Phương pháp dưỡng sinh 12 tháng trong năm

Tháng 1: Dưỡng thận

Nguyên tắc dưỡng sinh: Thu đông dưỡng âm, dưỡng thận phòng lạnh

Chú ý rèn luyện cơ thể như đi bộ nhiều hơn, đồng thời chú ý giữ ấm cơ thể để phòng ngừa bệnh về đường hô hấp

Tháng này nên ăn nhiều thịt dê, thịt gà, táo, long nhãn, hạt sen, hạt dẻ… Các loại đồ ăn này có công hiệu bổ tỳ vị, ôn thận dương, khỏi ho bổ phế. Nếu thể chất có thân nhiệt nóng, dễ dàng phát hỏa thì có thể bồi bổ ít hơn. Kỵ hết thảy vật lạnh như kem ly, thực phẩm sống, nguội.

Tháng 2: Mùa xuân thích hợp ủ ấm

Mùa xuân dương khí mới sinh, nên ăn chút ít đồ cay ngọt, không nên ăn chua. Bởi vị chua ứng với tạng gan, có tính kìm nén lại, bất lợi đối với sinh sôi dương khí và tiết ra can khí gây hại cho cơ thể.

Tháng này nên ăn nhiều thức ăn cay ấm như táo, đậu, hành tây, rau thơm, đậu phộng, rau hẹ, tôm bóc vỏ… Nhưng kỵ đồ ăn quá cay.

Tháng 3: Ăn ngọt dưỡng gan

Trung Y cho rằng Tỳ khí là vốn cho hậu thiên, mùa xuân ứng với tạng gan, can khí vượng có thể làm tổn thương Tỳ, cho nên mùa xuân phải chú ý ăn nhiều đồ ngọt để dưỡng Tỳ.

Nên ăn nhiều đồ ngọt như táo, cơm cháy, khoai từ, rau hẹ, cải bó xôi, thịt gà, gan gà… Ít ăn các thức ăn chua như cà chua, chanh, quýt…

Tháng 4: Điều tiết âm dương

Thàng này cần bảo trì tâm tình thoải mái, bồi bổ ẩm thực cần đúng giờ đúng lượng, tránh rượu chè quá độ.

Cần ăn nhiều rau cải bó xôi, hành tây, hoa quả… Ăn ít đồ quá cay, nhiều mỡ, thức ăn lạnh như cá, tôm biển.

Tháng 5: Chú ý tạng tim

Vào lúc chuyển giao giữa mùa xuân và mùa hạ, mọi người cần thuận theo biến hóa của thời tiết, trọng điểm chú ý tạng tim trên tinh thần bảo trì tâm tình hài lòng, tránh quá vui, quá giận làm suy giảm tâm dương.

Trong ăn uồng thì nên ăn đồ ăn thanh nhiệt lợi ấm như đâu đỏ, đậu xanh, bí đao, mướp đắng, nấm mèo, ngó sen, cà chua, dưa hấu… Kiêng đồ quá ngọt, quá cay.

Tháng 6: Ngủ trễ dậy sớm

Chú ý tăng cường thể chất, tránh phát sinh bệnh tật trong mùa như cảm nắng, thủy đâu. Cần ngủ trễ dậy sớm, để thuận theo tự nhiên tăng cường dương khí, lợi cho vận hành khí huyết.

Lấy thức ăn thanh bổ làm nguyên tắc. Nên ăn các loại rau quả, các loại đậu như lê, mướp đắng, dưa hấu, vải, xoài… Kỵ thức ăn nhiều cay mỡ

Tháng 7: Lao động nhàn hạ, bảo hộ dương khí

Vào tháng này, phải cam đoan ngủ đủ giấc, tăng cường thông gió trong phòng, còn phải chú ý vệ sinh ăn uống, tránh các bệnh truyền nhiễm qua đồ ăn. Ngày nóng tránh bị cảm nắng là vô cùng quan trọng. Người lao động chân tay, ngoài lúc làm việc thì cần uống nhiều nước.

Trong ăn uống lấy thanh nhạt làm chủ, nhiều rau lá xanh và mướp đắng, hoa quả thì nên dùng dưa hấu. Kỵ thức ăn quá cay nhiều mỡ.

Tháng 8: Thần chí an bình

“Nắng gắt cuối thu” thuộc ấm khô, dễ làm khô da, khô mắt, khô cổ, tiểu vàng, táo bón. Người cao tuổi dễ mắc bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não. Do đó, cần điều dưỡng tinh thần đạt tới nội tâm an bình, thần chí an tĩnh, tâm tình thoải mái, tránh quá đau buồn, để thích ứng mùa thu cần bình hòa.

Sinh hoạt thường ngày cần ứng với “ngủ dậy sớm, giống như loài gà vậy”

Tháng 9: Phòng cái khô của mùa thu

Tháng này cần ăn nhiều sa sâm, xuyên bối, bí đao, dưa leo, củ cải trắng, lê… Có thể dùng hành, gừng, đâu khấu, rau thơm để dự phòng và trị cảm mạo. Kiêng đồ tanh tôm cá biển.

Tháng 10: Kiềm chế cảm xúc

Mùa thu phải bảo dưỡng âm khí trong cơ thể, khi khí hậu trở nên lạnh, chính là lúc cơ thể thu lại dương khí, nên cân phải dưỡng âm tính làm chủ.

Điều chú ý tháng này là kìm chế cảm xúc, tránh những chuyện vui buồn quá nhiều, bảo trì tâm trạng hài lòng, bình an vượt qua mùa thu. Mùa thu ứng với tạng phổi, cho nên lúc này cần đề phòng khí khô tà xâm nhập vào cơ thể mà gây tổn thương phổi.

Tháng này nên ăn nhiều hạt mè, gạo nếp, gạo tẻ, mật ong, thịt gà, thịt bò, cá, táo… để tăng cường thể chất. Ăn ít hành, gừng, tỏi đồ quá cay.

Tháng 11: Ngủ sớm dậy muộn

Điều dưỡng trong tháng 11 cần làm được là tinh thần yên tĩnh, cần phải bải trì tâm thái hài lòng. Và phải nghỉ ngơi dưỡng sức, tăng cường thể chất. Trong sinh hoạt thì cần phải ngủ sớm dậy muộn, đảm bảo ngủ đủ giấc, chú ý giữ ấm phần lưng.

Ăn uống cần tuân theo nguyên tắc “thu đông dưỡng âm” tức là ăn nhiều thịt bò, dê, sữa đậu nành, sữa bò, củ cải trắng… Ăn ít đồ lạnh như hải sản.

Tháng 12: Bồi bổ vừa phải, kết hợp động và tĩnh

Dưỡng sinh nên vừa phải, kết hợp động và tĩnh. Tinh thần cần hướng về phương tiện tích cực, bảo trì sự lạc quan.

Người có thể chất yếu, hay chức năng tiêu hóa kém thì cần bồi bổ chậm thích hợp ăn nhiều rau quả, tránh đồ quá bổ. Người thể chất tốt, không nên ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ, để ngừa sinh nóng bên trong cơ thể mà nảy sinh bệnh tật.

Tháng này nên ăn nhiều thịt dê, thịt bò, rau cần, khoai tây… Kỵ thức ăn sống nguội như hải sản quá lạnh hoặc đồ ăn lạnh.

Tấn Bình (T.H)

Theo tạp chí Sống Khỏe