Cá bống đầm An Khê giờ đây đã trở thành đặc sản, khi mà sự khai thác ngày càng trở nên khó khăn. Bây giờ cá bống có giá thành khá cao, lên đến hàng trăm ngàn mỗi cân, thế nhưng gần như sẽ bị mua hết ngay nếu mẻ cá tươi ngon.
Cá bống dù rất ngon, song việc bắt cũng không đơn giản. Trước kia, khi cá còn nhiều, người dân quanh vùng thường bắt cá bống bằng cách đào hang đặt bẫy, lừa cá vào trú rồi bắt. Hang nằm dưới đáy đầm, có chỗ sâu đến vài mét nước; hang có dạng hình ống, có cửa thông 2 đầu. Khi trời nắng nóng, lũ bống kéo vào trú nắng, những “thợ săn cá bống” dọ dẫm lặn ngụp, dùng tay bịt hai đầu hang rồi thọc sâu vào bắt cá. Lượng cá bắt được nhiều hay ít tùy thuộc vào tay nghề của mỗi người, vào lượng hang mà người đó đào.
Theo người dân địa phương, dù cá bống đã vào hang, việc bắt cá cũng không hề dễ dàng; bởi phải lặn ngụp dưới nước, lực đẩy của nước cũng là một cản trở. Cá trú ngụ trong hang đều có cá bống cái, thế nhưng chúng rất lanh lợi và khó bắt; thật hiếm hoi người thợ săn mới bắt được. Hầu hết số cá bắt được đều là cá bống đực. Khi người thợ săn cho tay vào hang, do lực đẩy của nước làm thân thể bồng bềnh, những con bống cái nhanh nhẹn lách khỏi bàn tay, trườn qua khe trống trốn ra ngoài. Trong hang lúc này chỉ còn lại những con bống đực “lờ đờ”, chúng nhanh chóng bị thợ săn tóm gọn. Ngày nay, việc bắt cá đơn giản hơn nhiều, vì đã có lưới; tuy nhiên, do số lượng đã giảm nhiều, nên sản lượng cũng không đáng kể.
Chế biến cá bống cũng không cầu kỳ lắm. Do cá nhỏ, đầu có thể có sạn, nên khi chế biến cá bống, người chế biến thường cắt bỏ đầu; cá được đánh sạch vảy là có thể chế biến món ăn theo sở thích. Có thể nấu canh thơm, rán giòn rồi rim mắm, nhưng ngon nhất phải là cá bống kho tiêu. Cá sau khi làm sạch, cho vào nồi nhỏ, ướp mắm, muối, một chút đường, một chút nước màu (kẹo đắng), một ít tiêu giã nhỏ, đảo cho đều rồi để chừng 30 phút cho cá ngấm gia vị trước khi cho lên bếp kho. Khi nồi cá sôi và bắt đầu tỏa mùi thơm, hạ lửa nhỏ rồi đun đều cho đến khi cạn nước là được. Cầu kỳ hơn thì có thể kho bằng bếp truyền thống, đun củi hoặc rơm, lúc cá gần được thì vùi thêm ít trấu hoặc bên cạnh bếp than, nồi cá sẽ dần khô, cứng lại và đậm đà hơn. Lại nói thêm, cá bống là thực phẩm khá tanh, thường ăn lúc nóng sẽ ngon hơn; hoặc đối với những người ăn được cay, cho thêm ít ớt vào trước lúc kho thì càng tuyệt vời.
Tương lai, món cá bống đầm An Khê kho tiêu có thể trở thành thương hiệu của ẩm thực Quảng Ngãi, hứa hẹn trở thành một món quà quê ý nghĩa cho mỗi du khách đi qua vùng đất này.
Nguồn: Báo Du Lịch