Như nhà báo & công luận đã thông tin, sáng 7/6, tại đập đô lương xảy ra sự cố sập khoang số 10 và khoang số 11. tại hiện trường, khoang số 10 bị sập hoàn toàn. khoang số 11 bị sập khoảng 5m. trong đó, khoang số 11 đang được chuẩn bị sửa chữa.
Nhận định ban đầu, đây là 2 khoang đã bị thủng nhiều chỗ, bê tông bị lão hóa, không đảm bảo cường độ và quá trình khai thác hơn 80 năm, các hàng cừ chống thấm bị đứt gãy sẽ kéo theo cát móng chân công trình về hạ lưu làm rỗng chân, dẫn đến sự cố gãy sụp khoang tràn số 10 và 11.
Đây là sự cố nghiêm trọng, gây nên hiện tượng tụt mực nước đầu kênh dẫn dòng, dẫn đến không đủ lượng nước theo yêu cầu chảy vào kênh chính, nước vào hệ thống thủy lợi bắc bị thiếu hụt từ 50 - 70%, gây khô hạn vùng yên thành, quỳnh lưu và diễn châu, với tổng diện tích khoảng 20.000 ha lúa đã gieo cấy bị ảnh hưởng, trong thời điểm nhu cầu sử dụng nước hiện rất cao.
Ông võ đăng dũng - trạm trưởng trạm cấp nước đô lương cho biết, nước không thể bơm được từ 4h30 sáng 7/6, hơn 7.800 hộ dân ở 7 xã và thị trấn đô lương dùng nước từ trạm đã không có nước sinh hoạt. trạm đã buộc phải lắp đặt thêm một trạm bơm dã chiến để hút nước từ kênh đào lên. bình quân mỗi ngày trạm phải cấp 4.800 m3 nước phục vụ nhân dân.
Ngay sau sự cố trên gây ảnh hưởng đến việc cung cấp nước cho hệ thống thủy lợi bắc, tỉnh nghệ an đã có thông báo gửi ubnd các huyện và các đơn vị thủy nông trong hệ thống, yêu cầu có biện pháp chủ động nguồn nước.
Theo đó, thông báo gửi ubnd các huyện các huyện đô lương, yên thành, diễn châu, quỳnh lưu và công ty tnhh mtv thủy lợi bắc nghệ an nêu rõ: rạng sáng ngày 07/6/2020, khoang số 10 và một phần khoang số 11 của đập đô lương đã có sự cố, sập khoang. hiện đơn vị thi công đang tập trung phương tiện 24/24h; tuy nhiên việc khắc phục nhanh nhất có thể cần 3 - 5 ngày tới.
Trong thời gian này, lưu lượng nước vào hệ thống kênh chính đô lương sẽ bị ảnh hưởng, giảm từ 50-70%, gây khô hạn cho các huyện sử dụng nước hệ thống thủy lợi bắc, với diện tích khoảng 20.000 ha lúa đã gieo cấy đồng thời khó khăn cho diện tích lúa đang và chuẩn bị gieo cấy.
Để diện tích lúa sinh trưởng và phát triển cũng như đảm bảo kế hoạch gieo cấy trong hệ thống, đề nghị ubnd các huyện đô lương, yên thành, diễn châu, quỳnh lưu và công ty tnhh mtv thủy lợi bắc nghệ an chuẩn bị các phương án chống hạn của vùng tự chảy, lấy nước từ kênh chính và các kênh nhánh, tận dụng mọi nguồn nước trong thời gian gian khắc phục sự cố nói trên.
Ngay sau khi sự cố xảy ra, chiều 7/6, đoàn công tác do ông hoàng nghĩa hiếu - phó chủ tịch ubnd tỉnh dẫn đầu đã trực tiếp thị sát hiện trường chỉ đạo công tác khắc phục sự cố vỡ đập bara đô lương.
Phó chủ tịch ubnd tỉnh chỉ đạo đơn vị thi công thực hiện ngay các biện pháp kỹ thuật như hợp long sớm, đóng cọc, chậm nhất đến ngày 11/6 phải đảm bảo mực nước cho hệ thống thủy lợi đô lương ở cao trình trên +10 m để vừa đảm bảo an toàn vừa đáp ứng nhu cầu tưới; có phương án để hoàn thành thi công các khoang trước 30/8/2020, trước tiến độ được phê duyệt 1 năm.
Nguyên nhân vỡ đập được xác định là do công trình xây dựng từ lâu (hơn 80 năm) nên nhiều chỗ bê tông bị lão hóa, không đảm bảo cường độ chịu lực, hệ thống chân đập bị rỗng dẫn đến đập đỗ vỡ.
Đập bara đô lương được pháp xây dựng năm 1930 và hoàn thành năm 1937 phục vụ tưới tiêu cho các vùng đồng bằng nghệ an. qua 80 năm khai thác và sử dụng đã bị xuống cấp nghiêm trọng. công trình có 12 khoang tràn, mỗi khoang rộng 23m và một cửa xả cát rộng 21m.
Việc cải tạo đập đô lương thuộc dự án sửa chữa, nâng cấp hệ thống thủy lợi bắc nghệ an. đây là dự án do jica tài trợ khôi phục, nâng cấp công trình đầu mối để đảm bảo tưới ổn định cho hơn 28.800 ha đất nông nghiệp, tạo nguồn cấp nước cho công nghiệp và sinh hoạt cho 4 huyện đô lương, yên thành, diễn châu, quỳnh lưu và tx. hoàng mai. nâng cấp, mở rộng cống diễn thành đảm bảo ngăn mặn, giữ ngọt, tạo nguồn cấp nước cho 15.000 ha. trước khi sự cố xảy ra, 9 cửa cống từ số 1 đến số 9 hư hỏng nặng đã hoàn thành sửa chữa, nâng cấp.
Công trình đập dâng mới đang xây dựng ngay vị trí đập cũ có chiều dài hơn 300m. Trong đó đã xây dựng xong hơn 200m, chỉ còn hơn 100m là công trình đập dâng mới hoàn thành. Công trình do chủ đầu tư dự án là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An, đơn vị thị công là Công ty TNHH Hòa Hiệp (trụ sở tại TP Vinh).