Hôi miệng (Halitosis) hoặc hơi thở có mùi hôi thường gặp ở nhiều người cả nam vànữ. Hôi miệng không nghiêm trọng nhưng ảnh hưởng rất nhiều tới thái độ, hành vi và tâm lý giaotiếp, tác động tới cả công việc của người bệnh.
Mùi hôi là từ các hóa chất bay hơi gốc sulfur như hydrogen sulfide, methylmercaptan, dimethyl sulfide. Các sulfide này do sự phân hủy protein bởi các vi sinh vật ở miệng,trong các trường hợp kể sau:
Khi thức ăn sót lại trong miệng hay giữa các kẽ răng bị vi khuẩn phân hóa, sẽ tạo ra mùihôi.
Nhiễm trùng ở nướu răng, chân răng, quanh cổ răng…
Răng sâu nhiều có chỗ vỡ trơ tủy răng hoặc có lỗ hổng sâu răng thuận tiện cho vi khuẩn trú ẩn,tăng sinh và gây bệnh.
Mảng vôi đóng vào chân răng là môi trường tốt cho vi khuẩn tác dụng vào và đưa đến hôimiệng.
Lưỡi bị viêm và thức ăn bám trên bề mặt lưỡi hoặc các rãnh nứt lưỡi là môi trường tốt cho vikhuẩn phân hủy protein tạo ra mùi hôi.
Miệng khô khi nước bọt giảm nhiều. Nước bọt có nhiệm vụ giữ má, lưỡi, môi, lợi ẩm ướt, trongnước bọt có men giúp tiêu hóa thức ăn, giảm các thay đổi pH trong miệng. Khi tính axit miệng caothì vi khuẩn tăng sinh nhiều hơn.
Có nhiều nguyên nhân gây khô miệng: tuyến nước bọt kém hoạt động, liệt dây thần kinh mặt (dây thầnkinh số 7), thở bằng miệng do nghẹt mũi hay do thói quen, ở người cao tuổi, mãn kinh hoặc trong cácbệnh tổng quát như tiểu đường, bệnh thần kinh, sau xạ trị ung thư vùng đầu mặt cổ…
Một số Thu*c như hạ huyết áp, Thu*c an thần, Thu*c chống dị ứng, trị kinh phong, trầm cảm, tâmthần phân liệt, amphetamine, Thu*c lợi tiểu... cũng làm giảm nước bọt trong miệng.
Hút Thu*c lá nhất là các loại Thu*c hút mạnh như xì gà, ống điếu, ống píp cũng giảm nước bọt đưatới mùi hôi từ miệng.
Những bệnh lý mũi xoang như viêm mũi xoang cấp mạn, viêm xoang do răng, đặc biệtviêm xoang do răng gây hơi thở hôi rất nhiều, thậm chí gây khó chịu cho người xung quanh khi đếngần.
Viêm tuyến bã vùng tiền đình mũi. Bệnh lý này thường gây cảm giác hôi khi bệnhnhân hỉnh mũi hay nhướng mũi làm các tuyến bả ở cửa mũi hoặc ở cánh mũi hở ra làm có mũi hôi. Hiếmkhi người xung quanh ngửi thấy mùi hôi này.
Bệnh từ phổi, thực quản - dạ dày, gan mật, đường ruột như viêm nhiễm, trào ngượcdịch vị, ung thư cũng gây hơi thở hôi.
Một số thực phẩm có chất dầu gây hơi thở có mùi như tỏi, hành, các loại rau cómùi, bia rượu, thức uống có gas. Các thực phẩm này sau khi được hấp thu, sau đó chất tinh dầudễ bay hơi theo hơi thở bay ra mũi miệng, thậm chí ra mồ hôi trên cơ thể.
Nghĩ mình bị hôi miệng dẫn đến thay đổi hành vi, thái độ khi giao tiếp (chemiệng, quay mặt đi, nhai kẹo liên tục, xịt Thu*c vào miệng…) làm cho nhiều người chú ý đến độngthái kỳ lạ của mình, mặc dù thật sự họ không bị hôi miệng hay không có mùi hôi trên cơthể.
Ví dụ như hội chứng hôi mùi cá ươn (Fish odor syndrome) toát ra từ miệng vàda. Nhịn đói hay thiếu ăn lâu ngày cũng gây hôi miệng do mùi ketone vì mất cân bằng chuyển hóa cácchất như béo và chất đạm. Thay đổi kích thích tố trong khi rụng trứng và có kinh nguyệt cũng chohơi thở hôi ở một số phụ nữ.
Ảnh minh họa: prestonwooddental |
Khách quan: Bệnh nhân ngồi đối diện gần với người giám định, bịt mũi thở bằngmiệng trong vài phút. Nếu có mùi hôi thì nguồn gốc là từ miệng. Sau đó người bệnh mím miệng thở rabằng mũi. Nếu mùi hôi từ cả miệng và mũi thì có thể là do một bệnh tổng quát nào đó.
Chủ quan: Tự người bệnh cảm nhận bằng cách úp bàn tay vào miệng thở ra rồi ngửi mùi.
Người bệnh hoặc người giám định ngửi mùi trên chỉ nha khoa (dây dental floss)sau khi cà răng.
Ở một số cơ sở răng hàm mặt và phòng khám nha khoa hiện đại có thể đo nồng độ hôi trong miệngbằng Halimeter, Halitest cũng được áp dụng.
Lấy cho sạch hết thức ăn sót trong miệng, kẽ răng.
Chỉ nha khoa (Dental Floss) để cà khe răng cho sạch thức ăn kẹt ở đó.
Điều trị sâu răng, viêm nướu, các bệnh lý trong miệng.
Giữ miệng ẩm bằng cách uống nước.
Nếu lưỡi đóng bựa thì cạo lưỡi nhưng tránh gây cho lưỡi bị thương tích.
Đi khám nha sĩ đều đặn mỗi 6 tháng để cạo vôi răng và khám các bệnh răngmiệng.
2. Điều trị các bệnh tai mũi họng như viêm mũi xoang, viêm họng hạt, cắt amidan…
3. Điều trị các bệnh đường tiêu hóa như đau dạ dày, viêm gan mật, viêm đại tràngvà các bệnh lý khác của đường tiêu hóa…
4. Tránh các thực phẩm có thể gây mùi hôi ở miệng. Ăn nhiều trái cây và rau;giới hạn thịt và chất béo, tránh các loại pho mát có mùi nặng. Tránh uống quá nhiều rượu, Thu*clá…
Các sản phẩm làm thơm miệng có chứa dầu peppermint hoặc wintergreen chỉ có tác dụng bớt hôi miệngtrong thời gian ngắn sau khi dùng, chứ không trị dứt được.
Nước súc miệng nên dùng vào buổi tối là thời gian mà vi khuẩn hoạt động mạnh.Thu*c súc miệng có hóa chất chlohexidine gluconate hoặc hóa chất cetylpyridinium chloride,benzethonium chloride, sodium bicarbonade, zinc chloride đều rất tốt.
Hôi miệng là một bệnh lý có nhiều nguyên nhân thực thể. Tuy nhiên, có nhữngtrường hợp là sự cảm nhận chủ quan và khuếch đại của bệnh nhân gây ra sự cô độc, cách ly với ngườixung quanh do ngại giao tiếp. Bạn cần đến khám ở những cơ sở y tế và các chuyên gia y tế nhiều kinhnghiệm để xác định bệnh trạng.