Viêm gan (vàng da) còn gọi hoàng đản cấp thuộc chứng hoàng đản hiếp thống. Nguyên nhân theo YHCT do khí uất nhiệt nung nấu,
không có mồ hôi, tiểu tiện không lợi; uất tà không bài tiết ra đường nào được khiến cho toàn thân biến ra sắc vàng, trông vẻ bóng nhoáng, gọi là dương hoàng đản.Biểu hiện: da toàn thân vàng, sắc vàng sáng, đau mạng sườn phải, lợm giọng buồn nôn, ăn kém, đầy bụng, mệt mỏi, nước tiểu vàng sẫm, tiểu tiện ít, hơi sợ lạnh, miệng đắng, rêu lưỡi dày dính; mạch nhu sác.Sau đây là một số
bài Thuốc trị bệnh:Nếu toàn thân sắc vàng, trông có vẻ bóng nhoáng, không có mồ hôi, đi tiểu ít và đỏ, phiền khát, mình nóng. Dùng bài Ma hoàng liên kiều xích tiểu đậu thang: ma hoàng 6g, liên kiều 12g, cam thảo 6g, sinh khương 6g, xích tiểu đậu 40g, bạch quả 15g, hạnh nhân 15g, đại táo 8 quả. Các vị đun với 750ml nước, cạn còn 300ml, chia 3 lần uống trong ngày.Sau khi có mồ hôi, bệnh thể đã bớt nhưng vẫn còn sốt, toàn thân phát vàng, miệng khát, cho uống tiếp bài Chi tử bá bì thang: chi tử 16g, hoàng bá 8g, cam thảo 4g. Các vị đun với 500ml nước, cạn còn 200ml, bỏ bã, chia uống làm 2 lần.Hoặc bài: Nhân trần cao thang hợp tứ linh gia giảm: nhân trần 16g, chi tử sao 8g, phục linh 8g, trư linh 8g, xa tiền tử 15g, trạch tả 8g. Nếu sốt nhiều, miệng khô, rêu lưỡi vàng, mạch sác, thêm hoàng bá 8g, liên kiều 8g, hoạt thạch 16g, lô căn 16g. Nếu thấp nhiều: người mệt mỏi, bụng đầy trướng, rêu lưỡi trắng dính, mạch nhu, thêm thương truật 8g, hậu phác 8g, bán hạ chế 8g.Nếu ăn vào chóng đói và trong tâm phiền nhiệt, đại tiện bí kết, bụng hơi đầy…, uống bài Nhân trần cao thang: nhân trần 18g, chi tử 9g, đại hoàng 6g. Các vị sắc với 750 - 1.000ml nước, đun trước với nhân trần cạn còn khoảng 650ml, cho 2 vị kia vào, đun cạn còn 300ml, bỏ bã, chia uống làm 3 lần. Sau khi uống, tiểu tiện sẽ đỏ như nước bồ kết, qua 1 đêm, bụng sẽ nhẹ hơn.Nếu bụng đầy, tiểu tiện không lợi và đỏ, mồ hôi tự toát ra - đó là biểu hòa mà lý thực. Dùng bài Đại hoàng tiêu thạch thang: đại hoàng, tiêu thạch, hoàng bá, chi tử mỗi vị 12g. Đun dược liệu với 600ml, cạn còn 200ml, bỏ bã, cho tiêu thạch vào, đun sủi cho tan, uống 1 lần.Hoặc dùng bài: kim tiền thảo 30 - 40g (60 - 80g cây tươi), thịt lợn 200g. Kim tiền thảo giã nát, hòa thêm nước, vắt lấy nước, bỏ bã (hoặc sắc lấy nước), đun với thịt lợn đến chín, ăn vài lần.
Lương y Thảo Nguyên