Viêm bàng quang cấp gặp ở mọi lứa tuổi nhưng người có tuổi thường gặp nhiều hơn, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến viêm bàng quang mạn tính và để lại nhiều hậu quả xấu.
Bàng quang là cơ quan thuộc hệ thống đường tiết niệu, nhiệm vụ của bàng quang là chứa đựng nước tiểu từ thận bài xuất ra. Cấu tạo chính của bàng quang là thành bàng quang gồm các lớp cơ trơn và lớp niêm mạc cùng với mạch máu đến nuôi bàng quang. Cơ trơn thành bàng quang được chỉ huy bởi thần kinh thực vật được chi phối bởi não bộ. Vì vậy, sự co bóp của bàng quang rất nhịp nhàng. Bàng quang có độ giãn rất tốt, một người bình thường, bàng quang có thể chứa được khoảng 300ml nước tiểu hoặc nhiều hơn. Khi nước tiểu đầy sẽ có phản xạ buồn tiểu và khi đi tiểu, thành bàng quang co bóp để tống nước tiểu ra ngoài, sau đó bàng quang co lại và tiếp tục chứa đựng nước tiểu từ thận xuống.
Nguyên nhân
viêm bàng quang cấp gặp ở cả nam và nữ giới. Nguyên nhân gây viêm bàng quang chủ yếu là do vi sinh vật, trong đó vi khuẩn đóng vai trò đáng kể, nhất là họ vi khuẩn đường ruột, đứng hàng đầu là E.coli, sau đó là Proteus, Enterobacter, Citrobacter. Tiếp dến là vi khuẩn họ cầu khuẩn, chủ yếu là tụ cầu da (S. epidermidis) hoặc tụ cầu hoại sinh (S. saprophyticus). Đáng lo ngại nhất là viêm bàng quang do vi khuẩn mủ xanh (P. aeruginosa), bởi vì vi khuẩn này có sức đề kháng rất tốt, đồng thời chúng có khả năng kháng lại nhiều loại kháng sinh (đa đề kháng kháng sinh). Ngoài ra,
viêm bàng quang cấp có thể do vi khuẩn gây viêm niệu đạo cấp hoặc mạn tính đi ngược lên như Chlammydia, Mycolasma.Bên cạnh đó,
viêm bàng quang cấp có thể do một số yếu tố thuận lợi như bàng quang ứ nước do sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo, sỏi thận hoặc do sự chèn ép gây ứ đọng nước tiểu (u xơ tiền liệt tuyến ở nam giới, nhất là nam giới là người cao tuổi). Ở phụ nữ
viêm bàng quang cấp có thể do cấu tạo niệu đạo ngắn, lại ở sát gần hậu môn, nếu vệ sinh không đúng cách, rất dễ vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo, đi ngược lên bàng quang gây viêm cấp tính. Ngoài ra, một số thống kê cho thấy ở nữ giới đang ở tuổi sinh hoạt T*nh d*c mạnh (sau khi cưới chồng hoặc quan hệ T*nh d*c nhiều lần do lạm dụng T*nh d*c) rất dễ bị
viêm bàng quang cấp.
Triệu chứng
Viêm bàng quang có những triệu chứng khác nhau nhưng thường gặp nhất là đi tiểu có cảm giác bỏng rát, đau nhức vùng dưới rốn trên xương mu nơi đối diện với bàng quang và thường bị tiểu rắt, buốt, thậm chí đau lan sang niệu đạo, âm hộ (nữ giới) nhưng sau khi đi tiểu xong, sẽ giảm đau hoặc hết đau rát. Luôn cảm thấy buồn đi tiểu và tiểu nhiều lần trong ngày, đặc biệt hay đi tiểu đêm, thậm chí tiểu không tự chủ hoặc són tiểu. Nước tiểu màu rất đục (có mủ), có mùi hôi, khắm, thậm chí đi tiểu ra máu (màu nước tiểu đỏ).Chủ yếu là do vi sinh vật, trong đó vi khuẩn đóng vai trò đáng kể, nhất là họ vi khuẩn đường ruột, đứng hàng đầu là E.coliĐể chẩn đoán
viêm bàng quang cấp cần hỏi kỹ tiền sử của người bệnh, kết hợp với các triệu chứng lâm sàng. Bên cạnh đó cần chụp X-quang hệ tiết niệu, siêu âm hệ tiết niệu, tiền liệt tuyến (nam giới). Nếu điều kiện cho phép nên nuôi cấy nước tiểu để xác định vi khuẩn và độ nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh (áp dụng kỹ thuật kháng sinh đồ) nhắm giúp điều trị có hiệu quả hơn.
Tác hại như thế nào?
Trước tiên,
viêm bàng quang cấp làm cho người bệnh lo lắng, buồn phiền, thậm chí gây hoang mang ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nói chung và ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày, nhất là các đôi nam nữ mới lập gia đình hoặc người cao tuổi, đặc biệt là khi đau, rát và tiểu ra máu. Nếu không phát hiện hoặc ngại không đi khám bệnh,
viêm bàng quang cấp sẽ chuyển sang viêm bàng quang mạn tính, các triệu chứng sẽ xuất hiện liên tục dai dẳng gây rất nhiều phiền toái cho người bệnh. Đặc biệt của
viêm bàng quang cấp không chữa trị dứt điểm có thể gây viêm ngược dòng lên thận gây viêm thận (viêm bể thận) và hậu quả xấu nhất là gây suy thận.
viêm bàng quang cấp có thể gây nhiễm trùng huyết là một căn bệnh rất nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nếu không phát hiện hoặc phát hiện muộn.
Nguyên tắc điều trị
Khi nghi ngờ bị viêm bàng quang cần đi khám bệnh ngay để được xác định cả về bệnh, cả về căn nguyên gây bệnh giúp điều trị chóng khỏi tránh để xảy ra biến chứng. Người bệnh không tự chẩn đoán bệnh và không tự mua Thu*c điều trị vì các loại vi khuẩn gây
viêm bàng quang cấp đã và đang đề kháng nhiều kháng sinh, nếu làm như vậy, bệnh không những không khỏi mà có thể nặng thêm, phức tạp thêm do gây cho vi khuẩn kháng Thu*c. Khi đã có chỉ định điều trị của bác sĩ cần tuân theo một cách nghiêm túc, tránh điều trị dở dang, tránh tự động thay Thu*c và tránh tự động điều chỉnh liều lượng Thu*c.
Lời khuyên của thầy Thu*cCần vệ sinh V*ng k*n sạch sẽ hàng ngày, ăn uống và sinh hoạt điều độ. Ở lứa tuổi sinh hoạt T*nh d*c cần vệ sinh sạch sẽ bộ phận Sinh d*c ngoài trước, sau khi quan hệ và nên quan hệ điều độ. Khi mắc các bệnh sỏi đường tiết niệu, bệnh u xơ tiền liệt tuyến (nam giới) cần tích cực điều trị theo đơn của bác sĩ khám bệnh và nghe theo tư vấn của bác sĩ. Hàng ngày không nên nhịn tiểu và không nên ngồi một chỗ quá lâu.
PGS.TS. BÙI KHẮC HẬU