Hen syễn là một trạng thái lâm sàng của sự phản ứng cao độ ở phế quản do nhiều kích thích khác nhau, biểu hiện đặc trưng là khó thở, có tiếng cò cử do hậu quả của co thắt cơ trơn phế quản, phù nề niêm mạc phế quản và tăng tiết nhầy phế quản. Cơn khó thở thường xảy ra vào ban đêm, có thể tự hồi phục (do dùng Thu*c hoặc không). Phân loại hen suyễn có thể chia thành 2 nhóm là hen nội sinh và hen ngoại sinh. Hen ngoại sinh (hen dị ứng) khởi phát từ khi còn trẻ (hen sớm), thường kèm với eczema hoặc viêm mũi dị ứng, có tiền sử gia đình bị hen, test da dương tính với dị nguyên.
Hen ở người cao tuổi thường thuộc nhóm hen nội sinh (hen nhiễm trùng) là những trường hợp không do dị ứng thường hen muộn bắt đầu từ trên 30 tuổi, không có tiền sử gia đình bị hen, triệu chứng dai dẳng, test da âm tính, không rõ yếu tố làm bùng nổ cơn hen (trừ nhiễm trùng và Aspirin), IgE máu bình thường.
Ở người cao tuổi có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh hen. Có trường hợp lúc còn bé bị hen nhưng qua năm tháng bệnh hen đã biến mất, nay về già tuổi cao sức yếu lại thấy bệnh hen xuất hiện. Cũng có nhiều trường hợp người cao tuổi chưa hề bị hen một lần nào nhưng khi về già lại thấy những cơn hen cấp tính xuất hiện.
Nhiều yếu tố thuận lợi làm cho bệnh hen xuất hiện ở người cao tuổi như viêm họng mạn tính, viêm xoang, viêm phế quản, giãn phế quản do lạnh đột ngột hoặc lạnh kéo dài trong khi mặc không đủ ấm hoặc phòng ngủ không kín gió lùa. Người cao tuổi có thế bị hen do gặp phải kháng nguyên lạ đối với cơ thể như vảy da hay nước bọt của một số động vật có lông nuôi trong nhà như chó, mèo.
Nấm mốc cũng là một nguyên nhân được nhắc tới nhiều trong căn nguyên gây nên bệnh hen suyễn. Khói, bụi đường, khói của hút Thu*c lá, Thu*c lào hoặc ngửi phải mùi Thu*c lá, Thu*c lào trong một thời gian dài cũng là những căn nguyên thuận lợi làm bùng phát bệnh hen hoặc làm bệnh hen nặng thêm.
Một số Thu*c dùng điều trị một số bệnh cũng là căn nguyên gây nên bệnh hen ở một số người cao tuổi như Thu*c aspirin có tác dụng chống đau, hạ sốt, chống ngưng tập tiểu cầu. Người ta cũng có thể gặp hen suyễn ở một số bệnh nhân dùng Thu*c chống đau, giảm viêm không steroid trong bệnh khớp.
Các nghiên cứu gần đây ở nhiều quốc gia cho thấy tỉ lệ người cao tuổi bị hen suyễn khoảng 4,5-9%. Bệnh hen suyễn ở người cao tuổi thường nặng do không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời cũng như sự kém nhạy cảm của người bệnh trong việc nhận biết sớm triệu chứng.
- Đã mắc các bệnh dị ứng khác (chàm, viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc mùa xuân, viêm tai giữa), dị ứng với một số dị nguyên (bụi nhà, phấn hoa, Thu*c, thức ăn…).
Khám lâm sàng
- Khó thở, khò khè, ho, nặng ngực tái đi tái lại nhiều lần, xuất hiện hoặc nặng hơn về đêm và sáng hoặc tiếp xúc các tác nhân kích thích.
- Nghe phổi có ran rít, ran ngáy trong cơn hen suyễn
Đo chức năng hô hấp (tiêu chuẩn vàng)
- PEF tăng 60 lít/phút hoặc tăng 20% so với trước khi hít Thu*c giãn phế quản, hoặc PEF thay đổi hàng ngày trên 20%, gợi ý chẩn đoán hen.
- hoặc FEV1 khi đo bằng máy chức năng hô hấp tăng thêm ≥ 12% hoặc tăng thêm ≥ 200 ml sau khi hít Thu*c giãn phế quản.
- Test kích thích phế quản với metacholine hoặc histamine có thể được sử dụng trong các trường hợp nghi ngờ hen suyễn nhưng đo chức năng hô hấp bình thường.
- Xét nghiệm tìm nguyên nhân: dị nguyên gây bệnh, xác định IgE toàn phần và IgE đặc hiệu sau khi đã khai thác tiền sử dị ứng và làm các thử nghiệm lấy da, thử nghiệm kích thích với các dị nguyên đặc hiệu.
- Ngoài ra có thể điều trị thử bằng Thu*c giãn phế quản cường beta 2 ICS có kết quả cũng là một chứng cớ để có thể chẩn đoán hen.
- Chẩn đoán phân biệt:
- Tắc nghẽn khí quản, phế quản: khối u chèn ép, dị vật đường thở (tiếng thở rít cố định, không đáp ứng với Thu*c giãn phế quản).
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính: trên 40 tuổi, tiền sử hút Thu*c lá, Thu*c lào, chức năng hô hấp có rối loạn thông khí tắc nghẽn không hồi phục hoàn toàn.
Cùng lắng nghe tư vấn từ PGS Nguyễn Thị Bay - Chủ tịch Hội Đông Tây y kết hợp, Nguyên trưởng Bộ môn YHCT, Đại học Y Dược TPHCM trong video dưới đây để hiểu thêm:
>> Xem thêm: Chi tiết giải đáp từ chuyên gia về PHÒNG ĐIỀU TRỊ HEN PHẾ QUẢN & CÁC BỆNH HÔ HẤP THƯỜNG GẶP
Điều trị hen suyễn ở người cao tuổi thường gặp rất nhiều khó khăn, cần lưu ý những điểm sau khi điều trị hen ở người cao tuổi:
- Điều đầu tiên phải lưu ý đến vấn đề tâm lý tuổi già. Phải khéo léo thuyết phục các cụ hiểu được đây là bệnh mạn tính và việc chữa trị đòi hỏi phải đều đặn và kéo dài. Người thân trong gia đình cũng cần nhắc nhở các cụ bỏ Thu*c lá hoặc các thói quen không tốt cho căn bệnh, giúp các cụ dùng Thu*c đều đặn đúng giờ và phát hiện thay cho các cụ các dấu hiệu cảnh báo bệnh sẽ diễn tiến nặng.
- Điều thứ hai cần lưu ý là vấn đề tương tác Thu*c. Khi đi khám bệnh nên báo cho bác sĩ biết các bệnh lý khác của mình và mang theo đầy đủ đơn Thu*c của các loại Thu*c đã và đang sử dụng. Có một số Thu*c điều trị bệnh khác nhưng có thể làm cho bệnh hen suyễn nặng lên như aspirin, các Thu*c giảm đau, một số Thu*c điều trị cao huyết áp, nội tiết tố nữ điều trị mãn kinh và một số Thu*c an thần gây ngủ.
Ngoài ra, cũng cần lưu ý đến các tác dụng phụ hay gặp của Thu*c trị hen suyễn như run tay, hồi hộp, tim đập nhanh, vọp bẻ, tiểu đêm, khó ngủ, tiểu gắt… và thông báo cho bác sĩ để bác sĩ có thể cân nhắc việc giảm liều Thu*c hoặc đổi Thu*c khác.
- Điều cần lưu ý thứ ba là sử dụng Thu*c đường hít sao cho đúng cách để Thu*c có thể vào phổi đầy đủ và đạt được hiệu quả điều trị. Do tuổi già kém minh mẫn hoặc kém linh hoạt, việc dùng Thu*c đường hít có thể gặp nhiều khó khăn. Người thân trong gia đình cần kiên nhẫn giúp các cụ tập luyện để có thể dùng Thu*c đường hít sao cho có hiệu quả nhất.
Nếu dùng bình xịt định liều nên lưu ý sự phối hợp đồng thời giữa động tác bóp (bình xịt) và động tác hít, nếu là bình hít bột khô thì luồng khí hít vào bằng miệng phải đủ mạnh để đưa các hạt bột li ti vào phổi đến tận các phế nang. Máy phun khí dung dễ sử dụng hơn cả nhưng bất tiện, cồng kềnh và dễ có nguy cơ nhiễm khuẩn nếu không biết vệ sinh các dụng cụ đúng cách.
Khi hít Thu*c qua mặt nạ, cần phải há to miệng khi hít vào để cho lượng Thu*c vào phổi tối ưu. Sử dụng Thu*c đường hít đúng cách là một trong những yếu tố quan trọng giúp chữa trị hen suyễn thành công.
Những người đã mắc bệnh hen ngoài điều trị bệnh khi lên cơn hen, việc điều trị dự phòng là hết sức quan trọng nhằm ngăn ngừa bệnh tái phát hoặc nặng thêm. Người bệnh hen suyễn nên đi khám bệnh định kỳ hoặc được bác sĩ theo dõi sát sao.
Ngoài dùng các Thu*c Tây dự phòng hen ở người cao tuổi thì có thể cân nhắc dùng các Thu*c có nguồn gốc thảo dược để dự phòng hen. Lưu ý dùng Thu*c điều trị, không dùng thực phẩm chức năng để chữa bệnh, dùng các Thu*c đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành.
Truy cập website http://www.benhhen.vn/ để biết thêm thông tin về bệnh hen hoặc gọi tới tổng đài 1800 5454 35 để được các bác sỹ tư vấn trực tiếp.
XEM THÊM THÔNG TIN VỀ Thu*c ĐIỀU TRỊ HEN CÓ NGUỒN GỐC THẢO DƯỢC (LÀ Thu*c, KHÔNG PHẢI THỰC PHẨM CHỨC NĂNG):
Thu*c hen P/H điều trị các thể hen phế quản có biểu hiện khó thở, ho, tức ngực, đờm nhiều; phòng cơn hen tái phát.
Thành phần: Ma hoàng, tế tân, bán hạ, cam thảo, ngũ vị tử, can khương, hạnh nhân, bối mẫu, trần bì, tỳ bà diệp.
Chủ đề liên quan:
biệt thự biệt thự biển cách điều trị cao tuổi đa nang điều trị du lịch hen suyễn hiệu quả khác biệt mâm cơm nàng dâu người cao người cao tuổi nguyên nhâ nguyên nhân ở người ông chồn Phép màu thận đa nang