Mãn kinh và tăng cân thường song hành với nhau, do tác động tổng hợp của nhiều yếu tố, như sự suy giảm nội tiết tố estrogen, quá trình chuyển hóa chậm lại, và các yếu tố thuộc về lối sống, như chế độ dinh dưỡng nghèo nàn và thiếu luyện tập. Tuy nhiên, việc duy trì một hình thể chuẩn và một sức khỏe tốt trong giai đoạn này, không hề khó như bạn nghĩ.
Chỉ cần thực hiện một số thay đổi nhỏ thôi, và cố gắng duy trì chúng trong giai đoạn tiếp theo, cũng đủ để giúp bạn đạt được mục tiêu trên. Dưới đây là 10 sai lầm trong ăn uống, trong giai đoạn mãn kinh, mà bạn thường hay mắc phải nhất. Hãy đọc để biết cách phòng tránh và điều chỉnh cho hợp lý nhé.
1. Tránh ăn tất cả các loại đường.Sự dao động về nồng độ hormone trong cơ thể, có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì độ ổn định của đường huyết, do vậy giảm lượng đường tiêu thụ, và yếu tố quan trọng giúp giảm cân và duy trì mức cân nặng hợp lý. Tuy nhiên, theo tiến sỹ Barone Gibbs thuộc đại học Pittburgh, việc tránh ăn tất cả các loại đồ ngọt lại hoàn toàn không phải là tốt.Mặc dù những phụ nữ trong nghiên cứu của bà, những người đã giảm tiêu thụ đường có thể giảm nhiều cân nhất, và đã duy trì được mức cân nặng đó trong vòng 4 năm, sau khi bắt đầu nghiên cứu, nhưng bà cũng nói rằng, những phụ nữ này đã không loại bỏ đường hoàn toàn khỏi chế độ ăn của họ, vì quả thật đây là thói quen rất khó từ bỏ. Đường tinh luyện sử dụng trong bánh quy và bánh ngọt, là loại đường bạn nên hạn chế tiêu thụ nhất. Thay vào đó, hãy cung cấp cho cơ thể những loại đường tự nhiên trong trái cây.
2. Chỉ ăn toàn những thực phẩm không béo.Những thực phẩm không béo hoặc giảm béo, không hoàn toàn là lựa chọn phù hợp, cho những phụ nữ đang ở độ tuổi mãn kinh, bởi một số lý do.Bạn nên hạn chế những thực phẩm chế biến sẵn, và tập trung vào những thực phẩm có chứa chất béo, nguồn gốc thực vật giàu vitamin E, chất chống oxy hóa và omega-3, như là các loại quả hạch, cá và quả bơ.Những chất béo lành mạnh này, thậm chí còn có khả năng phòng ngừa ung thư đại tràng. Một số nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ mắc bệnh ung thư đại tràng tăng cao, trong nhóm phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh, mà không sử dụng liệu pháp thay thế hormone.
3. Duy trì những thói quen, chỉ phù hợp cho những người ở độ tuổi 30.Nếu bạn đang cố gắng để giảm cân trong
thời kỳ mãn kinh, bạn có thể cảm thấy nản lòng, khi những mục tiêu bạn đặt ra không thực sự phát huy hiệu quả, như hồi bạn còn trẻ. Tất cả những điều này đều có lý do của nó. Trong và sau mãn kinh, sự thay đổi về quá trình chuyển hóa, có thể dẫn đến tăng cân, nhất là ở những phụ nữ có xu hướng ít hoạt động khi còn trẻ. Ngoài ra, khi bước vào giai đoạn mãn kinh, bạn thường cần ít năng lượng hơn thời kỳ 30 đến 40 tuổi.Có hai cách để giúp cắt giảm năng lượng nạp vào hàng ngày. Hãy trao đổi với bác sỹ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, để xác định được chính xác nhu cầu năng lượng hàng ngày của bạn, đồng thời tích cực hoạt động hơn nữa, ví dụ như tập các bài tập để làm tăng khối cơ, phụ nữ thường bị mất khá nhiều cơ sau
thời kỳ mãn kinh, cùng với các biện pháp làm tăng sức mạnh và mật độ xương. Bài tập fitness lý tưởng bao gồm, đi bộ 10000 bước mỗi ngày, sử dụng máy đếm bước đi, hoặc tập luyện tăng cường sức đề kháng với tạ.
4. Quá lạm dụng canxi.Nếu bạn đã chuẩn bị cho bản thân một chế độ ăn uống cân bằng hợp lý rồi, nhưng vẫn nạp vào cơ thể tới hơn 1000 mg canxi mỗi ngày, do lo ngại về sự suy giảm mật độ xương sau mãn kinh, bạn có thể đang quá lạm dụng loại thực phẩm chức năng này rồi đó.Cung cấp thừa canxi cho cơ thể làm tăng rất nhiều nguy cơ cho sức khỏe, bao gồm sỏi thận, táo bón và các bệnh tim mạch. Những phụ nữ thông minh, thường bảo vệ bộ xương bằng cách lựa chọn những thực phẩm giàu canxi, như các loại rau lá xanh đậm và các sản phẩm từ sữa, kể cả sữa hạnh nhân hay sữa dừa bổ sung canxi. Ngoài ra, như đã đề cập ở trên, bạn nên duy trì các bài luyện tập sức đề kháng, để tăng cường sức mạnh của xương.
5. Uống quá nhiều rượu vang.Liệu bạn có biết một cốc rượu chứa khoảng bao nhiêu rượu? Nhiều người không biết rằng, thể tích của một khẩu phần rượu là gần 120 mini lít, khoảng 4 oz. Điều đó có nghĩa là, nhiều người trong chúng ta, đã vô tình tiêu thụ nhiều hơn lượng khuyến cáo của Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ, là 1 cốc đồ uống có cồn mỗi ngày, để giảm nguy cơ đột quỵ và ung thư vú. Theo Kennedy, tiêu thụ rượu vang đỏ ở mức độ vừa phải, không hoàn toàn có hại cho bạn, tuy nhiên, đây không phải là loại đồ uống lành mạnh như nhiều phụ nữ vẫn nghĩ. Tương tự như vậy, thể tích 1 khẩu phần của bia là 355 mini lít, 12 oz, và rượu mạnh là 44 mini lít, 1.5 oz.
6. Coi đậu nành như một thực phẩm thần kỳ.Nhiều người nghĩ rằng, đậu nành là một loại thực phẩm vô cùng kỳ diệu cho những phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh. Đậu nành là một loại thực vật cực giàu protein và chất xơ, và có chứa những hợp chất có cấu trúc tương tự như hormone estrogen trong cơ thể. Những thực phẩm chế biến từ đậu nành như đậu phụ, miso hay sữa đậu nành, dường như mang lại những hiệu quả rất tốt cho sức khỏe.Tuy nhiên, nhìn trên nhãn thực phẩm thấy những dòng chữ, như “đậu nành” hay ”protein đậu nành” không đồng nghĩa với việc, thực phẩm đó thực sự tốt. Những loại bột protein, cũng như những sản phẩm từ đậu nành, đã được chế biến có thành phần cô đặc hơn là đậu nành tự nhiên, và chúng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, của những phụ nữ đang gặp phải các vấn đề về tuyến giáp, hay có tiền sử mắc ung thư vú.
7. Không có kế hoạch ăn uống khoa học trong một ngày.Trong nghiên cứu của Gibb, những phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh, mà theo dõi chặt chẽ lượng thực phẩm họ tiêu thụ hàng ngày, bằng cách viết vào sổ hoặc theo thói quen, sẽ giảm được nhiều cân hơn là những phụ nữ không theo dõi hàng ngày. Mục đích chính của việc theo dõi khẩu phần ăn hàng ngày, là lên một kế hoạch về những thực phẩm bạn sẽ ăn trong ngày, để không còn có cảm giác đói, và cung cấp vừa đủ năng lượng cho cơ thể. Dành một chút thời gian để lên danh sách những thực phẩm trong một ngày, sẽ giúp bạn ăn uống khoa học hơn và kiểm soát cân nặng hiệu quả hơn.
8. Ăn theo hứng thú.Giai đoạn chuyển tiếp sang mãn kinh, thường gây khá nhiều xáo trộn về tâm lý, nhiều phụ nữ tự mình tìm đến niềm đam mê về ăn uống, để tự trấn an bản thân. Chính thói quen này, có thể tiếp tục duy trì vào giai đoạn hậu mãn kinh, dẫn đến tăng cân, giảm mức năng lượng nạp vào, và gây bất ổn nhiều hơn về cảm xúc. Việc đầu tiên phải làm là hãy tự biết cách kiềm chế bản thân mình, hầu như mọi người đều ăn một cái gì đó mỗi khi cảm thấy căng thẳng. Tiếp theo, tìm kiếm những biện pháp khác cũng có thể giúp cơ thể được thư giãn. Tập thể dục, trò chuyện với bạn bè, tham gia hoạt động tình nguyện trong cộng đồng, ngồi thiền hay tập yoga, và làm việc với một chuyên gia trị liệu, là những cách có thể giúp nâng cao sức khỏe tinh thần cho bạn.
9. Ăn quá thường xuyên, hay ăn không đủ bữa.Nhiều người thường mắc sai lầm trong việc thiết lập những nguyên tắc ăn uống, về việc liệu phụ nữ
thời kỳ mãn kinh nên ăn bao nhiêu bữa một ngày là hợp lý. Chuyên gia dinh dưỡng Kennedy khuyên, một số người nên ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, trong khi những người khác, nên trung thành với chế độ ăn cân bằng 3 bữa mỗi ngày. Nguyên tắc quan trọng nhất bạn cần tuân theo đó là, bạn nên duy trì chế độ ăn mỗi ngày tương tự như nhau, để cơ thể hình thành thói quen, và biết được lúc nào cảm thấy đói và cảm thấy đủ no sau khi ăn.
10. Quên uống nước.Liệu bạn đã nạp đủ khoảng 2 lít nước một ngày hay chưa? Nếu vẫn chưa, bạn có thể cảm thấy rằng, nhu cầu cung cấp đường và muối của bạn cao hơn hẳn bình thường. Kennedy nói, hầu hết phụ nữ không nhận ra rằng, quá trình chuyển hóa và cung cấp nước cho cơ thể, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Do vậy, những phụ nữ không uống đủ nước, thường có cảm giác thèm ăn vặt thay vì muốn uống, và điều này thường gây tổn hại khá nhiều, đến mức năng lượng cũng như khả năng kiểm soát cân nặng.
Thạc sĩ, bác sĩ: Trần Thu Nguyệt, Viện Y học Ứng dụng Việt Nam.