trong máu.
Cơ chế gây nghiện rượu
Nếu một người uống rượu nhiều lần, uống lâu dài sẽ bị nghiện. Có hai cơ chế gây nghiện rượu đó là:
Nghiện về thể chất: Nghiện về thể chất tức là các tế bào của hệ
thần kinh hoạt động khi đã quen với một nồng độ rượu nhất định trong huyết thanh. Khi nồng độ rượu giảm đi thì các tế bào
thần kinh không chịu hoạt động nữa khiến người nghiện rượu trở nên chậm chạp, lờ đờ và run tay chân tay. Đó gọi là hội chứng cai rượu với tình trạng ngộ độc rượu.
Nghiện rượu tâm lý: Người nghiện rượu bia quen với trạng thái bữa ăn nào cũng có rượu hoặc chiều nào cũng ngồi quán nhậu cùng bạn bè trong trạng thái lâng lâng với ý nghĩ được thoải mái, mọi stress và lo âu, buồn bực sẽ tan biến, chỉ còn lại niềm vui. Đây là quan niệm sai lầm và trở thành thói quen, gọi là nghiện rượu tâm lý.
Tác hại do lạm dụng rượu, bia tới não bộ và cảm xúc
Rượu là chất ức chế, làm đình trệ và gây rối loạn hoạt động của hệ
thần kinh trung ương. Khi lạm dụng rượu bia, các chức năng của não như sự phán đoán, tính tự chủ, ý thức về đạo đức hoàn toàn bị ức chế. Khi đó người uống rượu sẽ trở nên bê tha, nói năng huênh hoang, nói nhiều, không thận trọng trong cử chỉ và lời nói, không biết đúng sai và xấu hổ. Họ sẽ hành động mà người bình thường có lòng tự trọng không cho phép mình làm. Rượu tác động lên hệ
thần kinh trung ương khiến người ta không làm chủ được suy nghĩ và hành vi của mình. Từ đó dẫn đến những hậu quả khôn lường như bất cẩn trong giao thông, liều lĩnh không kiềm chế trước các tình huống nguy hiểm gây ra T*i n*n giao thông đáng tiếc, đánh đập, chém giết...Trong chức năng hoạt động của bộ não con người có rất nhiều chức năng khác nhau đó là: trí nhớ, tư duy, tri giác, cảm xúc, hành vi… Một người thường xuyên uống rượu, nghiện rượu, lạm dụng rượu sẽ dẫn tới bị suy giảm và rối loạn các chức năng hoạt động của não bộ, dẫn đến suy giảm trí nhớ, suy giảm trí tuệ, rối loạn tư duy, rối loạn cảm xúc và rối loạn hành vi tác phong… Bệnh nhân loạn thần do rượu bị rối loạn tư duy sinh ra các hoang tưởng ghen tuông, hoang tưởng bị hại… Rối loạn tri giác sinh ra có ảo thị, ảo xúc (rối loạn cảm giác trên da). Rối loạn cảm xúc như trầm cảm hoặc hưng cảm, hung giữ không thể kiềm chế, đánh vợ con. Người bệnh mất kiểm soát hành vi dễ gây gổ với mọi người xung quoanh, hành hung đánh đập vợ con thường xuyên, tạo ra những vấn nạn bạo hành trong gia đình.Một điều rất rõ ràng là rượu đã tác động xấu đến hoạt động cảm xúc và hành vi của người uống rượu. Khi người uống rượu trong trạng thái say, ở giai đoạn đầu của say rượu là giai đoạn hưng phấn cảm xúc. Họ nói nhiều, nói luyên thuyên một chủ đề không thể ngăn cản. Nếu ai đó chọc tức hoặc ngăn cản họ dễ nổi khùng, sinh ra chửi nhau, đánh lộn và rất rễ gây ra án mạng vì hành vi thiếu kiểm soát. Đã có rất nhiều vụ việc gây ra trên bàn nhậu, chỉ cần một lời thách đố hay khích bác cũng dẫn đến ẩu đả gây thương tích hoặc án mạng nặng nề. Chúng ta đã chứng kiến bao cảnh bạo lực gia đình khi có ông chồng nghiện rượu, nát rượu mà vợ con liên tục phải chịu những trận đòn roi tàn bạo.Giai đoạn tiếp theo của say rượu là giai đoạn hưng phấn, người uống tiếp tục uống tăng tửu lượng sẽ dẫn đến giai đoạn ức chế. Người uống say mềm, nằm một chỗ, không nói năng, thậm chí có người dẫn đến tình trạng sảng rượu.
ThS.BS. Chu Văn Điểu