Tuy bệnh khó chữa khỏi hẳn nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể cải thiện được các triệu chứng bệnh và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. đặc biệt đối với bệnh nhân xơ gan thì một chế độ ăn uống hợp lý có vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh.
Xơ gan là một bệnh gan mạn tính được đặc trưng bởi sự thay thế mô gan bằng mô xơ, sẹo và sự thành lập các nốt tân sinh dẫn đến mất chức năng gan.
Ở bệnh nhân xơ gan, trong giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng gì rõ ràng, người bệnh chỉ cảm thấy mệt mỏi, một số người cảm thấy chán ăn, khó tiêu, buồn nôn và sợ những thức ăn có nhiều dầu mỡ. Đến khi bệnh nặng hơn, người bệnh có thể thấy đau tức vùng hạ sườn phải, vàng mắt, vàng da.
Khi bệnh đã nặng, chức năng gan sẽ suy giảm nghiêm trọng. bệnh nhân sẽ thấy bụng ngày càng to ra do ứ nước, đó là hiện tượng cổ trướng hay báng bụng. bệnh nhân xơ gan có thể bị nguy hiểm đến tính mạng khi các biến chứng của xơ gan xảy ra như giãn vỡ tĩnh mạch thực quản, xơ gan cổ trướng, ung thư gan...
Một chế độ ăn mà “gan chấp nhận được” cũng quan trọng như việc uống Thu*c. vì vậy cần có một chế độ ăn uống hợp lý để cung cấp đủ chất dinh dưỡng nuôi cơ thể, đồng thời không làm tăng gánh nặng cho gan. một chế độ ăn đúng đắn sẽ giúp bệnh nhân cải thiện được các triệu chứng và phòng ngừa được các biến chứng.
Trong thời gian mà gan còn thực hiện được các chức năng (xơ gan còn bù) thì không cần theo một chế độ ăn điều trị; tuy nhiên cũng cần có một chế độ ăn hợp lý và tuyệt đối không uống rượu, bia và các chất có cồn bởi vì nếu uống rượu sẽ làm cho biến chứng như giãn tĩnh mạch thực quản xảy ra, gây nguy hiểm cho người bệnh khi xảy ra hiện tượng nôn ra máu. Cân đối giữa các thành phần như chất đường, chất béo, chất đạm, rau và trái cây. Người bệnh nên ăn đa dạng, ăn chừng mực và ăn những thực phẩm gần gũi với thiên nhiên; ăn nhiều rau xanh và các loại hoa quả tươi.
Khi có các biểu hiện bệnh lý não do gan và khi có báng bụng (xơ gan mất bù) thì cần theo chế độ ăn điều trị chuyên biệt:
Ăn nhẹ bình thường, tránh các loại thức ăn và các cách chế biến làm cho bệnh nhân khó dung nạp như phủ tạng động vật, lòng đỏ trứng, gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu, bắp cải, rượu, bia, cà phê, trà đặc...
Ăn hạn chế muối, nước tương, nước mắm và tất cả các thức ăn có vị mặn... Người bệnh nên uống khoảng 1-1,5 lít nước mỗi ngày.
Giảm dịch đưa vào cơ thể. giảm protein và chọn đúng loại protein cần thiết, lượng protein ăn vào mỗi ngày không quá 1g/kg cân nặng, nghĩa là người khoảng 50kg cần 50g protein mỗi ngày. khi bệnh nhân bị xơ gan hay lơ mơ thì phải ngưng ăn chất đạm hoàn toàn.
Người bị xơ gan có nhu cầu về chất đạm tương tự như người bình thường. trung bình người lớn cần mỗi ngày khoảng 1g protein cho mỗi kg cân nặng, nghĩa là một người nặng 50kg cần khoảng 50g protein. những thức ăn có nhiều chất đạm là thịt và các sản phẩm chế biến từ thịt (chứa 20% protein), cá (20%), trứng (13%), ngũ cốc (10%), sữa (3%). khi bệnh nhân xơ gan bị lơ mơ hay hôn mê, phải ngưng ăn chất đạm hoàn toàn, vì lúc này nếu vẫn bổ sung chất đạm thì sẽ gây nguy hiểm cho người bệnh.