Chè dây còn gọi là thau rả (tiếng Nùng), khau rả (tiếng Tày), hồng huyết long, điền bổ trà, ngưu khiên tỵ…, có tên khoa học là Ampelopsis cantoniensis (Hook.et arn.) Planch, thuộc họ nho (Vintaceae).
Lá chứa Tanin (10.82 -13.30%) flavonoit toàn phần chiếm 18.15 +_ 0.36% trong đó myricetin chiếm 5.32+_ 0.04%.
Chè dây là một loại thảo dược quý được lưu truyền và dùng rộng rãi trong dân gian. Thoạt nhìn chè dây có màu trắng như màu mốc, màu như vậy là do nhựa chè dây tiết ra với kinh nghiệm các nhà khoa học thì lá chè dây càng màu trắng thì chứng tỏ nhiều nhựa và rất tốt.
Chè dây thường hái toàn thân cả lá vào lúc cây chưa có hoa quả đem về rửa sạch cắt nhỏ, phơi khô, sao qua rỗi hãm với nước đun sôi như pha chè uống thay nước. Phơi khô có mùi thơm nhẹ. Sau khi sao mùi thơm càng rỡ hơn. Nước chè dây có vị hơi ngọt, uống rất dễ chịu...
Chè Dây sinh trưởng tự nhiên trên các triền núi. Theo kinh nghiệm dân gian chè dây có giá trị về mặt dược liệu rất quý; giúp tiêu hoá tốt, dễ ngủ, những người bị bệnh đau dạ dày, uống một thời gian dài thấy bệnh đỡ dần và hết đau. Kết quả phân tích thành phần của chè dây cho thấy, đó là một loại dược liệu giàu chất Flavonoid và tanin ;chứa 2 loại đường Glucase và Rhamnese.
Kết quả nghiên cứu chè dây chữa viêm loét dạ dày của Viện dược liệu ( Bộ Y tế) với các kết luận như sau:
Chè Dây có tác dụng diệt vi trùng, vi khuẩn, giảm độ axit tại dạ dày, giúp cho bệnh loét dạ dày dễ liền sẹo; cắt cơn đau do viêm loét hành tá tràng đạt 93,4%, với Alusi (loại Thu*c chuyên trị bệnh viêm loét hành tá tràng hiện nay) là 89%, thời gian cắt cơn đau trung bình của chè Dây từ 8 đến 9 ngày, và Alusi là 17 ngày.
Chè Dây cho kết quả khỏi bệnh hoàn toàn đối với bệnh nhân viêm loét dạ dày hành tá tràng là 43,18%, với Alusi là 9,44%, khỏi bệnh ở mức độ liền sẹo là của chè Dây là 36,36% ,với Alusi 30,56%.
Kết quả nghiên cứu về tính an toàn cho thấy, thành phần hóa học của chè dây không có những nhóm chất thường có độc như: alcaloid, saponin…, cao chè dây không gây ngộ độc cấp tính, không ảnh hưởng tới các chỉ tiêu hóa sinh, huyết học, cổ truyền và sinh sản khi dùng Thu*c trong thời gian dài.
Các nghiên cứu trên lâm sàng cũng đều cho thấy chè dây không thấy có các tác dụng phụ như đầy bụng, nôn mửa hoặc khó chịu, mệt mỏi, nhức đầu hoặc các biểu hiện dị ứng.
Chè dây thuộc loại Thu*c "hàn lương" (mát lạnh) nên khi sử dụng bạn nên chia theo đợt: Hàng ngày lấy 30-50g uống thay nước. Mỗi đợt uống liên tục từ 15-20 ngày.
Chè dây chữa bệnh gì? Tác dụng của chè dây có tốt không? Dường như đã không còn là thắc mắc của nhiều người nữa. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng, chỉ cần uống chè dây là khỏi bệnh.
Trên thực tế, phải uống đúng cách thì chè dây mới có hiệu quả. Và nếu muốn có hiệu quả nhanh, ngoài chè dây ra nên kết hợp với các liệu pháp khác.
− Tuân thủ đúng liều lượng khi sử dụng chè: 60-70g/người/ngày. Có thể chia ra làm nhiều lần để uống trong ngày nhưng không nên pha quá liều lượng trên.
− Có thể uống trà khi nóng hoặc khi trà nguội đều được. Có thể uống lạnh, nhưng không nên quá lạm dụng vì sẽ làm giảm tác dụng của trà. Tốt nhất là uống lúc nước trà còn nóng
Nếu chỉ uống riêng chè dây, hiệu quả mà bạn mong muốn có thể sẽ đến rất chậm. Vì thế, để tăng hiệu quả chữa viêm loét dạ dày của chè dây, nên kết hợp sử dụng với các vị Thu*c khác.
Chè dây có thể được sử dụng như một “trợ thủ” của quá trình điều trị viêm loét dạ dày bằng Thu*c tây y. Sự kết hợp này sẽ mang lại hiệu quả chữa trị cao hơn cho những người bị viêm loét dạ dày giai đoạn đầu.
Đối với những người có tiền sử bệnh lý về gan, thận, hoặc những người đã bị bệnh viêm loét dạ dày mãn tính thì nên kết hợp chè dây với các loại thảo mộc tự nhiên thay vì sử dụng Thu*c tây y để không gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn.