| HEV gây ra viêm gan E. |
Viêm gan E là tình trạng viêm gan do vi-rút viêm gan E (HEV) gây ra. Vi-rút này có ít nhất 4 loại khác nhau: kiểu gen 1, 2, 3 và 4. Kiểu gen 1 và 2 chỉ được tìm thấy ở người. Kiểu gen 3 và 4 lưu hành ở một số động vật bao gồm lợn, lợn rừng và hươu mà không gây bệnh và đôi khi lây nhiễm sang người.
Vi-rút được thải ra trong phân của người bị nhiễm bệnh và xâm nhập vào cơ thể con người qua ruột. Nó được truyền chủ yếu qua nước uống bị ô nhiễm. Nhiễm trùng thường tự giới hạn và khỏi trong vòng 2–6 tuần. Đôi khi một căn bệnh nghiêm trọng được gọi là viêm gan tối cấp (suy gan cấp tính) phát triển, có thể gây tử vong.
| Vi-rút viêm gan E lây dễ dàng trong gia đình. |
Vi-rút viêm gan E thường lây lan qua thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm phân của người hoặc động vật bị nhiễm bệnh.
Bệnh thường không dễ dàng lây lan trong gia đình, trừ khi tất cả các thành viên trong gia đình đã uống cùng một loại nước uống bị nhiễm bệnh hoặc thực phẩm bị ô nhiễm.
Tuy nhiên, những người nhiễm vi-rút nên tránh chuẩn bị thức ăn cho người khác trong hai tuần sau khi các triệu chứng bắt đầu. Nếu có thể, họ cũng nên hạn chế tiếp xúc với bất kỳ ai đang mang thai, bị ức chế miễn dịch hoặc mắc bệnh gan.
Căn bệnh này cũng có thể được gây ra bởi 'zoonosis', hiện tượng vi-rút có thể được tìm thấy ở động vật như lợn, lợn rừng, hươu, thỏ và chuột, nhưng nó không gây bệnh cho động vật mà lại truyền từ động vật sang người. Hiện tượng này có thể xảy ra là do ăn thịt sống hoặc nấu chưa chín.
Không có bằng chứng về việc vi-rút viêm gan E lây truyền qua dùng chung kim tiêm, chất dịch cơ thể hoặc qua quan hệ tình dục. Tuy nhiên, có nguy cơ lây truyền nếu có tiếp xúc miệng với vùng hậu môn.
Cũng đã có một số trường hợp được báo cáo là viêm gan E lây truyền qua truyền máu và cấy ghép nội tạng.
Thời gian ủ bệnh sau khi tiếp xúc với HEV dao động từ 2 đến 10 tuần, trung bình là 5 đến 6 tuần. Những người bị nhiễm bài tiết vi rút bắt đầu từ vài ngày trước đến 3-4 tuần sau khi phát bệnh.
Ở những khu vực có dịch bệnh lưu hành cao, nhiễm trùng có triệu chứng phổ biến nhất ở thanh niên từ 15–40 tuổi. Ở những khu vực này, mặc dù nhiễm trùng xảy ra ở trẻ em nhưng bệnh này thường không được chẩn đoán vì chúng thường không có triệu chứng hoặc chỉ bị bệnh nhẹ mà không bị vàng da.
Các dấu hiệu và triệu chứng điển hình của bệnh viêm gan bao gồm:
- giai đoạn đầu sốt nhẹ, chán ăn, buồn nôn và nôn kéo dài vài ngày;
- đau bụng, ngứa, phát ban da hoặc đau khớp;
- vàng da (da có màu vàng), nước tiểu sẫm màu và phân nhạt màu; và gan hơi to, mềm.
Những triệu chứng này thường không thể phân biệt được với những triệu chứng gặp phải trong các bệnh gan khác và thường kéo dài 1–6 tuần.
Trong một số ít trường hợp, viêm gan E cấp tính có thể nghiêm trọng và dẫn đến viêm gan tối cấp (suy gan cấp tính). Những bệnh nhân này có nguy cơ tử vong. Phụ nữ mang thai bị viêm gan E, đặc biệt là những người trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba, có nguy cơ cao bị suy gan cấp tính, sảy thai và tử vong. Có tới 20–25% phụ nữ mang thai có thể tử vong nếu bị viêm gan E trong tam cá nguyệt thứ ba.
Các trường hợp nhiễm viêm gan E mãn tính đã được báo cáo ở những người bị ức chế miễn dịch, đặc biệt là những người được ghép tạng đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, bị nhiễm HEV kiểu gen 3 hoặc 4. Những điều này vẫn chưa phổ biến.
Để giảm nguy cơ bị nhiễm viêm gan E, bạn nên đảm bảo nấu chín kỹ tất cả các loại thịt, đặc biệt là thịt lợn, trước khi ăn. Bạn cũng nên rửa tay sau khi chạm vào thịt hoặc sản phẩm thịt chưa nấu chín.
Nếu bạn bị bệnh gan khác, đang mang thai hoặc bị suy giảm hệ thống miễn dịch, bạn nên đặc biệt cẩn thận với thịt sống, động vật có vỏ và các sản phẩm từ thịt lợn.
Hiện tại không có vắc-xin phòng bệnh viêm gan E. Bạn nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa khi đi du lịch đến các quốc gia nơi vi-rút này phổ biến. Luôn rửa tay đúng cách sau khi đi vệ sinh và trước khi chuẩn bị hoặc ăn thức ăn. Sử dụng gel rửa tay có cồn hoặc 'khăn lau trẻ em' để lau tay nếu không có xà phòng và nước.
Khi đi du lịch đến một khu vực phổ biến bệnh viêm gan E, bạn nên tránh
- uống nước máy (uống nước đóng chai nếu có thể)
- sử dụng đá viên trong đồ uống
- làm sạch răng bằng nước máy
- uống sữa chưa tiệt trùng
- ăn thịt và động vật có vỏ chưa nấu chín
- ăn trái cây chưa gọt vỏ và rau chưa nấu chín, bao gồm cả salad.
| Hiện chưa có vắc-xin phòng viêm gan E, nhưng chúng ta có thể thực hiện một số biện pháp để phòng ngừa. |
Rượu được xử lý bởi gan của bạn và do đó, nó có thể gây nguy hiểm cho bất kỳ ai có vấn đề về gan. Nếu bạn bị viêm gan E, điều quan trọng là bạn phải ngừng uống rượu trong thời gian bị nhiễm bệnh (trong suốt thời gian) vì nó có thể làm cho các triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn.
Rượu có thể làm tăng tốc độ tổn thương gan ở những người bị viêm gan B và C, đồng thời có thể hạn chế hiệu quả của việc điều trị bằng thuốc kháng vi-rút. Do đó, nên tránh uống rượu trong những trường hợp này.
Hút thuốc rất nguy hiểm cho sức khỏe của mọi người. Hút thuốc có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của tổn thương gan. Những người mắc bệnh gan dễ bị nhiễm trùng hơn và sức khỏe nói chung kém, vì vậy không nên hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc thụ động. Nếu bạn hút thuốc, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về những trợ giúp có sẵn để cắt giảm và từ bỏ.
Thừa cân hoặc béo phì có thể ảnh hưởng đến sự tiến triển hoặc điều trị tình trạng gan của bạn. Nếu bạn bị bệnh gan, có thể có một số cân nhắc đặc biệt bạn cần thực hiện trong chế độ ăn uống của mình để duy trì dinh dưỡng tốt và giúp kiểm soát tình trạng của bạn.
Đối với hầu hết những người bị viêm gan E, không có chế độ ăn uống đặc biệt nào, tuy nhiên, ăn một chế độ ăn uống tốt, cân bằng là một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm để giữ cho mình khỏe mạnh. Các bữa ăn ít calo thường xuyên có chứa protein (như thịt, cá hoặc đậu), tinh bột (như bánh mì, khoai tây hoặc gạo) và vitamin (trong trái cây và rau quả) là phương pháp tốt nhất.
Nếu bạn bị viêm gan E và đang có các triệu chứng, bạn nên cố gắng tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ thường xuyên hoặc bơi lội nhẹ nhàng. Bạn nên tránh tập thể dục gắng sức cho đến khi hết các triệu chứng.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh là rất quan trọng đối với sức khỏe của gan. Khi bạn không còn các triệu chứng của bệnh viêm gan E, việc tiếp tục tập thể dục thường xuyên sẽ giúp bạn duy trì cân nặng khỏe mạnh. Bộ Y tế khuyến nghị người lớn nên tập thể dục nhẹ nhàng ít nhất nửa giờ mỗi ngày, giúp bạn ấm áp và hơi thở không ra hơi. Bạn có thể làm tất cả điều này cùng một lúc hoặc, nếu bạn thấy dễ dàng hơn, trong các đợt ngắn hơn 10 phút. Nếu bạn thừa cân, thời lượng tập thể dục bạn có thể cần tăng từ 30 phút lên 45-90 phút mỗi ngày để giúp bạn giảm cân.
Tìm một bài tập mà bạn thích sẽ giúp ích; thử đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc khiêu vũ. Hãy chắc chắn rằng bạn bắt đầu với tốc độ hợp lý với mục đích tăng dần số lượng và cường độ tập thể dục mà bạn thực hiện.
Thanh Thanh
Theo Người đưa tin
Chủ đề liên quan: