Có những kiên trì như nước chảy đá mòn, có những dũng khí như thuyền ngược dòng nước, cũng có những ý thơ và cảnh đẹp hùng vĩ như thác nước chảy xuôi... Nước, chỉ một chữ đơn giản, nhưng lại hàm chứa cả một kho trí tuệ đời người.
Trong mắt các nhà quân sự, nước đại diện cho sự khó lường.
Chỉ khi biết biến hóa, giỏi biến hóa, mới có thể đạt được thắng lợi cuối cùng, vì vậy, "Binh pháp Tôn tử" mới nói: "Thủy nhân địa nhi chế lưu, binh nhân địch nhi chế thắng."
Tới các nhà chính trị gia, nước đại diện cho nhân dân quảng đại.
Chỉ khi có được sự tin tưởng và ủng hộ của nhân dân thì quốc gia mới lớn mạnh.
Tự cổ chí kim tồn tại rất nhiều triết lý liên quan tới nước.
Có những kiên trì như nước chảy đá mòn, có những dũng khí như thuyền ngược dòng nước, cũng có những ý thơ và cảnh đẹp hùng vĩ như thác nước chảy xuôi...
Nước, chỉ một chữ đơn giản, nhưng lại hàm chứa cả một kho trí tuệ đời người.
01
Quân tử như nước
Chúng ta gọi một người có phẩm cách tốt là quân tử.
Vậy thế nào mới là một quân tử chân chính? Tiêu chuẩn của một người quân tử là gì? Chúng ta nên làm gì để trở thành quân tử?
Cuốn "Luận ngữ" đã đưa ra đáp án.
Mùa xuân đến, Khổng Tử đưa học trò tới bên bờ sông Tứ Thủy du xuân.
Khi đó, ánh nắng ngập tràn đất trời, cỏ hai bên bờ xanh bát ngát.
Nước chảy cuồn cuộn, chảy trôi không biết mệt mỏi.
Khổng Tử nhìn ra dòng nước, trầm tư.
Các đệ tử không biết thầy mình đang nhìn gì liền đi tới xung quanh.
Tử Lộ hỏi thầy: "Thầy đang nhìn gì vậy ạ?"
Khổng Tử đáp: "Ta đang nhìn nước."
"Nhìn nước?", các đệ tử nghi hoặc nhìn Khổng Tử.
Nhan Hồi, người đệ tử mà Khổng Tử yêu quý nhất nói: "Thầy nhìn nước ắt có đạo lý của thầy, thầy có thể giảng cho chúng con biết?"
Khổng Tử ôn tồn nói:
"Nước chảy không ngừng, là thứ nước nuôi dưỡng chúng sinh, nó dường như có đức hạnh.
Nước không có hình dạng nhất định, hoặc vuông hoặc dài, luôn chảy xuôi, ôn hòa dịu dàng, nó dường như có tình nghĩa.
Nước chảy đá mòn, chảy xuyên qua những mỏm đá sắc nhọn, không sợ hãi, nó dường như có chí hướng.
Mọi vật khi ở trong nước đều sẽ được gột sạch bụi bẩn, hồng trần, nó dường như rất giỏi cảm hóa, giáo dục..."
Vì vậy, nước là chính nhân quân tử.
Đúng vậy, có tình nghĩa, có chí hướng, có đức hạnh, giỏi cảm hóa.
Trong lòng Khổng Tử, đây là phẩm hạnh của nước, cũng chính là phẩm hạnh của người quân tử.
Trong thực tế cuộc sống, làm một quân tử, cũng chính là làm một người tốt.
Ôm trong mình một trái tim chân thành, ràng buộc bản thân bằng một phẩm hạnh lương thiện, khích lệ bản thân bằng chí hướng cao xa, luôn biết giúp đỡ người khác.
Một quân tử như vậy, ắt có được sự tôn trọng của mọi người.
02
Trong sạch, lương thiện như nước
Lão Tử nói: "Thượng thiện nhược thủy, thủy thiện lợi vạn vật như bất tranh."
Theo Lão Tử, một người tử tế sẽ giống như nước, tạo phúc cho vạn vật, nuôi dưỡng vạn vật, không tranh cao thấp với vạn vật.
Đạo làm người, chẳng qua cũng chỉ là như vậy.
Không tầm thường như những người tầm thường, không tranh giành lợi ích nhất thời, đây mới là phẩm chất đáng quý nhất.
Ấn tượng mà tác giả nổi tiếng người Trung Quốc Yang Yan để lại trong lòng bạn đọc đó là không tranh giành với trần thế, khí chất ôn hòa, lãnh đạm như nước
Cô nói: "Tôi không tranh với bất cứ ai và cũng không có hứng thú, tôi yêu tự nhiên bao la, tiếp đó là nghệ thuật, tôi dùng chính đôi bàn tay mình thắp sáng lên ngọn lửa ấm áp, lửa tắt rồi, tôi cũng chuẩn bị rời đi."
Trong thế giới ồn ào bát nháo này, ai cũng ngày đêm vò đầu bứt tai làm sao để được tỏa sáng dưới ánh đèn sân khấu, nhưng Yang Yan lại khác.
Cô đọc sách viết văn, dịch sách về chính trị học, chỉ vì niềm yêu thích chứ không phải vì danh lợi.
Tốt bụng, điềm tĩnh, thanh lịch và dịu dàng là nền tảng cuộc sống của cô.
Cuộc sống tồn tại quá nhiều người vì muốn hiện thực đủ mọi mục tiêu cuộc đời mà tư lợi, không từ thủ đoạn, đấu đá lẫn nhau, rồi sau này tự làm tổn thương chính mình.
Còn những người sống yên bình, không tranh với đời, kết quả thường là cả đời tự tại.
Một người, nếu không ôm dục vọng, đấu đá lẫn nhau, anh ta có thể tập hợp hàng ngàn con sóng lại thành biển lớn.
Một người không đấu đá tranh giành, có thể giống như bức tường thành kiên cố, sóng gió không đổ ngã.
Đây chính là trí tuệ mà chúng ta nên học hỏi.
03
Tiêu diêu, tự tại như nước
Nhiều người hay nói, một đời tiêu diêu, tự tại, còn mong gì hơn.
Nó không phải nói con người có bao nhiêu tài sản và quyền lực mà bất chấp tất cả, cũng không phải cái gì cũng không làm, sống kiểu "cho qua ngày".
Mà là nhấn mạnh trạng thái tinh thần bên trong.
Giống như Trang Tử từng miêu tả cảnh giới tinh thần tiêu dao tự tại.
Giống như nước, linh hoạt, tùy cơ ứng biến, không chịu ảnh hưởng của thế giới bên ngoài.
Có như vậy, mới là tự do đích thực.
Trong cuốn "Trang Tử - Sơn mộc" có ghi chép câu chuyện về một chiếc thuyền trên hồ.
Một người chèo thuyền trên sông, gặp một chiếc thuyền khác đụng vào thuyền của mình.
Nếu trên thuyền có người, anh ta nhất định sẽ gọi họ ra để nói chuyện, kêu thuyền tránh ra.
Nếu đối phương không hồi đáp, vậy sẽ càng tức giận, mở mồm mắng to.
Nhưng nếu đó là một chiếc thuyền không thì sao?
Lúc này thì dù có hẹp hòi tới đâu thì con người ta cũng sẽ không hơi đâu mà bực tức với một chiếc thuyền không.
Vì vậy, bạn xem, môi trường bên ngoài khác nhau sẽ đem lại những tâm thái khác nhau.
Một khi tâm được thả lỏng, không bị bó buộc, rất nhiều chuyện thực ra không tồi tệ tới vậy.
Cũng giống như rót nước vào ly, nó sẽ biến thành hình dạng của chiếc ly.
Rót nước vào chai, nó sẽ biến thành hình của cái chai.
Rót nước vào bình trà, nó sẽ biến thành hình của bình trà.
Con người cũng vậy.
Nếu bạn không thể thay đổi môi trường, vậy thì hãy giống nước, đi thích nghi với nó.
Nếu bạn không thể thay đổi người khác, hãy thay đổi tâm thái của mình.
Nếu bạn không thể thay đổi việc đã xảy ra, hãy thay đổi thái độ nhìn nhận sự việc của mình
Có như vậy mới có thể đạt tới cảnh giới tiêu diêu tự tại.
Trong thực tế cuộc sống, có không ít người hay ca thán:
Sao tôi lại đen đủi như vậy, sao ngày nào chuyện xui xẻo cũng tìm tới tôi, làm sao để tâm trạng tốt lên, ai có thể giúp tôi?
Đây là vấn đề của tâm thái.
Bất kể khi nào, có thể giúp bạn không phải người khác mà là chính bạn.
Chỉ cần có mong muốn thoát ra khỏi khó khăn, thay đổi thái độ ca thán, tích cực đi làm chuyện trước mắt cần làm là nhất định có thể thoát khỏi khó khăn, cuối cùng đạt tới trạng thái tự do tự tại.
Học hỏi trí tuệ của nước, bạn sẽ có được những thu hoạch bất ngờ.
Như Quỳnh