Ngày 18/3, Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) tuyên bố vaccine "an toàn và hiệu quả", không liên quan đến tình trạng huyết khối tĩnh mạch. Tuy nhiên, hôm 7/4 vừa qua, EMA đã thay đổi quan điểm, công nhận máu đông là "tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine AstraZeneca.
Nguyên nhân đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca
Nghiên cứu từ Đức và Na Uy cho thấy, ở một số người có đặc điểm sinh học hiếm gặp, vaccine AstraZeneca tạo ra kháng thể bất thường gây ra cục máu đông.
Trong đó, nghiên cứu của các nhà khoa học Đức phân tích dữ liệu 11 bệnh nhân, gồm 9 phụ nữ trong độ tuổi từ 22 đến 49. Khoảng 5 đến 16 ngày sau tiêm vaccine, họ có triệu chứng huyết khối tĩnh mạch não (cục máu đông chèn tĩnh mạch não). Một số có cục máu đông trong phổi, bụng hoặc khu vực khác. 6 trong 11 người này đã tử vong, một người chết do xuất huyết não.
Vaccine AstraZeneca đang gây tranh cãi vì liên quan đến hội chứng cục máu đông. |
Tiến sĩ Andreas Greinacher, tác giả nghiên cứu, cho biết một số người có đặc điểm sinh học hiếm gặp khiến hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể bất thường, sai hướng, phản ứng ngược lại với vaccine. Khi tiêm chủng, các kháng thể đó dẫn đến tình trạng giảm tiểu cầu huyết khối, gây ra cả đông máu và chảy máu bất thường. Các nhà khoa học đề nghị đặt tên cho tình trạng này là "giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch do vaccine" (VITT).
Nhóm nghiên cứu đề nghị sử dụng thuốc chống đông máu để điều trị cho các bệnh nhân. Đến nay, phòng thí nghiệm của tiến sĩ Greinacher chỉ xác định được khoảng 40 trường hợp như trên, trong số 1,4 triệu người Đức đã tiêm chủng.
Ông cho rằng những ca tử vong sau tiêm ở người trẻ tuổi là "bi kịch", song cũng lưu ý con số này rất nhỏ. Tiến sĩ Greinacher cảnh báo: "Không tiêm chủng sẽ khiến nhiều người bị bệnh nặng hơn".
Nghiên cứu của các nhà khoa học Na Uy cho kết quả tương tự. Công trình tiến hành trên 5 bệnh nhân, một nam và 4 nữ trong độ tuổi từ 32 đến 54. Tất cả bị đông máu hoặc xuất huyết bất thường từ 7 đến 10 ngày sau tiêm vaccine AstraZeneca. 4 người có cục máu đông trong não, 3 người đã tử vong. Triệu chứng ban đầu của họ là đau đầu dữ dội. Giống với các bệnh nhân Đức, họ đều có lượng kháng thể bất thường kích hoạt tiêu cầu.
Các nhà khoa học Na Uy khuyến nghị sử dụng globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch để điều trị các bệnh nhân. Nhóm nghiên cứu nhận định tình trạng này hiếm gặp, song là "có thể tàn phá sức khỏe người trẻ
Hiện tượng đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca chủ yếu xảy ra ở người trẻ
Tỷ lệ huyết khối sau tiêm vaccine AstraZeneca là 4,6/1 triệu liều tiêm thứ nhất, vaccine Pfizer-BioNTech Covid-19 là 0,2/1 triệu liều tiêm thứ nhất. Huyết khối sau tiêm vaccine AstraZeneca chủ yếu gặp ở nữ, tại Đức có 29/31 bệnh nhân huyết khối là nữ.
Tỷ lệ đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, đặc biệt lứa tuổi 20-29 tuổi. Sau tiêm vaccine AstraZeneca, hiện tượng đông máu dường như ít xảy ra ở người trên 60 tuổi, chỉ khoảng 0,2/1 triệu liều tiêm đầu.
Biến chứng đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca phụ thuộc vào yếu tố di truyền, bệnh nền, lối sống, thuốc đang dùng, yếu tố V Leiden (nguy cơ gây ra cục máu đông).
Theo hướng dẫn triệu chứng lâm sàng, các biến cố trên hiếm gặp và thường xuất hiện từ 4-28 ngày sau tiêm vaccine Covid-19 với biểu hiện đau đầu dai dẳng, dữ dội; các triệu chứng thần kinh khu trú; co giật hoặc mờ hoặc nhìn đôi; khó thở hoặc đau ngực; đau bụng; đau, phù chi dưới. Đặc biệt, bệnh nhân ít khi có biểu hiện chảy máu, xuất huyết da, hoặc xuất huyết nội tạng.
Hiện tượng đông máu sau khi tiêm vaccine AstraZeneca rất hiếm xảy ra, tuyến dưới có thể xử lý
Tại Việt Nam, đến nay đã triển khai tiêm vaccine phòng COVID-19 tại 22 tỉnh, thành phố cho khoảng gần 80.000 nghìn người, tuy nhiên chưa gặp trường hợp nào có biểu hiện phản ứng đông máu. Hiện cả nước đã tiêm được hơn 2,5 triệu liều, ghi nhận 4 trường hợp tử vong sau tiêm vaccine Covid-19, trong đó 3 trường hợp chưa rõ nguyên nhân tử vong nên không thể kết luận là do vaccine.
Các phản ứng phụ gặp sau tiêm hay gặp là: sốt, mệt mỏi, đau nơi tiêm… với tỷ lệ khoảng 33%; một số có biểu hiện phản ứng dị ứng mức độ nhẹ, trung bình. Tỷ lệ này thấp hơn ghi nhận của nhà sản xuất và một số quốc gia khác.
Chỉ có khoảng 1‰ (một phần nghìn) trường hợp có phản ứng quá mẫn sau tiêm vaccine phòng COVID-19. Tất cả đều được xử trí đúng theo quy định, sức khỏe của những người này đều đã ổn định, sau 1-2 ngày theo dõi, điều trị tại cơ sở y tế và đã hồi phục hoàn toàn.
"Tuyến dưới có thể xử lý được đông máu do tiêm vaccine phòng COVID-19 nhờ hệ thống Telehealth" và người dân không nên lo lắng quá mà bỏ qua cơ hội tiêm vaccine. |
PGS.TS Đào Xuân Cơ - Phó Giám đốc BV Bạch Mai, Tổng Thư ký Hội Hồi sức cấp cứu và chống độc Việt Nam khẳng định: "Tuyến dưới có thể xử lý được đông máu do tiêm vaccine phòng COVID-19 nhờ hệ thống Telehealth".
Ông Cơ khuyến cáo người dân sau khi tiêm chủng cần tự theo dõi, nếu có một trong các biểu hiện sau, cần phải đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, điều trị kịp thời tránh biến chứng:
- Đau đầu, Nhìn mờ, nhìn đôi, co giật , tê yếu, liệt
- Đau ngực, Khó thở
- Đau bụng dai dẳng
- Phù 2 chi dưới
Trên thực tế, sau tiêm thì bất kỳ loại vaccine nào cũng đều có thể gặp những phản ứng phụ, gồm phản ứng phụ thông thường, phản ứng sốc phản vệ. Việc tiêm chủng cũng gặp một số trường hợp phản vệ nặng, tuy nhiên hầu hết trường hợp đều được xử trí đúng tại chỗ, người bị phản vệ nhanh chóng phục hồi sức khỏe, trở lại trạng thái bình thường.
Vì thế, người dân không nên vì quá lo lắng mà bỏ qua cơ hội tiêm chủng vaccine phòng COVID-19. Thay vì lo lắng, chúng ta nên hỗ trợ và tối ưu hóa hoạt động của hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể bằng chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng. Các chuyên gia khuyên rằng, trước và sau khi tiêm vaccine Covid-19, người dân nên bổ sung 5 nhóm thực phẩm vào chế độ ăn uống bao gồm: Các loại rau có màu xanh đậm, canh hoặc soup, hành tỏi, nghệ và việt quất.
Thanh Thanh
Theo Người đưa tin
Chủ đề liên quan: