Thuốc bổ là những Thuốc làm tăng cường các chức năng S*nh l* bị yếu trong hai trạng thái hư nhược thường gặp là âm hư và dương hư.
Đây là những Thuốc được sử dụng trong các bệnh mà huyết dịch bị kém (thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết), do viêm nhiễm lâu ngày, hoặc do rối loạn các hoạt động thần kinh thực vật, biểu hiện bằng các triệu chứng lâm sàng mà thầy Thuốc cổ truyền thường mô tả như sau:
- Nếu hư nhược do lao phổi, ho lâu ngày, ho ra máu, gò má đỏ, sốt hâm hấp, ra mồ hôi trộm, y học cổ truyền gọi là phế âm hư.
- Nếu hư nhược do các chứng đau nhức trong xương, sốt hâm hấp, ù tai, đau lưng, di tinh, di niệu, đau gót chân, miệng khô, lưỡi ráo, y học cổ truyền gọi là chứng thận âm hư.
- Thuốc bổ âm là những Thuốc chữa các tình trạng bệnh do phần âm của cơ thể bị suy kém (âm hư), tân dịch bị hao tổn, hư hỏa bốc lên gây ra: miệng khô, đau họng, nước tiểu đỏ ít, táo bón.
- Các bệnh do rối loạn quá trình ức chế thần kinh: cao huyết áp, mất ngủ, suy nhược thần kinh thể ức chế giảm.
- Các triệu chứng của rối loạn hệ thần kinh thực vật trong bệnh lao: sốt hâm hấp, gò má đỏ, ho ra máu, mồ hôi trộm…
- Một số trường hợp cơ địa dị ứng, nhiễm khuẩn trong: viêm bàng quang mạn tính, hen phế quản, viêm phế quản mạn tính…
- Thời kỳ hồi phục trong một số bệnh truyền nhiễm, nhiễm khuẩn có sốt kéo dài gây tình trạng mất nước: da khô, miệng khát, táo bón…
Bài Thuốc bổ âm kinh điển: đó là bài Lục vị gồm: thục địa, hoài sơn, đơn bì, trạch tả, sơn thù, phục linh.
Thục địa
Thuốc bổ dương là những Thuốc chữa trị các tình trạng bệnh do phần dương của cơ thể bị suy kém (dương hư). Nói chung là các phần dương của các tạng phủ tâm, tỳ, thận bị hư tổn.
- Bệnh do hưng phấn thần kinh bị giảm sinh ra mệt mỏi, buồn ngủ, thiếu phấn chấn, huyết áp hạ, gọi là thận dương hư.
- Bệnh do thiếu vận động tiêu hóa làm kém ăn, chậm tiêu, đầy bụng, tiêu chảy mãn tính, trương lực cơ giảm làm sa dạ dày, sa trực tràng, sa Sinh d*c…, goi là tỳ dương hư.
Bài Thuốc bổ dương kinh điển bát vị gồm: thục địa, hoài sơn, đơn bì, trạch tả, sơn thù, phục linh, quế nhục, phụ tử (chế).
Thuốc bổ khí là những Thuốc chữa các chứng bệnh gây ra do khí hư. Nói chung là phần khí của các tạng phế, tỳ bị hư tổn.
- Các bệnh mãn tính: tiêu chảy kéo dài, viêm đại tràng mãn, viêm loét dạy dày - tá tràng, viêm gan mạn, sa dạ dày, sa trực tràng, giãn phế quản, hen suyễn, viêm phế quản mạn, phế khí thũng, rong huyết, rong kinh, sa Sinh d*c, táo bón ở người già…
Thuốc bổ huyết là những Thuốc chữa những chứng bệnh gây ra do huyết hư. Nói chung, bổ huyết là bổ phần vật chất của cơ thể. Nên khi bổ huyết tức là có bổ âm.
Quy tỳ: đảng sâm, hoàng kỳ, đương quy, bạch truật, cam thảo, phục thần, táo nhân, viễn chí, nhãn nhục, mộc hương.
Thuốc bổ dưỡng của y học cổ truyền qua nghiên cứu của khoa học hiện đại càng khẳng định thêm tác dụng. Các bài Thuốc bổ của y học cổ truyền rất đa dạng phong phú, từ một vài bài Thuốc cổ phương kinh điển qua gia giảm cho ra rất nhiều bài Thuốc có tác dụng bồi bổ hoặc trị các bệnh khác.
Chủ đề liên quan:
thuốc bổ